________________
કલ્યાણઃ એપ્રીલ, ૧૯૬૬ઃ ૧૩૩ વાણી મધુર હતી, રૂપ મધુર હા, યૌવન મધુર ભોળા હદયની રૂક્ષમણીને ખબર નહોતી કે આ હતું, નયન મધુર હતા અને પળ પણ મધુર હતી. વાત કરવાનું પરિણામ શું આવશે? તેણે સહજ ભાવે
યુવરાજ બેપળ સુધી નવવધ સામે જોઈ રહ્યો.. સલસા સાધ્વીએ રથમઈન નગરીમાં જે કંઇ હ્યું હતું માત્ર એનું પોતાનું હૃદય ભાંગેલું હતું. જીવનની તે જણાવ્યું. કોઈ મધુરતા એનામાં રહી નહોતી. તે એક આસન
આ વાત સાંભળીને કનકરથનો ચહેરે કંઈક પર બેસતાં બોલ્યો: “કહે.”
ક્રોધયુકત ગંભીર બની ગયો. વાત સાંભળી લીધા “સ્વામી, આપ મને બહુમાનથી ન બેલા.” પછી તે આસન પરથી ઉભું થયું અને બેઃ દેવી,
યુવરાજ કશું બોલ્યો નહિ. માત્ર રૂમણી સામે તમે મોટામાં મોટા અન્યાયને સહારો લીધો છે. હું જોઈ રહ્યો.
તમને એ જ વાત કહેવા માગતો હતો કે મારું હૃદય, રૂક્ષ્મણીએ કહ્યું “પ્રિયતમ, આપને કલ્પના મન સર્વસ્વ મેં મારી પ્રિયતમાને જ અર્પણ કરેલું નહિ હોય. પરંતુ પહેલીવાર મેં આપની છબી જોઇને હg• કવળ મારા માતાપિતાને સ તેષ આપવ મારી પસંદગી વ્યકત કરી હતી ત્યારથી આજપર્યંત
'મારે અહીં પરણવા આવવાનો અભિનય કરવો પડ્યો મારા હૃદયમનમાં આપ જ બિરાજી રહ્યા છે. અને
છે. પણ તમે આ વાત કહીને ઋષિદત્તા પ્રત્યેની આપ જ્યારે અડધે રસ્તે પાછા વળ્યા છો એ સભા
મારી શ્રદ્ધાને વધારી મુકી છે. એક નિર્દોષ અને ચાર જાગ્યા ત્યારે તે મારા જીવતરની તમામ
કોમળપ્રાણું નારીના લોહી વડે આપે મને પ્રાપ્ત કર્યો આશાઓ ભાંગી ને ભુકકો થઈ ગઈ. મારા માતા
છે. આ દોષનું કોઈ પ્રાયશ્ચિત હોઈ શકે નહિ. તમે પિતાએ મને સમજાવવાનો ઘણે પ્રયત્ન કર્યો પરંતુ
મને આ વાત ન કરી હોત તો હું અંધકારમાં જ આપના સિવાય કોઈને હત્યાના દેવ તરીકે ન સ્વીકા
અટવાયેલ રહેત. પણ હવેથી તમારે એક વાત રવા એવો મેં દૃઢ નિશ્ચય કર્યો હતો. મારા પિતાને સમર
સમજી લેવાની છે કે તમે કનકરથ સાથે લગ્ન નથી મેં મારી પ્રતિજ્ઞાની વાત કરી અને...”
કર્યા. કનકરથનાં નિર્જીવ મડદાં સાથે.” “પણ તે એક તાપસ કન્યા સાથે પરણી
વચ્ચે જ રાજકન્યા આછી ચીસ સાથે બોલી ગયો હતો. એ સમાચાર જાણ્યા પછી પણ આ
ઉઠીઃ “સ્વામી. મને ક્ષમા કરો. મારા હૈયામાં આ નિશ્ચયને..”
રીતે ઈર્ષાનું કોઈ વિષ નહોતું. સુલતા સાધ્વીએ તે
માત્ર આપનું મન મારા તરફ વળે અને મને સ્વીસ્વામીને પોતાના કરવા ઈચ્છતી રૂક્ષ્મણે ભોળા
કારે એવું કરી આપવાનું કહ્યું હતું.” ભાવે તરત આછી હાસ્ય સાથે બોલી ઉઠીઃ” નાથ, મારો નિશ્ચય તો અટલ હતો. હું આજન્મ કુંવારી
“રૂક્ષ્મણી, જેના પ્રાણમાં કાંઈ આશા, કોઈ ઉમંગ
કે કઈ લાગશું જ ન રહી હોય તે નિપ્રાણ જ રહેત. પરંતુ મારા પ્રેમના બળે મને એક સુલસા નામની ગિની મળી ગઈ .
ગણાય છે. હું તારા ચહેરાના ભાવપરથી સ્વીકારું છું
કે તેં જે કંઈ કર્યું છે તે અ૫ બુદ્ધિનું પરિણામ સુલસા નામની ગિની? યુવરાજને આશ્ચર્ય છે અથવા લાગણીના અતિરેકનું પરિણામ છે. તારા થયું.
- હૃદયને હું વધારે વેદના આપવા નથી ઈચ્છતો... હા, અમારી નગરીની બહાર જ રહે છે. મંત્ર- કારણ કે વેદના પીનારાઓ અન્ય કોઈને વેદના આપી સાધનામાં મહાન છે. તેણે મારું દઈ જોઇને મને શકતા નથી. રથમઈન નગરીની તું યુવરાજ્ઞી જ રહીશ સહાય કરવાનું વચન આપ્યું અને તે આકાશ માર્ગે મારી ધર્મપત્ની પણ રહીશ. પરંતુ કેવળ લોકનજરે. આપની નગરીમાં પહોંચી.”
તેં જે કંઈ કર્યું છે તે તો ક્ષમ્ય બની શકશે. પરંતુ પછી તેણે શું કર્યું ?'
મારે અપરાધ કદી ક્ષમ્ય બની શકશે નહિ. મને