Book Title: Agam 29 Santharagam Chattham Painnayam Mulam PDF File
Author(s): Dipratnasagar, Deepratnasagar
Publisher: Deepratnasagar
Catalog link: https://jainqq.org/explore/003757/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ नमो नमो निम्मलदसणस्स पू. आनंद-क्षमा-ललित-सुशील-सुधर्मसागर गुरूभ्यो नमः संथारगं-छटुं पइण्णयं मुनि दीपरत्नसागर Date : ।। 2012 Jain Aagam Online Series-29 Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ २९ गंथाणुक्कमो कमको । विसय सुतं गाहा अणुक्कमो पिट्ठको मंगलं-संथारगस्सगुणा १-३० १-३० संथारगं सरूवं,लाभ ३१-५५ ३१-५५ संथारग-उदाहरणाई ५६-८८ ५६-८८ भावणा ८९-१३३ ८९-१३३ [दीपरत्नसागर-संशोधितः] [1] [२९/संथारगं] Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ बालब्रह्मचारी श्री नेमिनाथाय नमः नमो नमो निम्मलदंसणस्स ॐ ह्रीं नमो पवयणस्स |२९| संथारगं - छठें पइण्णयं [१] काऊण नमुक्कारं जिनवरवसहस्स वद्धमाणस्स । संथारम्मि निबद्धं गुणपरिवाडिं निसामेह || [२] एस किराऽऽराहणया एस किर मनोरहो सुविहियाणं । एस किर पच्छिमंते पडागाहरणं सुविहियाणं ।। [३] भूईगहणं जह नक्कयाण अवमानय अवज्झाणं । मल्लाणं च पडागा तह संथारो सुविहियाणं ।। [४] पुरिसवरपुंडरीओ अरिहा इव सव्वपुरिससीहाणं । ___ महिलाण भगवईओ जिनजननीओ जयंमि जहा ।। [५] वेरूलिउव्व मणीणं गोसीसं चंदनं व गंधाणं । जह व रयणेसु वरं तह संथारो सुविहिआणं ।। [६] वंसाणं जिनवंसो सव्वक्लाणं च सावयकलाई ।। सिद्धिगई य गईणं मुत्तिसुहं सव्वसुक्खाणं ।। [७] धम्माणं च अहिंसा जनवयवयणाण साहुवयणाइं । जिनवयणं च सूईणं सुद्धीणं दंसणं च जहा ।। [८] कल्लाणं अब्भुदओ देवाणं दुल्लहं तिहुयणमि | बत्तीसं देविंदा जं तं झायंति एगमना ।। [९] लद्धं तु तए एयं पंडियमरणं तुं जिनवरक्खायं । ___ हंतूण कम्ममल्लं सिद्धिपडागा तुमे लद्धा ।। [१०] झाणाणं परमसुक्कं नाणाणं केवलं जहा नाणं । परिनिव्वाणं च जहा कमेण भणिअं जिनवरेहिं [११] सव्वुत्तम-लाभाणं सामन्नं चेव लाभ मन्नति | परमुत्तम तित्थयरो परमगई परमसिद्धित्ति ।। [१२] मूलं तह संजमो वा परलोगरयाण किलिट्ठकम्माणं । सव्वृत्तमं पहाणं सामन्नं चेव मन्नंति ।। [१३] लेसाण सुक्कलेसा नियमाणं बंभचेरवासो अ । गुत्ति-समिई गुणाणं मूलं तह संजमोवाओ ।। [१४] सव्वुत्तमतित्थाणं तित्थयरपयासियं जहा तित्थं । अभिसे3 व्व सुराणं तह संथारो सुविहियाणं ।। [१५] सियकमल-कलस-सत्थिय नंदावत्त-वरमल्लदामाणं । तेसिंपि मंगलाणं संथारो मंगलं पढमं ।। [दीपरत्नसागर-संशोधितः] [2] [२९/संथारगं] Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ गाहा-१६ [१६] तवअग्गि नियमसूरा जिनवरनाणा विसुद्धपत्थयणा | जे निव्वहंति पुरिसा संथारगइंदमारूत [१७] परमट्ठो परमठलं परमाययणं ति परमकप्पु ति । परमुत्तम तित्थयरो परमगई परमसिद्धि त्ति ।। [१८] ता एयं तुमि लद्धं जिनवयणामयविभूसियं देहं । धम्मरयणस्सिया ते पडिया भवणंमि वसुहारा ।। [१९] पत्ता उत्तमपुरिसा कल्लाणपरंपरा परमदिव्वा । पावयण साहु धीरं कयं च ते अज्ज सप्पुरिसा [२०] सम्मत्त-नाण-दंसण वररयणा नाणतेयसंजुत्ता | चारित्तसुद्धसीला तिरयणमाला तुमे लद्धा ।। [२१] सुविहियगुणवित्थारं संथारं जे लहंति सप्पुरिसा । तेसिं जियलोगसारं रयणाहरणं कयं होइ ।। [२२] जं तित्थं तुमि लद्धं जं पवरं सव्वजीवलोगंमि | बहाया जत्थ मुनिवरा निव्वाणमनुतरं पत्ता ।। [२३] आसव संवर निज्जर तिन्नि वि अत्था समाहिया जत्थ | तं तित्थं ति भणंती सीलव्वयबद्धसोवाणा ।। [२४] भंजिय परीसहचमू उत्तमसंजमबलेण संजुत्ता ।। भुंजंति कम्मरहिआ निव्वाणमनुत्तरं रज्जं ।। [२५] तिहुअणरज्जसमाहिं पत्तोऽसि तुमं हि समयकप्पंमि । रज्जाभिसेयमठलं विठलफलं लोइ विहरंति ।। [२६] अभिनंदइ मे हिययं तुब्भे मुक्खस्स साहणोवाओ । जं लद्धो संथारो सुविहिअ ! परमत्थ नित्थारो ।। [२७] देवा वि देवलोए भुंजंता बबिहाइं भोगाइं । संथारं चिंतंता आसन-सयणाई मुंचंति [२८] चंदो व्व पिच्छणिज्जो सूरो इव तेयसा उदिप्पंतो । धनवंतो गुणवंतो हिमवंत-महत-विक्खाओ || [२९] गुत्ती-समिइ-उवेओ संजम-तव-नियम-जोग-जुतमणो | समणो समाहियमनो दंसणनाणे अनन्नमनो ।। [३०] मेरु व्व पव्वयाणं सयंभुरमणु व्व चेव उदहीणं । चंदो इव ताराणं तह संथारो सविहियाणं ।। [३१] भण केरिसस्स भणिओ संथारो केरिसे व अवगासे । उक्खंपिगस्स करणं एवं ता इच्छिमो नाउं ।। [३२] हायंति जस्स जोगा जरा अ विविहा य हंति आयंका | आरूहइ अ संथारं सुविसुद्धो तस्स संथारो [दीपरत्नसागर-संशोधितः] [3] [२९/संथारगं] Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ गाहा-३३ [३३] जो गारवेण मत्तो नेच्छइ आलोयणं गुरुसगासे । आरूहइ य संथारं अविसुद्धो तस्स संथारो || [३४] जो पुण पत्तब्भूओ करेइ आलोअणं गुरुसगासे । आरूहइ य संथारे अविसुद्धो तस्स संथारो ।। [३५] जो पुण दंसणमइलो सिढिलचरित्तो करेइ सामन्नं । आरूहइ य संथारे अविसुद्धो तस्स संथारो ।। [३६] जो पुण दंसणसुद्धो आयचरित्तो करेइ सामन्नं । आरूहइ य संथारे अविसुद्धो तस्स संथारो ।। [३७] जो रागदोसरहिओ तिगुत्तिगुत्तो तिसल्लमयरहिओ । आरूहइ य संथारे अविसुद्धो तस्स संथारो ।। [३८] तिहिं गारवेहिं रहिओ तिंदडपडिमोयगो पहियकित्ती । आरूहइ य संथारे अविसुद्धो तस्स संथारो ।। [३९] चविहकसायमहणो चरहिं विकहाहिं विरहिओ निच्चं । आरूहइ य संथारे अविसुद्धो तस्स संथारो ।। [४०] पंचमहव्वयकलिओ पंचसु समिईसु सुटुं आउत्तो । आरूहइ य संथारे अविसुद्धो तस्स संथारो ।। [४१] छक्काया पडिविरओ सत्तभयट्ठाणविरहिअ मईओ । आरूहइ य संथारे अविसुद्धो तस्स संथारो || [४२] अट्ठमयट्ठाण जढो कम्मट्ठविहस्स खवणहेउ ति । __ आरूहइ य संथारे अविसुद्धो तस्स संथारो ।। [४३] नवबंभचेरगुत्तो उज्जुत्तो दसविहे समणधम्मे । आरूहइ य संथारे अविसुद्धो तस्स संथारो ।। [४४] जुत्तस्स उत्तमढे मलियकसायस्स निव्वियारस्स | भण केरिसो उ लाभो संथारगयस्स समणस्स [४५] जुत्तस्स उत्तमठे मलियकसायस्स निव्वियारस्स । भण केरिसं च सुक्खं संथारगयस्स खमगस्स [४६] पढमिल्लुगंमि दिवसे संथारगयस्स जो हवइ लाभो । को दाणि तस्स सक्को अग्घं काउं अनग्घस्स [४७] जो संखिज्जभवट्ठिई सव्वंपि खवेइ सो तहिं कम्मं । अनुसमयं साहुपयं साहू वुत्तो तहिं समए ।। [४८] तणसंथारनिसन्नोऽवि मुनिवरो भट्ठरागमयमोहो । जं पावइ मुत्तिसुहं कत्तो तं चक्कवट्टी वि [४९] तप्पुरिसनाडयंमि वि न सा रई तह सहत्थ वित्थारे । जिनवयणंमि वि सा ते हेउसहस्सोवगूढंमि ।। ? || ? || ? || [दीपरत्नसागर-संशोधितः] [4] [२९/संथारगं] Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ गाहा - ५० [५०] जं राग-दोसमइअं सुक्खं जं होइ विसयमईयं च । अनुवइ चक्कवट्टी न होइ तं वीयरागस्स ।। [[ ५९ ] मा होउ वासगणया न तत्थ वासाणि परिगणिज्जंति । बहवे गच्छं वुत्था जम्मण-मरणं च ते खुत्ता [५२] पच्छा वि ते पयाया खिप्पं काहिंति अप्पणो पत्थं । जे पच्छिमंमि काले मरंति संथारमारूढा || [ ५३ ] न वि कारणं तणमओ संथारो न वि य फासुया भूमी । अप्पा खलु संथारो हवइ विसुद्धे चरित्तंमि || [५४] निच्चं पि तस्स भावुज्जुयस्स जत्थ व जहिं व संथारो । जो होइ अहक्खाओ विहारमब्भुट्ठिओ लूहो ।। [५५] वासारत्तंमि तवं चित्तविचित्ताइ सुठु काऊणं । हेमंते संथारं आरूहइ सव्वऽवत्थासु [५६] आसीय पोयणपुरे अज्जा नामेण पुप्फचूल ति । तीसे धम्मायरिओ पविस्सुओ अण्णिआउत्तो [५७] सो गंगमुत्तरंतो सहसा उस्सारिओ य नावाए | पडिवन्न उत्तिमट्ठं तेण वि आराहिअं मरणं ।। [५८] पंचमहव्वयकलिया पंचसया अज्जया सुपुरिसाणं । नयरंमि कुंभकारे कडगंमि निवेसिआ तइया ।। [५९] पंचसया एगूणा वायंमि पराजिएण रुट्ठेणं । जंतंमि पावमइणा छुन्ना छन्नेण कम्मेण ॥ [६०] निम्मम-निरहंकारा निययसरीरे वि अपडिबद्धा उ । ते वि तह छुज्जमाणा पडिवन्ना उत्तमं अट्ठे ।। [६१] दंडोति विस्सुयजसो पडिमादसधारओ ठिओ पडिमं । जउणावंके नयरे सरेहिं विद्धो सयंगीओ [६२] जिनवयणनिच्छियमई निययसरीरेऽवि अपडिबद्धो उ । सोऽवि तह विज्झमाणो पडिवन्नो उत्तमं अट्ठे ।। [६३] आसी सुकोसलरिसी चाउम्मासस्स पारणा-दिवसे । ओरूहमाणो य नगा खइओ मायाइ वग्घी || [६४] धीधणियबद्धकच्छो पच्चक्खाणम्मि सुठु उवउत्तो । सो तहवि खज्जमाणो पडिवन्नो उत्तमं अट्ठे || [६५] उज्जेनीनयरीए अवंति नामेण विस्सुओ आसी । पाओवगमनिवन्नो सुसाणमज्झम्मि एगंते ।। [६६] तिन्नि रयणीओ खइओ भल्लुंकी रुट्ठिया विकड्ढती । सो वि तह खज्जमाणो पडिवन्नो उत्तमं अठ्ठे । [दीपरत्नसागर-संशोधितः] [5] || || || || [ २९|संथारगं ] Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ गाहा-६७ [६७] जल्ल-मल-पंकधारी आहारो सील-संजमगुणाणं । अज्जीरणो य गीओ कत्तिय अज्जो सुरवणंमि ।। [६८] रोहीडगंमि नयरे आहारं फासूयं गवेसंतो । कोवेण खत्तिएण य भिन्नो सत्तिप्पहारेणं || [६९] एगंतमनावाए विच्छिन्ने थंडिले चइय देहं । सोऽवि तह भिन्नदेहो पडिवन्नो उत्तमं अट्ठं ।। [७०] पाडलिपुत्तंमि पुरे चंदयगुत्तस्स चेव आसीय । नाणं धम्मसीहो चंदसिरिं सो पयहिऊणं || [७१] कोल्लयरंमि पुरवरे अह सो अब्भुट्ठिओ ठिओ धम्मे । कासीय गिद्धपठ्ठे पच्चक्खाणं विगयसोगो || [७२] अह सो वि चत्तदेहो तिरियसहस्सेहिं खज्जमाणो य । सोऽवि तह खज्जमाणो पडिवन्नो उत्तमं अठ्ठे ।। [७३] पाडलिपुत्तंमि पुरे चाणक्को नाम विस्सुओ आसी । सव्वारंभ-नियत्तो इंगिणि-मरणं अह निवन्नो || [७४] अनुलोमपूअणाए अह से सत्तू जओ डहइ देहं । सो तहवि इज्झमाणो पडिवन्नो उत्तमं अट्ठं ।। [७५] गुट्ठ य पाओवगओ सुबंधुणा गोमये पलिवियंमि । डज्झतो चाणक्को पडिवन्नो उत्तमं अट्ठ ।। [७६] कायंदीनयरीए राया नामेण अमयघोसो त्ति । तो सो सुयस्स रज्जं दाऊणं इह चरे धम्मं || [७७] आहिंडिऊण वसुहं सुत्तऽत्थविसारओ सुयरहस्सो । कायंदिं चेव पुरिं अह पत्तो विगयसोगो सो ।। [ ७८ ] नामेण चंडवेगो अह से पडिछिंदइ तयं देहं । सो तह वि छिज्जमाणो पडिवन्नो उत्तमं अट्ठे || [७९] कोसंबीनयरीए ललिअ घडा नाम विस्सुआ आसि । पाओवगम निवन्ना बत्तीसं ते सुअरहस्सा || [८०] जलमज्झे ओगाढा नईइ पूरेण निम्ममसरीरा । तहवि हु जलदहमज्झे पडिवन्नो उत्तमं अट्ठं ।। [८१] आसी कुणालनयरे राया नामेण वेसमणदासो । तस्स अमच्चो रिट्ठो मिच्छदिट्ठी पडिनिविट्ठो || [८२] तत्थ य मुनिवरवसहो गणिपिडगधरो तहाssसि आयरिओ । नामेण सहसेनो सुयसायर-पारगो धीरो [८३] तस्सासी अ गणहरो नानासत्थत्थगहियपेआलो । नामेण सीहसेनो वायंमि पराजिओ रुट्ठो ।। [दीपरत्नसागर-संशोधितः] [6] || [ २९ | संथारगं ] Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ गाहा ८४ [८४] अह सो निरानुकंपो अग्गिं दाऊण सुविहिय पसंते । सो तह वि डज्झमाणो पडिवन्नो उत्तमं अट्ठं ।। [८५] कुरुदत्तोऽवि कुमारो सिंबलिफालि व्व अग्गिणा दड्ढो । सो तह वि डज्झमाणो पडिवन्नो उत्तमं अट्ठं ।। [८६] आसी चिलाइपुत्तो मुइंगुलियाहिं चालणि व्व कओ । सो तह विखज्जमाणो पडिवन्नो उत्तमं अट्ठं ।। [८७] आसी गयसुकुमालो अल्लयचम्मं व कीलयसएहिं । धरणीयले उव्विद्धो तेण वि आराहिअं मरणं [८८] मंखलिणा वि य अरहओ सीसा तेअस्स उवगया दड्ढा | ते तह वि डज्झमाणो पडिवन्नो उत्तमं अठ्ठे [८९] परिजाणइ तिगुत्तो जावज्जीवाइ सव्वमाहारं । संघ-समवाय-मज्झे सागारं गुरु- निओगेणं ।। [९०] अहवा समाहिहेउं करेइ सो पानगस्स आहारं । तो पानगं पि पच्छा वोसिरइ मुनी जहाकालं ।। [९१] खामेमि सव्वसंघ संवेगं सेसगाण कुणमाणो । मन-वइ-जोगेहिं पुरा कय- कारिअ अनुमए वा वि ।। [९२] सव्वे अवराहपए एस खमावेमि अज्ज निस्सल्लो | अम्मापिऊसरिसया सव्वेऽवि खमंतु मह जीवा ॥ [९३] धीरपुरिस पन्नत्तं सप्पुरिस निसेवियं परमघोरं । धन्ना सिलायलगया साहंती उत्तमं अट्ठ ।। [९४] नारय तिरियगइए मनुस्स देवत्तणे वसंतेणं । जं पत्तं सुह- दुक्खं तं अनुचिते अनन्नमनो ।। [९५] नरएसु वेयणाओ अनोवमाओ असायबहुलाओ । कायनिमित्तं पत्तो अनंतखुत्तो बहुविहाओ ।। [९६] देवत्ते मनुयत्ते पराभिओगत्तणं उवगएणं । दुक्खपरिकिलेसकरी अनंतखुत्तो समनुभूओ ।। [९७] तिरियगइं अनुपत्तो भीममहावेअणा अनोरपारा । जम्मण-मरणऽरहट्टे अनंतखुत्तो परिब्भमिओ || [९८] सुविहिय ! अईयकालं अनंतकालं तु आगयगणं । जम्मण-मरणमनंतं अनंतखुत्तो समनुभूओ || [९९] नत्थि भयं मरणसमं जम्मणसरिसं न विज्ज दुक्खं । जम्मण- मरणायकं छिंद ममत्तं सरीराओ [१००] अन्नं इमं सरीरं अन्नो जीवो त्ति निच्छयमईओ । दुक्ख परिकिलेसकरं छिंद ममत्तं सरीराओ ।। [दीपरत्नसागर-संशोधितः] [7] || || || [ २९ | संथारगं ] Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ गाहा-१०१ ॥ [१०१] तम्हा सरीरमाइं सब्भिंतर बाहिरं निरवसेसं । छिंद ममत्तं सुविहिय ! जड़ इच्छसि उत्तमं अटठं [१०२] जगआहारो संघो सव्वो मह खमठ निरवसेसंपि । अहमवि खमामि सुद्धो गुणसंघायस्स संघस्स ।। [१०३] आयरिय उवज्झाए सीसे साहम्मिए कुलगणे य । जे मे केइ कसाया सव्वे तिविहेण खामेमि ।। [१०३-R] सव्वस्स समणसंघस्स भगवओ अंजलिं करिय सीसे । सव्वं खमावइत्ता अहम वि खामेमि सव्वस्स [१०४] सव्वस्स जीवरासिस्स भावओ धम्मनिहिय नियचित्तो । सव्वं खमावइत्ता अहयं पि खमामि सव्वेसिं [१०५] इय खामियाइयारो अनुत्तरं तवसमाहिमारूढो । पप्फोडतो विहरइ बहुविह बाहाकरं कम्मं ।। [१०६] जं बद्धमसंखिज्जाहिं असुभ भवसयसहस्सकोडीहिं । एगसमएण विहुणइ संथारं आरुहंतो य [१०७] इह तह विहारिणो से विग्घकरी वेयणा समुठेइ । तीसे विज्झवणाए अनुसळिं दिति निज्जवया ।। ११०८] जड ताव ते मनिवरा आरोवियवित्थरा अपरिकम्मा । गिरि-पब्भार-विलग्गा बहु-सावय-संकडं भीम [१०९] धीधणियबद्धकच्छा अनुत्तरविहारिणो समक्खाया । सावयदाढगयाविहु साहंती उत्तमं अटुं ।। [११०] किं पुन अनगारसहायगेहिं धीरेहिं संगयमणेहिं । न हु नित्थरिज्जइ इमो संथारो उत्तम अह्र ।। [१११] उच्छूढ सरीरधरा अन्नो जीवो सरीर-मन्नंति । धम्मस्स कारणे सुविहिया सरीरंपि छड्डंति ।। [११२] पोराणिया पच्चुप्पन्निया 3 अहियासिऊण वियणाओ । कम्मकलंकलवल्ली विहुणइ संथारमारूढो || [११३] जं अन्नाणी कम्मं खवेइ बहुयाहिं वासकोडीहिं । तं नाणी तिहिं गुत्तो खवेइ ऊसासमितेणं ।। [११४] अट्ठविहकम्ममूलं बहुएहिं भवेहिं संचियं पावं | तं नाणी तिहीं गुत्तो खवेइ ऊसासमित्तेणं ।। [११५] एवं मरिऊण धीरा संथारंमि 3 गुरू पसत्थंमि । तइअ भवेण व तेण व सिज्झिज्जा खीणकम्मरया [११६] गुत्ती-समिइ-गुणड्ढो संजम-तव-नियम-करण-कयमउडो । सम्मत्त-नाण-दंसण तिरयण-संपाविअ महग्यो ।। [दीपरत्नसागर-संशोधितः] [8] [२९/संथारगं] Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ गाहा-११७ [117] संघो सइंदयाणं सदेव-मणुआ-सुरम्मि लोगम्मि | दुल्लहतरो विसुद्धो तो सुविसुद्धो महामउडो / / [118] डज्झंतेण वि गिम्हे कावसिलाए कवल्लिभूयाए / सूरेण व चंदेण व किरणसहस्सं पयंडेण [119] लोग-विजयं करितेण तेन झाणोवउत्त-चित्तेणं / परिसुद्ध-नाण-दंसण विभूइ-मंतेण चित्तेणं / / [120] चंदगविज्झं लद्धं केवलसरिसं समाठ परिहीणं / उत्तमलेसानुगओ पडिवन्नो उत्तमं अठं / / [121] एवं मए अभिथुआ संथारग-इंदखंध-मारूढा / सुसमण-नरिंद-चंदा सुह-संकमणं सया दिंतु / / मुनि दीपरत्नसागरेण संशोधितः सम्पादितश्व “संथारगं पइण्णयं सम्मत्तं" 29 | “संथारगं - छठें पइण्णयं” सम्मत्तं [दीपरत्नसागर-संशोधितः] [9] [२९/संथारगं]