________________
કાર્તિકે
: ૨૯૪ : હુમલે કરશે તે તેને ખબર ન હતી. થોડાજ વવા–પરમાત્માએ દશિત કરેલા માર્ગને સ્વીદિવસમાં તે નમિરાજાના શરીરમાં દાહરૂર કારૂં. એ શુભ ભાવનામાં નમિરાજ-નિદ્રાધિન ઉત્પન્ન થયો. ભયંકર પીડા ઉત્પન્ન થઈ. છ-છ બને છે. અર્ધ નિદ્રામાં એક સ્વપ્ન નિહાળે મહીના વીત્યા પણ વેદના શાંત થતી નથી. છે કે, હાથી ઉપર ચઢી મેરૂપર્વત ઉપર હું રાણીઓ, ચંદન ઘસી–ઘસીને વિલેપન કરે છે. ચઢ્યો. પ્રાતઃકાલમાં ઉઠતાંની સાથેજ નમિપાણીનો છંટકાવે પણ શાંતિ થતી નથી. જ્યાં રાજાની છ-છ મહીનાની દાહ-જવરની પીડા અંતરની અશાંતિ હોય, ત્યાં બહારનાં ગમે એકદમ શાંત થઈ જાય છે. નમિરાજાએ વિચાર્યું તેટલાં શાંતિનાં સાધનો પણ નિરર્થક નિવડે છે, કે, ધર્મની શુભભાવનાના પ્રતાપે મારી વેદના માટે જ બહારની સ્વતંત્રતા કરતાં આત્મિક તદ્દન શાંત થઈ ગઈ. ખરેજ જગતમાં દેવ
સ્વતંત્રતાની અતીવ આવશ્યકતા છે. નમિરાજાને ગુરુ અને ધર્મ સિવાય સાચા શરણરૂપ અન્ય વેિદનાના કારણે છ-છ મહીના સુધી ઉંઘ પણ કેઈ નથી. રાત્રિએ જોયેલા સ્વપ્નનું નિમિરાજા નથી આવી. રાણીઓ ચંદન ઘસે છે, ત્યારે સ્મરણ કરે છે. સ્મરણ કરતાં-કરતાં વિચારે કંકણે વગેરેને અવાજ થાય છે, તે પણ છે કે, મેં કઈ કાળે મેરૂ પર્વતને જોયો છે. વધુ નમિરાજાથી સહન થતો નથી. ' વિચારમાં ચઢતાં, જાતિસ્મરણજ્ઞાન ઉત્પન્ન
રાજાને કંકણને અવાજ પણ અશાંત થાય છે. જેના દ્વારા પોતાના પૂર્વ ભવ નમિ- . કરનાર છે, તેવું જાણી તરતજ મંગલ-કંકણને રાજાએ જોયા. પિતે શુક્રનામના દેવલોકમાં રાખી બધાય ઘરેણુઓ તત્ક્ષણ રાણીઓએ જ્યારે હતા ત્યારે પરમાત્મા અરિહંત દેવના ઉતારી નાંખ્યાં. મહેલનું વાતાવરણ તદ્દન શાંત જન્માભિષેક કરવા મેરૂપર્વત ગયા હતા. વગેરે થઈ ગયું. નમિરાજાએ સેવકને પૂછ્યું, ઘડી ક નજર.સામે ખડાં થયાં, સંસારની અસારતા પહેલાં તે આ મહેલમાં–શબ્દના ગુંજારવ નિહાળી, કંકણુનાં દ્રષ્ટાંત માત્રથી એકાકીપણું જ ગુંજી ઉઠતા હતા, અને હમણાં તદ્દન નિરવ સુખકર છે. કર્મોને હું ગુલામ છું. અનાદિશાંતિ કેમ ? તેનું કારણ સેવકોએ જણાવ્યું, કાળથી તેની ગુલામી કરી રહ્યો છું. એમ જાણતાં સાથે જ નમિરાજાને જણાયું કે, આ વિચારી પરતંત્રતાથી મુક્ત થવા, સાચી સ્વસંગ અને વિયોગજન્ય આ દુનિયામાં તંત્રતા મેળવવા ચારિત્રધર્મ–ત્યાગધર્મને અંશુભ-અશુભ થાય છે. રાગાદિ દોષ પણ ગીકાર કરવા તૈયાર થાય છે, અને તે નિમિસંગજન્ય છે. ખરેખર હું પરતંત્ર છું. રાજર્ષિ પ્રત્યેકબુદ્ધ થાય છે. ઇકો એમને કર્મોની બેડીમાં જકડાયેલો છું. આ રાજસેવકો, ચારિત્રધર્મની કઠીનતા સમજાવે છે. છતાંય રાણીઓ, મહેલાતે વગેરે મારી વેદનાને શાંત તેઓ વૈરાગ્ય માર્ગથી જરાય ડગતા નથી. કરવા માટે સમર્થ નથી. જે હું આ રોગથી અડગ બની સુંદર ચારિત્રધર્મ પાળી અંતે સાચી મુક્ત થાઉં તે સર્વસ્વ ત્યજીને સાચા સ્વતંત્ર સ્વતંત્રતાને મેળવી શાશ્વત શાંતિને વરે છે. થવા કટિબદ્ધ બનું. સાચી સ્વતંત્રતાને મેળ- ધન્ય છે, એ મહર્ષિને !