________________
૧૬
(સાંપાતિક કાળ ઉપરથી )
લગ્ન અને જે સમયનું લગ્ન કે દશમભાવ કાઢવા હોય, તે સમયને સ્ટાન્ડર્ડ ટાઇમ લઇ, તેમાંથી ૩૯ મિનિટ બાદ કરવાથી મુંબાઈના (સ્થા. ટાઈમ) આવશે, પછી જે સ્થળનું લગ્ન કે દશમભાવ જોઈ તા હાય, તે સ્થળ માટે પૃ. ૪૫ના રેખાંતર કોષ્ટકમાં જોવું. ઇષ્ટ સ્થળ કાષ્ટકમાં ન આપ્યું હોય, તા ઈષ્ટ સ્થળની નજીકમાં નજીકના સ્થળ માટે કોષ્ટકમાં જોવુ, કાષ્ટકમાં ઈષ્ટ સ્થળ માટે +આપ્યા . હાય, તેા પાસેના આંકડા જેટલી મિનિટ, મુંબાઇ ટાઇમમાં ઉમેરવાથી સ્થાનિક કાળ આવશે અને ક્રાષ્ટકમાં ષ્ટિ સ્થળ માટે-આપ્યો હાય, તે—પાસેના આંકડા જેટલી મિનિટ મુંબાઈ ટાઇમમાં બાદ કરવાથી સ્થાનિક કાળ આવશે. અપેારના ૧૨ પછી ૧, ૨ ત્યાદિ કલાકાને અનુક્રમે ૧૩-૧૪ ઇત્યાદિ કલ કા ગણવા, પછી જે અંગ્રેજી તારીખના ઉપલા સ્થાનિક કાળ છે તે તારીખ માટે 'ચાંગમાં આપેલ ‘સાંપાતિક કાળ’ લઇ તેમાં ઉપલે સ્થાનિક કાળ ઉમેરી, તેમાં સ્થાનિક કાળના દર કલાકે ૧૦ સેકડ લેખે જેટલા સમય આવે, તેટલે સમય ઉમેરવાથી દષ્ટિ સમયના સુપાતિક કાળ આવશે આ કાળ ૨૪ કલાક કરતાં વધારે આવતા હૈાય તે તેમાંથી ૨૪ કલાક બાદ કરવા, આ પ્રમાણે આવેલા સાંપાતિક કાળ ઉપરથી પૃ. ૧૭ના કાષ્ટકમાંથી લગ્ન અને દશમભાવ કાઢવા. સુરતની દક્ષિણ તરફના સ્થળેા માટે અને કાર્ડિયાવાડના ઉડસરવૈયાવાડ અને બાબરિયાવાડ પ્રાંતા માટે મુંબાઇનું લગ્ન કાષ્ટક વાપરવું. કાઠિયાવાડના બાકીના પ્રાંતા માટે આખા કચ્છ માટે, અને સુરતની ઉત્તર તરફના સ્થળા માટે અમદાવાદનું લગ્ન કાષ્ટક વાપરવું. દશમભાવ કોષ્ટક બધાં સ્થળા માટે એક સરખું જ છે. આ લગ્ન અને દશમભાવ સાયન આવશે. જો નિયન જોતાં ડાય તે ૨૩ અશ ૧૮ કળા (અયનાંશ) સાયનમાંથી બાદ કરવાથી નિરયન લગ્ન અને નિરયન દશમભાવ આવરો. ઉદાહરણ—અમદાવાદ તા. ૧૭ માર્ચ ૧૯૬૧ સ્ટાન્ડર્ડ ટાઈમ ૬ ક ૪૯ મિનિટનું લગ્ન અને દશમભાવ કાઢો,
સ્ટાન્ડર્ડ ટાઈમ ૬ ક. ૪૯ મિનિટ-૩૯ મિનિટ= ૪, ૧૦ મિનિટ; હવે રૃ. ૪૫ના રેખાંતર ક્રાષ્ટકમાં અમદાવાદ માટે+૧ મિનિટ છે. જેથી સ્થાનિક કાળ ૬ ક. ૧૦ મિનિટ+૧ મિનિટ=૬ ક. ૧૧ મિનિટ સ્થાનિક
દશમભાવ સાધન
કાળ આવ્યા. હવે પગમાં તા. ૧૭ માર્ચ ૧૯૬૧ માટે સોંપાતિક કાળ ૧૧ ક. ૩૬ મિ. ૨૬ સેકડ આપ્યા છે. તેમાં ઉપરના સ્થાનિક કાળ ૬ ક. ૧૧ મિ. ઉમેરતા ૧૭ ક. ૪૭ મિ. ૨૬ સેકંડ થઇ. સ્થાનિક કાળ ૬ ક. ૧૧ મિ. માટે દર કલાકે ૧૦ સેકંડના હિસામે ૧ મિનિટ આવી. તે ઉપરના સરવાળા (૧૭ ક. ૪૭ મિ. ૨૬ સેકંડ) માં ઉમેરવાથી ૧૭ ૩, ૪૮ મિ. ૨૬ સેકડષ્ટ સમયના સાંપાતિક કાળ આવ્યા. એ સાંપાતિક કાળ ઉપરથી પૃ. ૧૭ના કાષ્ટકમાંથી અમદાવાદનું લગ્ન અને દશમભાવ જુએ.. મીન ૨૬ અ. ૨૧ કલા સાયન લગ્નનું ૨૭ . ૩૦ કલા સાયન દસમ ૭-૨૩ અ. ૧૮ કલા અયનાંશ ૦-૨૩ અ. ૧૮ કલા અયનાંશ મીન ૩ . ૩ કલા (નિયન)લગ્ન ધનુ ૪ .૧૨ કલા (નિરયન) દસમ કુંડળી માટે લગ્નાદિ દ્વાદશભાવ કાઢવાની પ્રચલિત રીત સ્થળ હોવાથી અમે સાંપાતિક કાળ ઉપરથી લગ્નાદિ કાઢવાની આ રીત આપી છે તે અત્યંત સૂક્ષ્મ છે. પણ જેમતે આ રીતમાં તાત્કાલિક સમજણુ ન પડે તેમના ઉપયેગ માટે હિંદુસ્થાનના જુદા જુદા સ્થળાની પક્ષના તથા લગ્ન સારણી અને અમદાવાદના દૈનિક લગ્ન પાછળ આપેલ છે.
ભાર શિશના ઘાતચદ્ર વગેરે
રાશિ
ધાત તિથિ
મેષ વૃષભ
બ, વ, ઉ,
પુરુષ/ સ્ત્રી પર ચિ ધાત | ધાત | ધાત ઘાત ધાત | અધિ વાર |નક્ષત્ર પહેાર ચંદ્ર ચંદ્ર | પતિ કાર્તિ ૧, ૬, ૧૧૯ રવિ | મા લે ૧લે તલે ભેમ| અ, લ, ચ માગ પ,૧૦,૧પ શની હસ્ત ૪ થી ૫ મેટ મા શુક્ર મિથુન આષા ૨, ૭, ૧૨, સામ સ્વાતી ૩. જો મેષ મા સુધ | કે, છ, ઘ,હું ક પાય ૨, ૭, ૧૨, બુધ અનુરાલેર જો તમે ચક્ર ડ, દ્વી, સિંહ જે ૩, ૮, ૧૩ શની મૂલ ૧લે ૬૩ ૬૪ સુ" | મ, ટ, કન્યા ભદ્ર ૫,૧૦,૧પ શની ત્રવધુ ૧ લા ૧૦ મે ૩ જો બુધ ૫, ૪, તુલા માત્ર ૪, ૯, ૧૪ ગુરૂ શતભિ૪ થ૩ જ થાશુક્ર ૨, ત, વૃશ્ચિક આસ ૧, ૬, ૧૧ શુવતી લે૭ મે ૨ જો ભેમ ન, મ, શ્રવણુ ૭, ૮, ૧૩ શુક્ર ભરણી ૧ લા૪ થે ૧૦ મે ગુરૂ ભ, ધ, કુ, ઢ મકર વૈશ ખ૪, ૯, ૧૪ ભામ રાહી ૪ થા ૮ મે ૧૧ મા નિ ખ, જ, કુંભ | ચૈત્ર ૭, ૮, ૧૩ ગુરૂ અત્યંજો ૧ મેપ સા નિ બ, સ મીન ફાગણુ ૫,૧૦,૧૫ શુકર આશ્લે ૪ થા૧૨ મે ૧૨ મા ગુરૂ
વન
૬, ચ, ઝ, મ
ધાત માસ
રાશિના અક્ષર