________________
વર્ષ ૧૪
અક ર
૧૯૫૭
ભારતમાં જોરશેારથી વાઈ ગયેલા ચૂંટણીના વાવટાળ ~: શ્રી ચક્રવર્તી રાજગેાપાલાચારી-રાજાજી ઃ—
-
એપ્રીલ
હવે ચૂંટણીના ઉશ્કેરાટ શમવા આવ્યે છે. માટે ચૂંટણીનાં પિરણામ વગેરેનુ પૃથકરણ કરવાના સમય આવ્યે છે.
છાપાઓમાં એવી ઘણી ફરિયાદો પ્રસિદ્મ થઇ છે કે—વહીવટી સત્તા ધારણ કરતાં પ્રધાનાએ ચૂંટણી માટે,મેટા વેપારીએ પાસેથી, કારખાનાદારો કનેથી, બસ કંપનીના માલિકો અને ખીજાએ પાસેથી નાણાં ઉઘરાવ્યાં છે.
સારા હેતુ માટે પણ કાઇ પણ કરી શકે નહિ. જો તે તેમ કરે તે કરી શકે કે—એ નાણાં એ લેાકેાએ
પ્રધાનાએ એ ફરિયાદોના નિવેદનોદ્વારા યા તેમના ભાષણામાં ઈનકાર કર્યાં નથી. અમે માનીએ છીએ કે—એના ઇનકાર કરવા માટે કોઇ તક નથી. વહીવટી યા સરકારી અમલદાર આ રીતે નાણાં એકઠા તે શિક્ષાને પાત્ર ઠરે છે. વળી એવી પણ દલીલ ન પાતાની મેળે રાજીખુશીથી આપેલાં. સત્તાસ્થાને બેઠેલા પ્રધાને અને સામાન્ય સરકારી અમલદારે વચ્ચે શા ફરક છે ? કેવળ માલદાર જ પ્રધાનાની સત્તા અને અસરથી વધુ ખીએ છે. ઉપર્યુક્ત રીતે ભેગા કરાતાં નાણાં માટે “લાંચ” સિવાય બીજો કોઈ શબ્દ નથી. જે સત્તા પરને પક્ષ એ રીતે વર્તે તે એ જ રીતે વતા સ્વતંત્રા યા ખીજા નાના પક્ષેા સામે શી રીતે લડી શકે ? એમ ચાક્કસ કહી શકાય કે—હાલની ચૂંટણીએમાં નાણાંએ ઘણું બધું કામ કર્યું છે. લાકે છુટથી ખેલે છે કે, થોડાક અઠવાડિયાં દરમિયાન રીઝવ એકમાંથી એક રૂપિયાની અને પાંચ રૂપિયાની નોટામાં મેાટા જથ્થામાં રોકડ નાણું ઉપાડાયું હતું.
ચૂંટણી દરમિયાન જો સત્તા પરના પ્રધાના પેાતાના હાદાઓના રાજીનામાં આપે તે તે કેવળ વ્યાજબી જ લેખાય. એવી દલીલ ન કરી શકાય કે, પશ્ચિમના દેશોમાં એ રીતે ચૂંટણી થતી નથી. આપણી આદતે અને તેમની ટેવ વચ્ચે માટો તફાવત છે. જો તે દેશોમાં રાજકર્તા પક્ષ લાંખા સમયથી અભરાઈએ ચઢાવાયેલા પ્રશ્ના અને સમસ્યાઓને હાથ ધરે છે, અને એકાએક છુટછાટ આપે છે તે લેાક હુસે છે. આપણા દેશમાં એવું પગલું સાધારણ થઇ પડયું છે. છેલ્લા એક માસ દરમિયાન રાજકર્તા પક્ષે આપેલી કેટલી છુટછાટો છાપાઆમાં પ્રસિદ્ધ થઇ, એ બધી જ એની પાછળ શા હેતુ છે ?
લાંચ છે.
જો એ છુટછાટો વ્યાજખી હાય તે તે ઘણા સમય અગાઉ અપાવી જોઈતી હતી. સાચી સ્થિતિ સમજી ન શકાઈ યા નાણાં નહિં મળ્યા તે કારણે ચૂંટણી અગાઉ એ કામેા નહિં કરાયા હોય તેા ચૂંટણી દરમિયાન ખૂબ જ ઝડપથી એ કરી લેવા પાછળ શે હેતુ છે? મત મેળવવા સિવાય બીજો કચેા હેતુ હાઈ શકે?
000000000000000000000