________________
ગળું અને સ્વરનાડી '
વૈદ્યરાજ શ્રી કાન્તિલાલ દેવચંદ શાહ, ઝીઝુવાડા શરીરના મહત્વના અનેક અંગમાં ગળુ તથા સ્વરનાડી એ. મહત્વનું અંગ છે. ગળું એક રીતે કહીએ તો ગરણી છે. શરીરના એ અંગને અંગે અનેક ઉપયોગી મહત્ત્વની તથા જાણવાજેવી હકીકતો કલ્યાણ”માં ચાલુ રહેલી “આરોગ્ય અને ઉપચારના શિર્ષક તળેની લેખમાળાના આ ૧૧ મા લેખાંકમાં આપણને જાણવા મળે છે. આ લેખમાળાના લેખક પોતે સુપ્રસિદ્ધ વૈધરાજ છે. આયુર્વેદનો તેમને સારો અભ્યાસ છે. ગળાને અંગે તથા સ્વરનાડીને વિષે તેની મહત્તા, સદુપયોગ તેમ જ તેનાં આરોગ્ય અને ઉપચારોને અંગે અનેક ઉપયોગી મહત્વની વાતે તમને આ લેખાંકમાંથી જાણવા મળશે. કલ્યાણ” પ્રત્યે આત્મીયભાવે પ્રેરાઈને લેખક લેખમાળા લખી રહ્યા છે. આગામી અંકોમાં શરીરશાસ્ત્રનાનસારે શરીરના અન્ય ઉપયોગી અવયે તથા તેના આરોગ્ય અને નિર્દોષ ઉપચારોને અંગે તમને જાણવા જેવું મળશે, સહુ કોઈને અમારે આગ્રડ છે કે, “કલ્યાણ”માં અવાર-નવાર પ્રસિદ્ધ થતા
આ વિભાગને જરૂર વાંચશો. -
-
નાકમાંથી હવા ગળામાં જાય છે. મુખ ઉતરે છે તે વખતે નાકમાંથી ગળામાં આવતા મારફત ખારાક પાણી અને હવા ગળામાં જાય માગને ઢાંકી રાખે છે, જેથી કેળીયાને કશું છે. મધ્ય કાનની નળીઓ ગળા સાથે જોડાએલી ઉચે ચડી નાકમાં જઈ શક્યું નથી. હોવાથી હવાનું દબાણ સમાન રહે છે. ગળું, મોટું (૨) ગળજીભીઃ મટી જીભ રસનાઈન્દ્રિયની અને નાકની પાછળ આવેલું છે. બન્ને બાજુ નીચે અને શ્વાસ નળીની ઉપર પીપળના મોટી ગ્રંથીઓ છે. ગળાની નીચેની બાજુએ પાનના આકારની ઉભી જીભ છે. ઉમી અન્નનળી અને શ્વાસનળીનું જોડાણ છે. હોવાથી નાકમાંથી આવેલી હવા સીધી શ્વાસ ગળાની દિવાલો સ્નાયુઓની બનેલી છે. બે નળીમાં જ જાય છે પણ કેળીઓ કે ઘુંટડે નસ્કોરા, બે કાન, મુખ તરફથી આવતા રસ્તા, ગળતી વખતે શ્વાસનળીને ઢાંકી રાખે છે - શ્વાસ અને અન્નનળી તરફથી જતા રસ્તે, જેથી આહારના પદાર્થો સીધા અન્નનળીમાં ગળું એટલે સાત સાત માર્ગોનું સંગમ સ્થાન. જાય છે અને કેળીઓ જ્યાં અન્નનળીમાં ગળું એટલે સાત સાત રસ્તાઓને વ્યવહાર રાખલ થયે કે તુરત જ ગળજીભી ઉભી થઈ સંભાળતે ચેકિયાત, ગળું એટલે હવા-પાણી જાય છે. આવા સુંદર કાર્યનું સુંદર રીતે અને ખોરાકને ગાળીને મોકલનાર ગરણું. ગળું સંપૂર્ણ સંચાલન ગળજીભી દ્વારા આપોઆપ એટલે ત્રણ જીભનું સંગમ સ્થાન,
થએ જાય છે. ૧ પડછભી,(૨) ગળજીભી, (૩) મેટી જીભ પરમ ઉપકારી, પરમ હિતકારી, ગ્રંથમાં (રસનાઈન્દ્રિય).
જમતી વખતે બેલવાની કે હસવાની મનાઈ (૧) પડછભી: તાળવાના છેડે પાચા ફરમાવેલી છે. કારણવશાત બલવું પડે તે ભાગમાં બરાબર મધ્યમાં સૂવમ આંચળના થોડું પાણી પીને બેસવું. કેવી સુંદર સલાહ છે? આકારની છમ છે. કેળીઓ જ્યારે ગળામાં જમતી વખતે મોટેથી હસવાથી કે ઉતા