________________
: ૪ર : કલ્યાણ; જાન્યુઆરી-૧૯૫૧ ગુંથીને કુમારની પાસે જઈને કહ્યું કે, કુમાર લગ્ન કરવામાં આવ્યું. તમે મારી સખીના હદયના ચાર છે અને તે ચોરીની ત્યારપછી સંપ્રતિકુમાર પોતાની સ્ત્રીની સાથે આ શિક્ષા કરવામાં આવે છે, એમ કહી કુમારના પિતાના આવાસમાં ગયો. રાત્રીના સમયે બન્ને શયનકંઠમાં વરમાળા આરોપણ કરી.'
ભુવનમાં પહોંચ્યાં. બન્ને મૌનપણું સ્વીકારીને જુદા યોગીએ પણ કુટિલાને કહ્યું કે, ખરેખર અપ- જુદા સ્થાનમાં બેઠાં. સંપ્રતિકુમારનું આવું વર્તન રાધને યોગ્ય દંડ કરવામાં આવ્યો છે.'
જોઈને ક્ષણવાર પછી સૌભાગ્યદેવીના લેબાશમાં રહેલા ત્યાર પછી કુટિલાએ કહ્યું કે, હે કુમાર ! આ કુમારે કહ્યું કે, “હે નાથ ! આવા ભોગ વિલાસનાધટના તમે સાંભળો. આ નગરમાં જગતચંદ્ર નામે સમયે આમ મૌન કેમ ધારણ કર્યું છે? કહેવા રાજા છે. તે રાજાને જગતદેવી નામે સ્ત્રી છે અને લાયક ન હોય તે તેનું કારણ મને કહે ?' સૌભાગ્યદેવી નામે પુત્રી છે. રાજાએ યુવાવસ્થાને સંપ્રતિકુમારે ખિન્ન મને કહ્યું કે, “હે પ્રિયે ! તને પામેલી સૌભાગ્યદેવાનો. સંપ્રતિ રાજકમારની સાથે શું કહું. આપણા બન્નેને જન્મ નિષ્ફળ ગયા છે.' વિવાહ કર્યો છે અને આજે રાત્રિના બીજા પહોરે
આ સાંભળી સૌભાગ્યદેવીએ પણ કહ્યું કે, “હે તે બન્નેનું લગ્ન છે, પરંતુ કોઈ પણ કારણથી પ્રિયતમ ! આવા વચનો બોલે નહિ. જેવી રીતે સૌભાગ્યદેવીનું સંપ્રતિકમાર ઉપર મન ચેટિતું નથી. આપણે બન્નેને જન્મ સફળ થાય તેવી રીતે હું જ્યારથી આ મારી સખી સૌભાગ્યદેવીએ તમને જરૂર પ્રયત્ન કરીશ. માટે તમે સત્ય હકીકત કહે. જોયા છે ત્યારથી એ શૂન્ય મનવાળી થઈ છે માટે આવા આશાજનક વચન સાંભળી કુમારે કહ્યું કે, આ અવસરે હવે જે તમને ઉચિત લાગે તે કરે. હે પ્રિયે! કુતુહલ ઉપજાવનારી કથા હું કહું તે તમોને વિશેષ શું કહેવાય.'
તું સાંભળ.' • આ સાંભળી એગીએ કુમારને કહ્યું કે, હે કુમાર: ચંપા નામની નગરીમાં ધર્મ નામનો રાજા છે. તમે મારા કહ્યા પ્રમાણે કરો. આ સૌભાગ્યદેવીને તે રાજાને ધર્મવતી નામની સ્ત્રી હતી. તે ગર્ભવતી લઈને હું વૈતાઢ્ય પર્વત પર જાઉં છું અને તમે થઈ એટલામાં જ અચાનક રાજા મરણ પામે. તેનું રૂપ બનાવીને ત્યાં લગ્ન મંડપમાં પધારે. સો- બુદ્ધિમાન મંત્રીએ રાણીને પુત્રનો પ્રસવ થવાની ભાગ્યદેવીના રૂપમાં સંપ્રતિકુમારની સાથે લગ્ન કરીને આશાયે રાજ્યનું રક્ષણ કર્યું. સમયે ધર્મવતીએ પુત્રને કુટિલાની સાથે વૈતાઢ્ય પર્વત ઉપર પધારજો.’ બદલે પુત્રીને જન્મ આપ્યો, એટલે મંત્રીએ પિતાની
આ સાંભળીને કુટિલાએ કહ્યું કે, “હે કુમાર! બુદ્ધિના ગે રાજ્યના રક્ષણ માટે રાણીને પુત્રી આપ પ્રસન્ન થઈને આપનું વૃત્તાન્ત સંભળાવો.” જન્મી હોવા છતાં પુત્ર જન્મ્યો છે તેવી લોકમાં
યોગીએ પણ ત્યારપછી કટિલાને કુમારનું જાહેરાત કરી, નગરીમાં મહત્સવ કર્યો અને તેનું નામ સઘળું વૃત્તાન્ત જણાવ્યું.
સંપ્રતિ પાડવામાં આવ્યું. પાર્વતીની પૂજા કરતી સૌભાગ્યદેવીએ આ સઘળો તે સંપ્રતિને અંત:પુરમાં ગુપ્ત રાખવામાં આવી વાર્તાલાપ સાંભળ્યો અને પિતાને આવા ઉત્તમ અને પુરૂષ વેશમાં જ તેને સઘળી કલામાં નિપુણ કુમારનો પતિ તરીકે લાભ થયેલો જાણી અત્યંત બનાવવામાં આવી. તે સંપ્રતિની સાથે તારાં લગ્ન હર્ષવાળી બની.
થયેલાં છે એટલે આપણે બને સ્ત્રી હોવાથી કેવી ત્યારપછી કુમાર વિદ્યાના યોગે સૌભાગ્યદેવી રીતે ભોગ ભોગવી શકાય. આબેહુબ રૂ૫ બનાવીને મૌનપણું સ્વીકારીને કુટિલાની આ સઘળું વૃત્તાન્ત સાંભળીને સૌભાગ્યદેવીના સાથે લગ્નમંડપમાં ગયો.
વેશમાં રહેલા કુમારે હસીને કહ્યું કે, “ખેદ કરવાની. કુમારને સઘળા લોકો તથા સંપ્રતિકુમાર પણ જરૂર નથી. જરૂર આપણા બન્નેને જન્મ સફળ થાય સૌભાગ્યદેવી તરીકે જુએ છે અને સૌભાગ્યદેવીના તેવો પ્રયત્ન હું કરીશ. જેમ દેવે તમને સ્ત્રી બનાવી રૂપને ધારણ કરનાર કુમારની સાથે સંપ્રતિકુમારનું છે અને હાલ પુરૂષના વેશમાં છે તેમ હું પણ પુરૂષ