________________
: ૪૯૪ : પ્રારબ્ધ અને પુરૂષાર્થ ఆండిలో వడిసిడిగోపిడియాతో
છે પણ પિતે ઘરને માલિક એ સુખપૂર્વક ભોગવી શક્તિ નથી. ડોકટરે, વૈદ્યો, હકીએ ? છે દરરોજ હજારની ફી લેવા છતાં, છેલ્લામાં છેલ્લી વૈજ્ઞાનિક શોધનાં સાધને વિદ્યમાન છે મિ છતાં, આજે કેટ-કેટલાયે શ્રીમતે દિન-પ્રતિદિન રેગમાં સબડી જ રહ્યા હોય છે. આ છે એક જ મા-બાપના ચાર દીકરાઓ બુદ્ધિ, બાહોશી, શરીર, રૂ૫, તાકાત આ બધીયે પર
બાબતેમાં ભિન્ન-ભિન્ન પરિસ્થિતિવાળા જણાય છે, એક જ દિવસે, એક જ ગામમાં, આ હું એક જ શેરીમાં, એક જ ટાઈમે જન્મનાર બે બાળકમાં જન્મથી જ બધી વિચિત્રતા છે હું જણાઈ આવે છે. એક ગરીબ, એક શ્રીમંત એક સુખી, એક દુઃખી એકને વગર-- આ પ્રયત્ન મળે, એકને લાખો પ્રયત્ન ન મળે, એક મેળવે, બીજે સાચવે, ત્રીજે ભોગવે જ મેળવે કેઈ, સાચવે કેઈ, ભગવે કઈ બુદ્ધિ, બાહોશી અને ગણત્રીપૂર્વક પ્રયત્ન કરનાર છે; નિષ્ફળ જાય, જ્યારે જેનામાં બુદ્ધિ કે બાહોશી જેવું કાંઈ નથી, એવા હસી નાંખવા પર
જેવા ઘેલા ગણાતા માણસે ફાવી જાય. હું આ બધાયનાં મૂલમાં કર્મ જ પ્રધાન કારણ છે. જેને ભાગ્ય કહેવામાં આવે છે. છે માનવને વર્તમાનકાલ તેના ભૂતકાળની કારવાઈને અનુરૂપ કમને આધીન છે, એમ છે કહેવામાં કશું જ ખેડું નથી. માટે જ સંસારના કેઈપણ વ્યવહારમાં કમજન્ય વિષમતાએને નજરે જોઈ અનુભવી, સહેજ પણ અકળાઈ જવાનું હેય નહિ. શેઠ-નોકર
માલિક-મજૂર, ગરીબ-શ્રીમંત; પ્રજા–રાજા; ઊંચનીચ; અ૫-અધિક; આ બધીયે તરછે તમતા સંસારમાં કર્માધીન જેને માટે સરજાયેલી જ છે. આની હામે ઉકળાટ કાલજ વવાથી, ધમપછાડા કરવાથી એમાં સહેજે પરિવર્તન આવવું શકય નથી. છે હા, વર્તમાનકાલીન કમજન્ય સ્થિતિથી ઉગરવા માટે સમભાવપૂર્વક સહન કરવામાં, મિ અને તે દ્વારા બુદ્ધિપૂર્વક જ્ઞાનીભાખ્યાં પુરૂષાથથી તે કમસમૂહને મૂળથી જ ડામ હું જરૂરી છે. કમને ડામવા માટે, તેના પર વિજય મેળવવા માટે અહિંસા, સંયમ તથા પર ? તપને માર્ગ જ સાચો છે, સમ્યગ્રજ્ઞાન અને સમ્યક્યારિત્રથી આત્મા જાગૃત બની છે
પિતાના આત્મવીયને ફેરવી જે ભગીરથ પુરૂષાર્થ આદરે તો અંતે પ્રારબ્ધ પર વિજય માં જ મેળવી તે સવતંત્ર સ્વતંત્ર બને છે. - આ સિવાય સંસારમાં કર્માધીન પરિસ્થિતિને કે વિષમતાને મૂળથી ટાળવા માટે આ થી અન્ય કોઈ જ અમોઘ ઉપાય નથી. એ સહુ-કેઇએ સ્કમજી લેવું જોઈએ. ૪ : :::: : : : : : :: :