________________
મનુષ્યજન્મની મહત્તા શા માટે ?
પ્રવચનકારઃ- પૂર્વ આચાય દેવ શ્રીમદ્ વિજયરામચદ્રસૂરીશ્વરજી મહારાજ
તીર્થાધિરાજ શ્રી સિદ્ધાચલજી ગિરિશજ પર શ્રી જિનબિ ંબોની પ્રતિષ્ઠાના શુભ. પ્રસગે શેઠ જેઠાભાઇ નેણશી કાથાવાળા, શેઠ ગોવિદજી જેવત ની આગ્રહભરી . વિનતિથી અત્રે પધારતા, સુંદર સામૈયા પૂર્ણાંક સ’૦ ૨૦૧૫ ના પેષ સુદ ૧૩ ને ગુરુવારના રાજ પ્રવેશ સહા ત્સવ થયા બાદ શેઠે આ ક ના વંડામાં તૈયાર કરવામાં આવેલ વિશાળ મંડપમાં પૂર્વ જૈનરત્ન વ્યાખ્યાન વાચસ્પતિ કવિકુલિકરીટ આચાર્યદેવ શ્રીવિજયલબ્ધિસૂરીશ્વરજી મહારાજ સાહેબે મંગલાચરણ કર્યા પછી પૂ॰ પરમ શાસનપ્રભાવક આચાય દેવે મનુષ્ય જન્મની મહત્તા શા માટે ?” એ વિષય પર જે મૉંગલ-પ્રવચન આપેલ, તેનું સારભૂત · અવતરણ અહિં અપાય છે.
અવતરણકાર: શ્રી કપુરચંદ આર. વારૈયા—પાલીતાણા
પ્રવચન ૧ લું]
સભ્યશનસંયુદ્ધ', 'ચે જ્ઞાન, વિરતિમેય પ્રાપ્તેઽતિ: दुखनिमित्तमपीदं तेन सुलब्धं भवति जन्म ॥
અનંત ઉપકારી શ્રી જિનેશ્વરદેવે। અને શ્રી જિનેશ્વરદેવાના શાસનના મને પામેલા મહાપુરુષોએ જન્મને દુ:ખનું મૂળ કહ્યું છે. પરંતુ દુ:ખના નિમિત્ત એવા પણ મનુષ્યજન્મતી પ્રશંસા શાસ્ત્રોમાં સ્થળે સ્થળે કરી છે. કારણ કે- દુઃખરૂપ જન્મથી રહિત
થવા માટે આ મનુષ્યજન્મ પ્રથમ નંબરનું સાધન છે, જે કાઇને મર્યાં પછી જન્મ રહિત થવુ હોય
તેમણે આ મનુષ્ય જન્મ પામ્યા વિના છૂટકો નથી. મનુષ્ય જન્મ એવા છે, કે જેનાથી જીવ જન્મરહિત
અની શકે.
એવા જન્મ તા જીવને અનંતીવારી મળ્યે, પણુ જીવતે મનુષ્યજન્મ પામ્યા પછી પણ તે તે પ્રકારની મોક્ષને સાધક સામગ્રી મળે તે મનુષ્યજન્મ સફળ થઇ શકે, મેાક્ષને સાધક સામગ્રી પણ મહાન પુણ્યાદયથી મેળવાય છે. જો કે આપણતે તે તે પણુ મળી, પણ મનુષ્યજન્મ કે મેાક્ષને સાધક સામગ્રી જે પુણ્યે આપી છે, એ પુણ્યથી . મળેલી સામગ્રીને આનંદ અનુભવવાની આપણામાં યાગ્યતા છે કે કેમ ? તે વિચારવા જેવુ છે,
હજારામાં એકાદ જ આત્મા એવા મળે કેજેમને મનુષ્યજન્મ અને મેક્ષસાધક સામગ્રી મળ્યાના આનંદ છે. બાકી બધાને તે કાઈ ને કાઇ ચીજ મળ્યાને આનંદ છે.
આપણે બધા આનંદમાં હોઇએ ત્યારે આપણા મનમાં મનુષ્યજન્મ અને મેક્ષસાધક સામગ્રી મળ્યાના જ આનંદ હોય કે તે સિવાયની ખીજી ચીજ મળ્યાના ? છાતી ઉપર હાથ મૂકીને પૂછતાં એમ જણાય કે- મીક્ષ સાધક સામગ્રી સિવાયની બીજી સામગ્રી મળ્યાને આનંદ છે તે તે મહાપુણ્યાયની કાંઈ કિં મત આપણા મનમાં નથી: પણ તુચ્છ પુણ્યોદયની કિંમત આપણા મનમાં ધણી છે !
આજે એ પરિણામ આવ્યું છે કેઆપણને મોક્ષસાધક સામગ્રીના સંયોગ મળ્યા છતાં એના આનદ નથી, પણુ બીજી ચીજો મળ્યાના આનંદ છે.
જે સામગ્રી મહાપુણ્યે આપી છે, એ ભૂલી જઈને જીવ બીજી સામગ્રીમાં લીન એવા ક્ષની ગયા છે કે એની આળપંપાળમાં પોતાને કરવા યાગ્ય શુ છે ? નહિ કરવા યોગ્ય શુ છે ? એ બધું ભૂલી ગયા છે.
મળ્યાના જ આનંદ છે ને? કે કાઇ ખીઝ ચીજ મળ્યાના ?
આપણને એવી સુંદર સામગ્રી મળી છે, કે–તેના આપણને મનુષ્યજન્મ અને મેક્ષને સાધક સામગ્રી સદુ૫યોગ કરવામાં આવે તે જ્યારે જુએ ત્યારે આનંદ જ હાય, જીવતાં પણ આનંદ અને મરતાં પણ આન, કારણ કે આગળનું ભવિષ્ય એવુ સ્પષ્ટ છે, કે–ચિતા