________________
તવારીખની તેજ છાયા
ચાર્યાં પણ આવી પ્રૌઢ પ્રતિભાશક્તિથી જ્યાં હોય ત્યાં ભલ-ભલા વાદીઓને મ્હાત કરી, જૈનશાસનના જય-જયકાર ગૂંજતા કરે છે. આ બધા પ્રભાવક આચાર્ય મહારાજાઓનાં પવિત્ર નામથી જૈન ઇતિહાસનાં પૃષ્ઠો અમર અન્યાં છે.
: ૪૧૭ :
C
તે શેલનમુનિને ભાઈ તરીકે ઓળખી શકયે નહિ. ધનપાલે તેની પાસે જઇને પૂછ્યું; શમન્ત મન્ત! નમસ્તે' ગભના જેવા દાંતવાળા એ ભદંત ! તને નમસ્કાર.’ ધનપાલે Àાલનમુનિને કૂતુહલથી આ રીતે નમસ્કાર કરી,શિષ્ટાચાર સાચવ્યેા. તે વેળા મહાબુદ્ધિમાન શ્રી શે।ભનમુનિએ કટાક્ષના જવામ કટાક્ષથી આપતાં તેને જણાવ્યુ’, ‘પિતૃષળાસ્ય વચય ! સુદ્ધ તેં કપિના વૃષણ જેવા મુખવાળા મિત્ર તને સુખ છે?’ Àાલન મુનિનાં આ વાકયથી થયેલા ધનપાલે Àાભન–મુનિને આળખી લીધા.
પણ આ બધાની જેમ શ્રાવક તરી કે ધનપાલ પંડિતે પણ પેાતાની નીડર પ્રતિભા સચાટશક્તિ અને ધર્મશ્રદ્ધાથી જૈનશાસનની અદ્ભૂત પ્રભાવના કરી છે. પડિત ધનપાલ બ્રાહ્મણ હતા. તેઓના પિતા સદૈવ પંડિત, જૈનાચાર્ય શ્રી મહેન્દ્રસૂરી-કિત શ્વરજીની સાથે વચનથી બંધાયેલા હતા કે, મારા અન્ને પુત્રામાંથી એક પુત્રને હું તમને અર્પણ કરીશ.’ સદેવને ધનપાલ મ્હોટા પુત્ર અને શેાલન ન્હાના પુત્ર હતા. સદેવના આગ્રહથી પિતાના વચનનું પાલન કરવા માટે શાભને આચાર્ય મહારાજની પાસે દીક્ષા લીધી.
પેાતાના નાનાભાઈને ધર્માચાર્ય દીક્ષા આપી, અને ભાઈને વટલાવી નાંખ્યા છે. ' આમ માની ધનપાલે ભેાજના આદેશને મેળવી, ધારાનગરીમાં જૈનસાધુઓના વિહાર અટકાવ્યે આથી ધારાના સંઘે ગુજરાતમાં આવી, આચાય મહારાજ શ્રી મહેદ્રસૂરિજીને બધી હકીકત કહી. તે સાંભળી પાસે રહેલા શે।ભનમુનિએ ગુરૂદેવની સેવામાં જ©ાવ્યું; ‘ગુરૂદેવ ! હું ધારા આજી વિહાર કરીને જાઉં છું અને મારા અધુને પ્રતિબેાધ આપી, જૈનશાસનની સેવા કરીશ.’.
માદ સાધુઓના પરિવારની સાથે વિહાર કરતા-કરતા શેાલનમુનિ ધારાના ઉદ્યાનમાં આવ્યા. સ્ટામેથી આવતા જૈનમુનિઓને જોઇ, ધનપાલને આશ્ચય થયું, પણ શેાભનમુનિને જોતાં એને સ્હેજ તેમના પર પ્રીતિ જાગી. પણ ઘણા વર્ષો વીતી ગયાં ાવાથી, અને મુનિપણામાં વેષ આદિના ફેરફાર થયેલા હેાવાથી
ધનપાલ, શેાલન મહષિ ના ઉપદેશથી જૈનધમ માં સ્થિર થયા. ભેાજને સ્ડમજાવી ધારામાં જૈન મુનિઓના વિહાર તેણે ખુલ્લા કરાવ્યે. ધનપાલ પંડિત અવસરે અવસરે લેાજરાજાને જૈનધમ નાં શુદ્ધ તાની ઓળખ નીડરતાથી આપી દેતા. એક વેળા રાજા ભાજ, ધનપાલ પંડિતની સાથે મહાકાલના મદિરમાં ગયેા. ત્યાં શંકરની મૂર્તિની સ્લામે નહિં બેસતાં તે મ્હાર બેઠા. રાજાએ પૂછ્યું, ‘ ધનપાલ ! તું મદિરની હાર કેમ બેઠા છે ? - તેના જવાઅમાં પેાતાની પ્રતિભાના પરિચય કરાવતા ધનપાલ મેલ્યા, ‘રાજન! શંકર અત્યારે પાર્વતીની સાથે એકાંતમાં બેઠા છે, તેથી હુ લજ્જાથી ત્યાં જઈ શકતા નથી. ’
રાજા ભાજ ત્યારમાદ, મદિરમાંથી વ્હાર નીકળ્યો. મદિરના દ્વાર પર શકરના સેવક ભૃંગીનીમૂર્તિ જોઇ ભાજે, ધનપાલને પૂછ્યું, આ ભૂંગી દુલ કેમ જણાય છે?” તે સમયે સત્ય કહેવાને આ અવસર છે, એમ સ્ડમજી ધનપાલે લેાજને કહ્યુ, રાજન! આ ભૃંગી એમ વિચાર કરે છે કે, ‘મારા દેવ શંકર નગ્ન છે, તેા એમને ધનુષ્યની શી જરૂર પડી ?
6