________________
વિર–શાસન.
-
-
-
જૈન સાધુઓ અને અસહકાર.
7. (લખનાર–એક જૈન મુનિ.) અસહકારની નવીન પ્રવૃત્તિઓ જેમ આબાલગોપાલ-- તમામ ગ્રહોને ચકાવ્યા છે, તેમ સાધુઓ ઉપર તેની અસર અવશ્ય થઈ છે. ખાસ કરીને “આથી અકલમે ઔર સબ ડેઢ અકલમેહમ ” એમ પિતાને દેઢડાહ્યા જાણનારા કેટલાક અસહકારીઓ સાધુઓઉપર પણ વાકપ્રહાર કરવા મંડી ગયા છે કે –“તમે અસહકારી કેમ થતા નથી ? તમે વિદેશીને બહિષ્કાર કેમ કરતા નથી ? વગેરે વગેરે. બેશક જગતના પ્રવાહથી સાધુઓ બચવા પામે, એ નજ બની શકે. એમણે પણ દ્રવ્ય-ક્ષેત્ર-કાળ-ભાવ પ્રમાણે વર્તવાનું છે, પણ અસહકારના નામે આગળ વધતો જગતને પ્રવાહ સાધુઓને માટે ખાસ કરીને જૈન સાધુઓને માટે ક્યાં સુધી યોગ્ય છે, એને પણ વિચાર કરવો જોઈએ છે. હું પોતે ગાંધી છના ગુણોને પ્રશંસક હોવા છતાં અસહકારી ભાઇઓને-ખાસ કરીને ગાંધીજીને એટલો ખુલાસે પુછવાની રજા લઈશ કે-વર્તમાન અસહકારીઓ અસહકાર કહે છે કેને? ખાદીની ટોપી અને ખાદીનાં વસ્ત્રો પહેરવામાંજ શું અસહકારની “ઇતીથી” છે? ગમે તેવી ધાર્મિક, કેલવણી સંબંધી કે નીતિના પ્રચારની સભાઓમાં પણ ગાંધીજીનો અનુયાયી ન હોય, એવા કેઈપણ વક્તાને નહી બોલવા દેવો કે તેની પાછળ હુરરે કરવામાં જ અસહકારીપણું આવી જાય છે? અથવા શું વિદેશને માલ, વિદેશની વસ્તુઓ અને છેવટે વિદેશી ચામડી પ્રત્યે ઘણા તિરસ્કારની દષ્ટીથી જવું અને જેમ બને તેમ તેનો નાશ કરવા અને તેને નુકશાન પહોંચાડવાના ઉપાયો યોજવા, એમાં જ અસહકારનાં લક્ષણે સમાઈ જાય છે? મને તો લાગે છે કે અસહકારની સાથે ભલે અહિંસાત્મક” એવું વિશેષણ આપવામાં આવતું હોય એમ લાગે છે, પરંતુ “અસહકાર” શબ્દમાં જ એવું વીર્ય રહેલું છે કે જેના પ્રતાપે “અહિંસાત્મક અસહકાર ” “અહિંસાત્મક અસહકાર ના પોકારો કરવા છતાં પણ અસહકારીઓના અતઃકરણેમાં દેવ, ઈર્ષ્યા, અમેળ અને તીરસ્કારની લાગણું
કુર્યા વિના પણ રહી શકતી નથી. બીજા અસહકારીઓ માટે એમ બચાવ કરવામાં આવે કે હજુ તેઓ તેટલી હદે પહોંચ્યા નથી, પરંતુ ખુદ ગાંધીજી જેવા સાધુ પુરૂષની સાધુ ભાષામાં પણ ‘સેતાની સરકાર” “રાવણ રાજ્ય” જેવા શબ્દો નીકળે, એ શું અને ર્થસૂચક નથી ? ગંધીજી જેવા મહાત્મા પુરૂષના મુખમાં આવી મલીન ભાષા. કે જે ભાષા ગમે તેવા દુશ્મન પ્રત્યે વાપરવાની પણ નૈતીક અને ધર્મશાસ્ત્રકારે સર્વથા મના કરે છે, એવી ભાષા નીકળે એ કેને પ્રતાપ? હું તે માનું છું કે તે “અસહકાર” શબદનાજ પ્રતાપ છે, કે જે પોતાના મન ઉપર અતિશય કાબુ રાખનાર મહાત્મા ઉપર પણ અસર કર્યા વિના રહ્યા નહિ. આ શબ્દમાં રહેલા વિષજ એ પ્રતાપ છે કે-“સેતાન ” અને રાવણ રાજ્ય જેવા શબ્દો બોલાવવા પુરતી જ ગાંધીજીની સ્થિતિ નહિ રાખી, પરંતુ આગળ વધીને દેશમાં કરેડે મનુષ્યો નગ્ન રહેવા અને ભુખે મરવા છતાં દેશની લાખોની મીલક્તની હોળીએ કરાવવાની પણ બુદ્ધિ બનાવી દીધી, તે પણ સામાન્ય આકારમાં નહિ;