________________
: ૧૬ : રાજદુલારી :
ચિત્ત
વળી ?
એવા કયા અપરાધ થયેા હરશે કે જેના પરિણામે ’’ આ બધા વિચારાથી) દેવી કલાવતીનું કંપી ઉઠયું : એહ મારી મૂર્છા શા માટે મૃત્યુની મીઠી ગાદમાં સમાઈ ગઈ હેાત આ વિચાર પુરા થાય તે પહેલાં જ ચાલી રહેલા વૃદ્ધ તાપસ એટલી ઉઠયા :” પુત્રી, મનને સ્વસ્થ રાખજે...તારા ચિત્તમાં અવળા વિચાર કેમ આવ્યા ?''
આગળ
તે...’
""
કલાવતીને થયુ આ વૃદ્ધ તપસ્વી ખરેખર દૃષ્ટા છે...પવિત્ર છે. તે ખેલી:'' આપુ, કપાયેલા હાથે મા મનીને મારા બાળકને હું ધ્રુવી રીતે સાચવી શકીશ ? આ ચિંતાના લીધે જ...'
વૃદ્ધ તપસ્વીએ સહાસ્ય વદને ચાલતા ચાલતાં જ કહ્યું : “મા, તારા ઉદરમાં સુંદર, તેજસ્વી અને પુણ્યવાન પુત્રરત્ન બીરાજે છે... આવા પુણ્યવાન જીવ શું આનાં સુખથી વંચિત રહી શકશે? ના, મા ના, એમ બને જ નહિં, અને સતી નારીના અંત૨માં અમેાધ શક્તિ છુપાયેલી પડી હાય છે.”
આ શબ્દો સાંભળીને કલાવતીના પ્રાણુમાં છુપાયેલું ખળ જાણ્યે સજાગ બન્યું...વન પર અંકિત થયેલી નિરાશાની રેખાએ જાણ્યે અદૃશ્ય થઈ ગઈ તેના મનમાં થયું આ વૃદ્ધ દૃષ્ટાએ આશ્વાસન આપ્યું છે કે ભાગ્યે કહ્યું છે ?
ગઢ વન વચ્ચે પસાર થતી એક પગદંડી પર વૃદ્ધ તપસ્વીની પાછળ પાછળ કલાવતી ચાલી રહી હતી.
મંગલાદેશની રાણી અને દેવશાલ નગરીની રાજદુલારી કલાવતી આજ અડવાણા પગે અને કપાયેલા હાથે વિકટ વનમાર્ગ વચ્ચેથી એક વૃદ્ધ તપસ્વીના આશ્રમે જઇ રહી હતી.
જેના ચરણુ કદી પણુ ધરતી પર પડયા નહાતા, જેની આસપાસ આજ્ઞાંકિત અને ઉત્તમ દાસીઓનુ જીથ સદાય આજ્ઞા ઝીલવા માટે ખડે પગે ઉભુ રહેતુ, જેના એક ખેલ પર સ્વર્ગની સમૃદ્ધિ ચરણુ આગળ આવી પડતી હતી, જેના પિતા રાજવી હતા, જેને ભાઈ બળવાન અને પ્રેમાળ તે। અને જેને પતિ સદાય પ્રિયતમાના નયનપલ્લવમાં પુરાઈ રહેવામાં સૌભાગ્ય સમજનો હતા તે રાજદુલારી કલાવતી આજ ઉદરમાં રહેલા
સમ
બાળક સાથે વિકટ વન વચ્ચે જઇ રહી હતી.
પુણ્યના ઉક્ય જ્યારે ચાલતા હોય છે ત્યારે માનવી પાપના શયની કલ્પના પણ કરી શકતા નથી.
સુખ અને સમૃદ્ધિની છેળા વચ્ચે માનવીને એવે ખ્યાલ પણ નથી આવતા કે પુણ્યના ઉદય પુરા થતાં આ બધી માયાજાળ એક સ્વપ્ન માફક વેરણ છેરણ ખતી જશે !
કલાવતી તે જૈનધર્મના મહાન આદેશથી રંગાયેલી હતી. તે સમજતી હતી કે મારા પાપેાધ્યનુ જ આ પરિણામ છે. જો એમ ન હોય તેા પ્યારથી છલકતા હાંવાળા સ્વામીના અંતરમાં પેાતાની વહાલી પત્નીને વન વચ્ચે હાથ વગરની કરીને મૂકવાના ભાવ શા માટે જાગે ? જે સ્વામી પળે પળે પત્નીના કુશળની ચિંતા સેવતા હેાય તે સ્વામી આવું કઠેર કદમ શા માટે ઉઠાવે ? ના... ના... ના... સ્વા મીનેા કોઇ દોષ નથી... દોષ મારા કાપણું પૂ કર્મના જ છે, અને પાપ કર્મોનું પરિણામ ભોગવ્યા વગર છૂટકા નથી. પાપ કે પુણ્યનું પરિણામ અનિ ચ્છા હોય તેા પણ વેઠવું પડે છે... ભાગવવુ પડે છે. તે પછી શા માટે મનને સ્વસ્થ રાખીને પાપાધ્યનું પરિણામ ન ભોગવવું ? શા માટે ધર્મનું શરણું ન સાચવી રાખવું? પાપ આવે કે પુણ્ય આવે... ધર્મનું શરણ તે એવું વિશાળ છે કે બંનેને આશ્રય આપી શકે છે.
આવા ઉત્તમ વિચારા સાથે કલાવતી ધૃદ્ધુ તપ
સ્વીની પૃાછળ પાછળ જઈ રહી હતી...
અને ચાલતાં ચાલતાં એકાએક વૃદ્ધ તપસ્વીએ કહ્યું: “જો... મા, સામે દેખાય તે મારા આશ્રમ’
લાવતીએ સામે નજર કરી. જોયુ તે એક નાના પતની એથે સુંદર વૃક્ષાથી શાલતું એક નાનકડુ મેદાન હતું... એ મેદાનની વચ્ચે બે પશુકૂટિશ હતી ..અને એક સુંદર ઝરણું વહેતું હતું.... આશ્રમના નાના મેદાનમાં વિધવિધ પ્રકારનાં પશુ પ ંખી કક્ષ્ાલ કરતાં હતાં.
દૃશ્ય અતિ મને હર અને પ્રેરણાદાયક હતુ. કલાવતીના મનમાં થયું, શું આ આશ્રમમાં અન્ય કાઇ માનવી નહિ હૈાય ?