________________
૮૫૬ : મહાભાગ્યશાલી મૃગાપુત્ર મહાત્મા
એલી જવાયું કે ધન્ય ભાગ્ય આજ હમારા કે આજે અમારા આંગણે કલ્પવૃક્ષ, કામધેનુ અને ચિંતામણી રત્ન કરતા પણ અધિક આપશ્રીનાં પવિત્ર પદકમળથી અમારૂં આંગણું પાવન બન્યું. રાણી મૃગાવતી પણ અંદરનાં ખંડમાંથી સત્વર બહાર આવ્યા. ગુરૂદેવને સૌએ ભાવભર્યાં પ્રણામ કર્યાં, હર્ષોંથી વિદ્ધવલ બનેલી રાણી મૃગાવતીએ બે હાથ જોડી-અંજલિપૂર્વક ગણધર ભગવ તને વિનવણી કરી કે ફરમાવેા પ્રભુ ! શી આજ્ઞા છે? આજ અચાનક જ કેમ આપશ્રીનું આગમન થયું. ગૌતમસ્વામી ભગવાને પોતાના આગમનનું કારણ જણાવતા કહ્યું: મૃગાવતી । આજે હું તમારા પુત્રને જોવા માટે અહીં આવ્યા છું. ગણધર ભગવંતની વાણી કગાચર થતાં મૃગાવતી રાણી સ્હેજે આશ્ચય'માં ડૂબી ગયા. તરત જ મૃગાવતી રાણીએ પોતાના પુત્રાને વસ્ત્રાલંકારથી સજ્જ–અલંકૃત કરી પ્રભુની સમક્ષ સૌને હાજર કર્યાં, પણ ગૌતમસ્વામી ભગવાને જણાવ્યું; ‘રાજરાણી ! હું તમારા આ પુત્રાને જોવા અહીં નથી આવ્યો, પણ જેને તમે જન્મથી જ ભૂતિગૃહમાં રાખ્યો છે તેને હું જોવા માટે આવ્યો છું. ભગવતના આ શબ્દો શ્રવણુ કરતાં મૃગાવતી રાણીના આશ્ચર્યના પાર્ ન રહ્યો. મારા એ પુત્રની ભાત આજ સુધી કોઇ જાણતું નથી, તદ્દન ગુપ્ત રાખવામાં આવ્યા છે, એઓશ્રીએ કેવી રીતે જાણ્યું? મૃગાવતીને ભારે અખા થાય છે, પણ ગણુધર ભગવતે ખૂલાસા કર્યાં કે મહારાણી ! એમાં આશ્ચયનું કઈ જ કારણ નથી દેવાધિદેવ સન ભગવંત સાક્ષાત્ બિરાજતા હોય એમના અલૌકિક જ્ઞાન આગળ શું છૂપુ હાય ? પરમાત્મા તે ત્રિકાળવેત્તા અને ત્રણેય લેાકના જ્ઞાતા છે.
તરત જ મૃગાવતી રાણીએ ભગવંતને વિનંતી કરી કે ભંતે ! · મુહુપત્તિ આ એ મુહુ બંધ હું ' [આ વિપાક સૂત્રને મૂળમાં પાઠ છે.] મૃગાવતી રાણીએ ભગવંતને વિનંતી કરી પ્રભો ! મુહપત્તિ વડે આપનું મુખ બાંધી લો કારણુ કે આંયરામાં રહેલા મારા એ પુત્રના શરીરમાંથી અસહ્
આપ
દુર્ગંધ પસરે છે. ત્યારબાદ રાણી મૃગાવતીએ એક નાની હાથી ગાડીમાં ભાજન સામગ્રી લઇ આગળ ચાલવા માંડયુ. ભાંયરાના દ્વારનું ઉદ્ઘાટન કરી અંદર પ્રવેશ કર્યાં, ભગવત પણ પાછળ પાછળ જતા હતા. મૃગાલેઢિયાની મહાદુ:ખી સ્થિતિ નિહાળતાં ગૌતમસ્વામી ભગવત ક-વિપાકને વિચારવા લાગ્યા. તેમનાં હૃદયમાં ઉંડી વેદના ઉદ્ભવી. અંતરમાં કમકમાટી છૂટી અને હૈયામાં પારાવાર દુ:ખ થયું. અહાહા ! આ ક્રેવા ભયંકર દુ:ખી છે, મૃગાલેાઢિયા જન્મથી નપુ ંસક હતા, બહેશ અને મુગા હતા, દુઃસહ વેદના ભાગવી રહ્યો હતા, શરીરની અંદરની આઠ ધમનીઓનાડીએ, અને બહાર નાડીઓમાંથી સતત્ રૂધિર અને પરૂ વહી રહ્યું હતું. જાણે સાક્ષાત્ પાપમૂર્તિ જોઈ લો.
રાણી મૃગાવતીએ એ કર જોડી અંજલિપૂર્ણાંકગણધર ભગવ તને પૂછ્યું: ભ તે ! કયા એવા કમના ઉદયે અહીં આ જીવ નારકીના જેવી ધાર-તીવ્ર અને ભયંકર યાતના ભોગવી રહ્યો છે ?
અકખાઇ
ચતુર્દાની ગૌતમસ્વામી ભગવાતે એના પૂર્વભવતું વષઁન કરતાં જણાવ્યું; મૃગાવતી ! પૂર્વે આ આત્મા-તદાર નામના નગરમાં ધનપતિ નામનેા રાજા હતા અને એ રાજવીને એકખાઈ રાઠોડ નામને એક સેવક હતા. આ રાઠોડ ૫૦૦ ગામનેા અધિપતિ હતેા, સાતે વ્યસનમાં એ મશગુલ હતેા. તેમજ પ્રજાને રંજાડવામાં એણે બાકી નહોતું રાખ્યું. આકરા કરવેરા નાંખી પ્રજાને એ પીડી રહ્યો હતેા તેમજ જનતાના કાન-નાક વગેરે અંગો કાપી નાંખી હેરાન-પરેશાન કરતા હતા. આવા ધોર પાપકમનું પરિણામ જાણે આ ભવમાં જ ઉદ્દયમાં આવ્યું ન હોય તેમ તે અખાઇ રાઠોડના શરીરમાં સેાળ-સાળ ભયંકર વ્યાધિ-રાગ ઉત્પન્ન થયાં, જ્વર, દાહ, ખાંસી, ઉદરશૂળ, ભગંદર અષ, અજીણુ, નેત્રશ્રમ, મુખશેષ, અદ્વેષ, નેત્રપીડા, ક`પીડા, ખૂજલી, જલાર અને કુષ્ટ આવા પ્રાણધાતક એવાં અનેક રાગેથી એની કાયા. ઘેરાઈ ગઈ. માટે જ જ્ઞાનીઓએ
કહ્યું છે.