Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________ namo namo nimmaladaMsaNassa bAla brahmacArI zrI neminAthAya namaH pUjya Ananda-kSamA-lalita-suzIla-sudharmasAgara-gurUbhyo namaH Agama-20 kalpavataMsikA AgamasUtra hindI anuvAda anuvAdaka evaM sampAdaka Agama dIvAkara muni dIparatnasAgarajI [ M.Com. M.Ed. Ph.D. zruta maharSi ] Agama hindI-anuvAda-zreNI puSpa-20
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________ adhyayana/sUtra Agama sUtra 20, upAMgasUtra-9, 'kalpavataMsikA' AgamasUtra-20- 'kalpavataMsikA' upAMgasUtra-9- hindI anuvAda kahAM kyA dekhe? krama viSaya pRSTha krama viSaya pRSTha 05 adhyayana-1- 'padma' adhyayana- 2- 'mahApadma' 3 | adhyayana-3-se-10 06 muni dIparatnasAgara kRt "(kalpavataMsikA) AgamasUtra-hinda-anuvAda" Page 2
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama sUtra 20, upAMgasUtra-9, 'kalpavataMsikA' adhyayana/sUtra 45 Agama vargIkaraNa krama / Agama kA nAma krama Agama kA nAma sUtra | 01 AcAra payannAsUtra-2 26 02 sUtrakRt 03 | sthAna aMgasUtra-1 aMgasUtra-2 aMgasUtra-3 aMgasUtra-4 | 25 / AturapratyAkhyAna | mahApratyAkhyAna bhaktaparijJA taMdulavaicArika saMstAraka 27 payannAsUtra-3 payannAsUtra-4 payannAsUtra-5 payannAsUtra-6 04 samavAya bhara 05 aMgasUtra-5 29 bhagavatI jJAtAdharmakathA 06 / aMgasUtra-6 payannAsUtra-7 07 upAsakadazA aMgasatra-7 aMgasUtra-8 30.1 gacchAcAra 30.2 | candravedhyaka | gaNividyA devendrastava 33 vIrastava nizItha aMgasUtra-9 08 aMtakRt dazA 09 anuttaropapAtikadazA 10 | praznavyAkaraNadazA 11 vipAkazruta 12 aupapAtika 32 aMgasUtra-10 aMgasUtra-11 / 34 payannAsUtra-7 payannAsUtra-8 payannAsUtra-9 payannAsUtra-10 chedasUtra-1 chedasUtra-2 chedasUtra-3 chedasUtra-4 chedasUtra-5 chedasUtra-6 upAMgasUtra-1 35 / bRhatkalpa rAjaprazriya upAMgasUtra-2 vyavahAra | jIvAjIvAbhigama upAgasUtra-3 37 upAMgasUtra-4 upAMgasUtra-5 15 | prajJApanA | sUryaprajJapti 17 candraprajJapti 18 | jaMbUdvIpaprajJapti 19 | nirayAvalikA 39 / 40 upAMgasUtra-6 dazAzrutaskandha 38 jItakalpa mahAnizItha Avazyaka 41.1 oghaniyukti 41.2 | piMDaniyukti 42 dazavaikAlika uttarAdhyayana mUlasUtra-1 mUlasUtra-2 upAMgasUtra-7 upAgasUtra-8 mUlasUtra-2 | kalpavataMsikA 21 puSpikA 22 puSpacUlikA vRSNidazA upAMgasUtra-9 upAMgasUtra-10 upAMgasUtra-11 upAMgasUtra-12 mUlasUtra-3 mUlasUtra-4 cUlikAsUtra-1 cUlikAsUtra-2 44 / nandI anuyogadvAra catuHzaraNa payannAsUtra-1 muni dIparatnasAgara kRt "(kalpavataMsikA) AgamasUtra-hinda-anuvAda" Page 3
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama sUtra 20, upAMgasUtra-9, 'kalpavataMsikA' adhyayana/sUtra 10 [45] 06 muni dIparatnasAgarajI prakAzita sAhitya Agama sAhitya Agama sAhitya sAhitya nAma baksa krama sAhitya nAma mUla Agama sAhitya: 147 6 Agama anya sAhitya:1-1- AgamasuttANi-mUlaM print [49] -1- yArAma thAnuyoga 06 -2- AgamasuttANi-mUlaM Net -2- Agama saMbaMdhI sAhitya 02 -3- AgamamaJjUSA (mUla prata) [53] | -3- RSibhASita sUtrANi 01 Agama anuvAda sAhitya:165 -4- Agamiya sUktAvalI 01 1-1-mAgamasUtragutI sanuvAI [47] | | Agama sAhitya- kula pustaka 516 -2- AgamasUtra hindI anuvAda Net: [47] | -3- Aagamsootra English Trans. | [11] | -4- sAmasUtrasaTI 4rAtI sanuvAI | [48] -5- AgamasUtra hindI anuvAda print [12] anya sAhitya:3 Agama vivecana sAhitya:171 1tavAlyAsa sAhitya -13 -1- AgamasUtra saTIka [46] 2 sUtrAtyAsa sAhitya-2- AgamasUtrANi saTIkaM pratAkAra-11151]| 3 vyAkaraNa sAhitya 05 | -3- AgamasUtrANi saTIkaM pratAkAra-20 vyAkhyAna sAhitya 04 -4-Agama cUrNi sAhitya [09] 5 unalata sAhitya 09 | -5- savRttika AgamasUtrANi-1 [40] 6 aosAhitya-6- savRttika AgamasUtrANi-2 [08] 7 mArAdhanA sAhitya 03 |-7- sacUrNika AgamasuttANi [08] 8 pariyaya sAhitya 04 Agama koSa sAhitya: 149 pUjana sAhitya 02 -1- Agama saddakoso tIrthakara saMkSipta darzana -2- Agama kahAkoso [01]| 11 hI sAhitya 05 -3-Agama-sAgara-koSa: [05] 12 dIparatnasAgaranA laghuzodhanibaMdha -4- Agama-zabdAdi-saMgraha (prA-saM-gu) [04] | Agama sivAyanuM sAhitya kUla pustaka Agama anukrama sAhitya: 09 -1- bhAgamaviSayAnubha- (bhUga) 02 | 1-Agama sAhitya (kula pustaka) -2- Agama viSayAnukrama (saTIka) 04 2-Agametara sAhitya (kula -3-Agama sUtra-gAthA anukrama dIparatnasAgarajI ke kula prakAzana 60 A AAEmunihIparatnasAgaranuM sAhitya bhumihIparatnasAgaranuM Agama sAhitya [ pusta8 516] tejA pAnA [98,300] 2 bhuniTIparatnasAgaranuM manya sAhitya [huta pusta8 85] tanA husa pAnA [09,270] 3 bhuniTIparatnasAgara saMzasita tatvArthasUtra'nI viziSTa DVD tanAhula pAnA [27,930] | abhaa| prAzanog so1 + viziSTa DVD hula pAnA 1,35,500 muni dIparatnasAgara kRt (kalpavataMsikA) AgamasUtra-hinda-anuvAda' Page 4 04 25 05 85 08 | 03
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama sUtra 20, upAMgasUtra 9, 'kalpavataMsikA' [20] kalpavataMsikA upAMgasUtra- 9- hindI anuvAda adhyayana- 1 - padma adhyayana / sUtra sUtra - 1 bhadanta ! yadi zramaNa yAvat nirvANa saMprApta bhagavAn mahAvIra ne nirayAvalikA nAmaka upAMga ke prathama varga kA yaha artha kahA to he bhadanta ! dUsare varga kalpavataMsikA kA kyA artha kahA hai ? AyuSman jambU ! kalpavataMsikA ke dasa adhyayana kahe haiM / - padma, mahApadma, bhadra, subhadra, padmaprabha, padmasena, padmagulma, nalinagulma, Ananda aura nandana bhagavan ! yadi kalpavataMsikA ke dasa adhyayana kahe haiM to prathama adhyayana kA kyA artha batAyA hai ? usa kAla aura usa samaya meM caMpA nagarI thI / pUrNabhadra caitya thA / kUNika rAjA thA / padmAvatI paTarAnI thI / usa caMpA nagarI meM zreNika rAjA kI bhAryA, kUNika rAjA kI vimAtA kAlI rAnI thI, jo atIva sukumAra evaM strI - ucita yAvat guNoM se sampanna thii| usa kAlI devI kA putra kAlakumAra thaa| usa kAlakumAra kI padmAvatI patnI thI, jo sukomala thI yAvat mAnavIya bhogoM ko bhogatI huI samaya vyatIta kara rahI thI / kisI eka rAtri meM bhItarI bhAga meM citra-vicitra citrAmoM se citrita vAsagRha meM zaiyA para zayana karatI huI svapna meM siMha ko dekhakara vaha padmAvatI devI jAgRta huii| putra kA janma huA, mahAbala kI taraha usakA janmotsava manAyA gayA, yAvat nAmakaraNa kiyA- hamAre isa bAlaka kA nAma padma ho| zeSa samasta varNana mahAbala ke samAna samajhanA, yAvat ATha kanyAoM ke sAtha usakA pANigrahaNa huaa| yAvat padmakumAra UparI zreSTha prAsAda meM rahakara bhoga bhogate, vicarane lagA / bhagavAna mahAvIra svAmI samavasRta hue / pariSad dharma dezanA zravaNa karane nIkalI / kUNika bhI vaMdanArtha nIkalA mahAbala ke samAna padma bhI darzana-vaMdanA karane ke lie niiklaa| mAtA-pitA se anumati prApta karake pravrajita huA, yAvat gupta brahmacArI anagAra ho gayA / padma anagAra ne zramaNa bhagavAn mahAvIra ke tathArUpa sthaviroM se sAmAyika se lekara gyAraha aMgoM kA adhyayana kiyA yAvat caturthabhakta, SaSThabhakta, aSTamabhakta, ityAdi vividha prakAra kI tapa sAdhanA se AtmA ko kara hu vicarane lgaa| isake bAda vaha padma anagAra meghakumAra ke samAna usa prabhAvaka vipula, sazrIka, guru dvArA pradatta, kalyANakArI, ziva, dhanya, prazaMsanIya, mAMgalika, udagra, udAra, uttama, mahAprabhAvazAlI tapa ArAdhanA se zuSka, rUkSa, asthimAtrAvizeSa zarIra vAlA evaM kRza ho gyaa| kisI samaya madhyarAtri meM dharma- jAgaraNa karate hue padma anagAra ko cintana utpanna huA / meghakumAra ke samAna zramaNa bhagavAna se pUchakara vipula parvata jA kara yAvata pAdopagamana saMsthArA svIkAra kara ke tathArUpa sthaviroM se sAmAyika Adi se lekara gyAraha aMgoM kA zravaNa kara paripUrNa pA~ca varSa kI zramaNa paryAya kA pAlana karake mAsika saMlekhanA ko aMgIkAra kara aura anazana dvArA sATha bhaktoM kA tyAga karake anukrama se kAlagata huA / bhagavAna gautama ne padmamuni ke bhaviSya ke viSaya meM prazna kiyA / svAmI ne uttara diyA ki yAvat bhojanoM kA chedana kara, AlocanA-pratikramaNa kara sudUra caMdra Adi jyotiSka vimAnoM ke Upara saudharmakalpa meM deva rUpa se utpanna huA hai / vahA~ do sAgaropama kI usakI Ayu hai / bhadanta ! vaha padmadeva AyukSaya ke anantara usa devaloka se cyavana karake kahA~ utpanna hogA ? gautama ! mahAvideha kSetra meM utpanna hogA / dRDhapratijJa ke samAna yAvat janma-maraNa kA aMta karegA / isa prakAra he AyuSman jambU ! kalpavataMsikA ke prathama adhyayana kA yaha artha prajJapta kiyA hai / adhyayana 1 kA muni dIparatnasAgarakRt hindI anuvAda pUrNa muni dIparatnasAgara kRt " (kalpavataMsikA)" AgamasUtra - hinda-anuvAda" Page 5
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama sUtra 20, upAMgasUtra 9, kalpavataMsikA' adhyayana- 2 - mahApadma sUtra - 2 bhadanta ! yadi zramaNa yAvat nirvANaprApta bhagavAna ne kalpavataMsikA ke prathama adhyayana kA ukta bhAva pratipAdita kiyA hai to usake dvitIya adhyayana kA kyA artha kahA hai ? AyuSman jambU ! usa kAla aura usa samaya meM caMpA nagarI thI / pUrNabhadra caitya thA / usa caMpAnagarI meM zreNika rAjA kI bhAryA kUNika rAjA kI vimAtA sukAlI rAnI thii| usa sukAlI kA putra sukAla rAjakumAra thaa| usa rAjakumAra sukAla kI sukumAla Adi vizeSatA yukta mahApadmA nAma kI patnI thii| usa mahApadmA ne kisI eka rAtri meM sukhada zaiyA para sote hue eka svapna dekhA, ityAdi puurvvt| bAlaka kA janma huA aura usa kA mahApadma nAmakaraNa kiyA gayA yAvat vaha pravrajyA aMgIkAra kara ke mahAvideha kSetra meM siddha hogaa| vizeSa yaha ki IzAna kalpameM utpanna huA / vahA~ use utkRSTa sthiti kucha adhika do sAgaropama huI / adhyayana- 2 kA muni dIparatnasAgarakRt hindI anuvAda pUrNa -----X-----X-----X-----X-----X-----X----- adhyayana- 3 se 10 adhyayana / sUtra sUtra - 3 isI prakAra zeSa AThoM hI adhyayanoM kA varNana jAna lenA / putroM ke samAna hI mAtA ke nAma haiM, padma aura mahApadma anagAra kI pA~ca-pA~ca varSa kI, bhadra, subhadra aura padmaprabha kI cAra-cAra varSa kI, padmasena, padmagulma aura nalinIgulma kI tIna-tIna varSa kI tathA Ananda aura nandana kI dIkSAparyAya do-do varSa kI thii| ye sabhI zreNika rAjA ke pautra the anukrama se inakA janma huaa| dehatyAga ke pazcAt prathama kA saudharmakalpa meM, dvitIya kA IzAna kalpa meM, tRtIya kA sanatkumArakalpa meM, caturtha kA mAhendrakalpa meM, paMcama kA brahmaloka meM, SaSTha kA lAntakakalpa meM, saptama kA mahAzukra meM, aSTama kA sahasrArakalpa meM, navama kA prANatakalpa meM aura dazama kA acyutakalpa meM deva rUpa janma huaa| sabhI kI sthiti utkRSTa kahanA / ye sabhI svarga se cyavana karake mahAvideha kSetra meM siddha hoNge| adhyayana- 3 se 10- kA muni dIparatnasAgarakRt hindI anuvAda pUrNa -----X-----X-----X-----X-----X-----X----- 20- kalpavataMsikA - upAMgasUtra- 9 kA muni dIparatnasAgarakRt hindI anuvAda pUrNa muni dIparatnasAgara kRt " (kalpavataMsikA)" AgamasUtra - hinda-anuvAda" Page 6
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama sUtra 20, upAMgasUtra-9, 'kalpavataMsikA' adhyayana/sUtra namo namo nimmaladaMsaNassa pUjyapAd zrI AnaMda-kSamA-lalita-suzIla-sudharmasAgara gurUbhyo nama: 20 HALA kalpavataMsikA AgamasUtra hindI anuvAda [anuvAdaka evaM saMpAdaka] Agama dIvAkara muni dIparatnasAgarajI [ M.Com. M.Ed. Ph.D. zruta maharSi ] AG 21182:- (1) (2) deepratnasagar.in bhelA bheDresa:- jainmunideepratnasagar@gmail.com bholA/ 09825967397 muni dIparatnasAgara kRt "(kalpavataMsikA) AgamasUtra-hinda-anuvAda" Page 7