Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIhIravijayasUrikRtA caturarthI vIrastutiH ajJAtakartRkAvacUriyutA - saM. muni dhurandharavijaya noMdha : jagadguru zrIhIravijayasUrie racela eka padyAtmaka vIrastuti nI ajJAtakartRka avacUri eka prakIrNa patramAM prApta che. tenA AdhAre A mULa padyanuM saMkalana karela che. eka ja padyanA cAra artha thAya te viziSTa kAvyakauzalya gaNAya. vIrastuti: vijJAnapAragata bAlakavIramAnamAtaGgamuktamamatAgamadAnatAri ! // kAmaM tamoharata parasatpayoje ! sUrIzahIravijayasya bhava prasannaH // 1 // avacUriH zrIbhagavatyai namaH vijJAna0 vyAkhyA || vijJAH - nipuNAH, nAH prANinaH, tAn pAlayasi - rakSasIti vijJAnapAlaH (pAraH) / ra-layoraikyatvAt / tatsaMbodhane // - tathA gatA bAlA-ba-vayo ra layoraikyatvAt kezA vidyante yasya sa gatabAlo, vrate gRhIte kacotpattyabhAvatvAt / svArthe ka pratyaye gatabAlakaH, tatsaMbo0 // tathA mAnaM-garva:, tadeva mAtaGgo-hastI, atyutkaTatvAt / tena mukto vrjitH| tathA mamatA - mamatvaM, tAM gamayasi nivArayasIti mamatAgamaH, tatsaM0 // tathA daM-- vairAgyaM vidyate yasya sa dastatsaM0 // tathA''natA-praNatA arayo - vairiNo vidyante yasya sa AnatAriH, tatsaM0 // tathA tamo'jJAnaM atizayena harasIti tamoharataraH tatsaM0 // na vidyante pare - vairiNo yasya so'paraH, tatsaM0 // tathA sat - vidyamAnaM payojaM - kamalaM vidyate yatra sa satpayojaH, hastapAdAdiSu kamalAdyAkAratvAt / tathA I:- lakSmIH, tAM sUte iti IsUH, tatsaM0 // tatsaM0 //
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________ tathA he Iza - svAmin! // [ hi nizcitaM, ] tathA IM lakSmIM, rAsIti IraH, tatsaM0 // tathA nAsti bhavaH - saMsAro yasya sa abhavaH, 68 tatsaM0 // evaMvidha he vIra ! he varddhamAna ! tvaM hi nizcitaM, kAmaM abhilASaH tat / jayasi-vijayase iti kriyAkArakasambandhaH / kathaMbhUtaM kAmaM ?! vaH kalaho vidyate yatra tadvikalahakartRtvAt ( ? ) / kathaMbhUtastvaM !, prasannaH zubha iti vIrastutiH // 1 // prathamo'rthaH // vi0 vyAkhyA // viziSTaM jJAnaM vidyate yasya sa vijJAnaH, tathA kaM sukhaM vidyate yasya sa kaH, ttsN0|| tathA he vIra ! zUra !, tathA mAno garvastadrUpo yo mataGgaH- nIcasvabhAvAt cANDa (NDA) la: tena mukto varjitaH, tatsaM0 // tathA tA-lakSmIH - ralayoraikyatvAt - tasya Agamo - AgamanaM vidyate yasya sa tAgamaH, tatsaM0 // tathA dAnaM - utsargaH, tasya tA lakSmIH, tasyA AliH - zreNirvidyate yasya sa dAnatAliH, tatsaM0 // - tathA vijayo jayaH, tasya taruH (vRkSa), tatsaM0 // tathA he para ! - he sarvotkRSTa ! // ttsN0|| tathA satAmuttamAnAM pAsi- rakSasIti satpaH, tatsaM0 // tathA AH tathA sUrayaH paNDitAH, teSAM IzAH svAmina:, teSu madhye hIra iva hIra: sUrIzIraH, tatsaM0 // tathA bhavaM zreyaH prAsi - pUrayasIti bhavapraH, tatsaM0 // - tathA he san ! - uttama !, evaMvidha he pAragatavAra ! - tIrthaMkarasamUha !, tvaM kAmamatyarthaM mama me, tamo'jJAnaM, hara nivAraya, iti kriyAkArakasambandhaH // kathaMbhUtaH saH yA - lakSmIrvidyate yasya sa yaH, tatsaM0 // punarnaH jJAnaM vidyate yasya sa naH, tatsaM0 // iti sarvatIrthaMkarasAdhAraNastutiH // 2 // dvitIyo'rthaH // brahmA-viSNu-mahezA:, teSAM jirjetA aji:, tatsaM0 //
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________ vijJAna0 vyAkhyA || vijJAnaM kalA, tasya pAro vidyate yasmAt sa vijJAnapAraH tatsaM0 // 69 tathA gataH vaH kalaho vidyate yasya sa gatavaH, tatsaM0 // tathA nAsti raH - kAmo yeSAM te arAH evaMvidhA ye kavayaH - kavitAraH, " - -- teSAM I - lakSmIM rAsi - dadAsIti arakavIraH, tatsaM0 // tathA mAM lakSmIM nayasi - prApayasIti mAnaH, tatsaM0 // - dAnaM - kSaya: tadrUpo yo(yaH) tAlo vRkSavizeSaH - ralayoraikyatvAt-tasmi[n] mataGgo-hastI / yathA hastI vRkSamunmUlayati tathA tvamapi kSayaM nivArayasi, tatsaM0] || tathA muktA mA-lakSmIH yaiste muktamA: - sAdhavaH, teSAM mata- iSTaH muktamamataH, tatsaM0 // tathA ta: - yuddhaM, moho- moDhyaM, rataM maithunaM, teSAM lopo nAzaH- ralayoraikyatvAt-, taM rAsi - dadAsIti tamoharataloparaH, tatsaM0 // tathA san- vidvAn, tadrUpaM yat payojaM - kamalaM tatra sUristaraNiH, evaMvidhaH san IzaH - svAmI satpayoje sUrIzaH, tatsaM0 // tathA iH-kAmaH, taM Irayanti-prerayantIti IrA:, teSAM vijayo vidyate yasmAt saIravijayaH, tatsaM0 // tatsaM0 // tathA bhavaM zreya vidyate yasya sa bhavaH, tathA pra-prakarSeNa san - vidyamAnaH prasan, tatsaM0 // evaMvidha he Agama ! he siddhAnta ! tvaM no'smAkaM kAmaM kandarpaM hi nizcitaM sya-chedaya, iti kriyAkArakasambandhaH / iti siddhAntastutiH // 3 // tRtIyo'rthaH // vijJAna0 vyAkhyA | vijJAnaM kalA tasya pAraH - prAntaH, taM gacchasi iti vijJAnapAragaH, tatsaM0 // taH - yuddhaM taM vArayasi - nivArayasIti tavAraH, ke tavArakaH, tatsaM0 o 11 tathA vIrAH - zUrAH, teSu mAnaH- pUjA vidyate yasya sa vIramAnaH, tatsaM0 // -
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________ 70 tathA muktA-tyaktA mamatA-mamatvaM yena sa muktamamataH, tatsaM0 / / tathA[A-] samantAt gamasya-jJAnasya dAnaM-utsargo vidyate yasya sa AgamadAnaH, ttsN0|| tathA tA-lakSmIH, tasyAH AliH -ralayoraikyatvAt-zreNiH vidyate yasya sa tAliH, tatsaM0 ralayoraikyatvAt / / tathA tamaH hantIti tamoha: arthAt dharmaH, tatra ratA-AsaktAH teSAM lopo'rthAt kaSTaM, sa eva ro'gniH, tatra sat-zobhanaM payo-nIraM tamoharataloparasatpayAH, tatsaM0 // tathA jirjetA, tatsaM0 // evaMvidha he mAtaGgayakSa ! tvaM kAmamatyarthaM sUrIzahIravijayasya zrIhIravijayasUreH prasanno bhava, iti kriyAkArakasambandhaH / / iti yakSastutiH // 4 // caturtho'rthaH / / iti avacUriH / /