________________
જૈના પાને પાને વીતરાગ વાણીના વિરોધ દેખાઈ રહ્યો છે, તે ‘આત્મધર્મ’ના પ્રચારકની મનેાદશા.
—શ્રી દક
સેાનગઢથી પ્રસિદ્ધ થતા આત્મધર્મ' માસિકના સંચાલક શ્રી કાનજીસ્વામી કે એજૈન સંપ્રદાયના ત્રણે ફીરકાથી તદ્દન અલગ નવા પથ ઉભેા કરી, સમાજની શાંતિમાં વિક્ષેપ નાંખનારૂં અધાર્મિક કૃત્ય આચરી રહ્યા છે, અને ભાળી જનતાને ઉન્માર્ગે દોરી રહ્યા છે. તેએની આ બધી પ્રવૃત્તિઓની હામે; છેલ્લા કેટલાક અકાથી ‘કલ્યાણ’ માસિકમાં, એક વિદ્વાન મુનિરાજશ્રી દર્શક’ના નામથી આ લેખમાળા લખી રહ્યા છે. જેને ચોથા હપ્તો અહિં રજુ થાય છે.—સ૦
જૈનદર્શનમાં સ્યાદ્વાદ–અનેકાન્તવાદ, મુખ્યત્વે તેનાં તત્ત્વજ્ઞાનને આધાર સ્થંભ છે. આસ્તિકવાદ, આત્મવાદ, કવાદ, ઈત્યાદિ બધા વાદાના સમન્વય કરવાને સારૂ જૈનશાસનના સ્યાદ્વાદની મુખ્ય અપેક્ષા રહે છે. જગતના બધા ધર્મવાદો, વિવાદો, કે દના, આ સઘળાના સમન્વય કરી, એક બીજાને પરસ્પરના પૂરક તેમજ પોષક બનાવનાર જૈન નને આ અનેકાન્તવાદ છે. આત્મા છે, ' એટલું સામાન્યપણે સ્વીકારનારા આસ્તિકા, પણુ જૈનેની 'સ્યાદ્વાદ ષ્ટિને સ્વીકારી જ્યારે કબુલે છે કે, આત્મા છે પણ દેહથી ભિન્ન છે’–તા જ તેઓ, નાસ્તિકાથી અલગ રહી શકે, કારણ કે, નાસ્તિક દઈનકારા સથા આત્માનાં અસ્તિત્ત્વને અપલાપ નથી કરતા પણ, આત્માને શરીરથી અભિન્ન માનેછે. અને શરીરથી ભિન્ન આત્માને તેઓ અપલાપ કરે છે. આ રીતે ઈતર ધર્માં દર્શને જૈનાના સ્યાદ્વાદ સિદ્ધાન્તને અનિચ્છાયે । ગમે તે પ્રકારે સ્વીકારનારા અને તેાજ તેઓના ધમ સિદ્ધાન્તા યથાર્થ અને વ્યવહારૂ એટલે અવિસંવાદી બની રહે છે.
નહિતર; કાઈપણ ધર્મદર્શન, પેાતાની તત્ત્વ. વ્યવસ્થાને જગતના ચેાગાનમાં, યથાર્થ રીતે મુકી નહિ શકે. જૈનેાના સ્યાદ્વાદ સિદ્ધાન્તની આ મહત્તા
સેાનગઢના કાનજીસ્વામીજીએ, આજ પ્રકારને ગારખધંધા લગભગ છેલ્લા સાત-આઠ વર્ષથી આચરવા માંડયા છે. તેમાં તેઓને દિન-પરિદન વધુ ફાવટ મળતી ગઇ, કારણ કે, આ વિશાળ દુનીયામાં રસ્તે ચાલનારા એકાદ લેભાગુને પણ એની વાક્છટાથી કે મુત્સદ્દીતાના દાવ પેચથી પાંચ-પચીસ ભકતા યા તેને માનનારાઓનુ ટાળુ મલી રહે છે, તેા શ્રીયુત કાનજીસ્વામીને કદાચ પાંચ-પચાસ લક્ષ્મીવાને અને પાંચ-પચાસ ભેાળા ધેટાએના સહકાર સાંપડે એમાં કાંઇ નવીનતા નથી.
જાણનારા પણ જ્યારે આાગ્રહના આવેશમાં પટકાઇ જાય છે ત્યારે તેઓ પેાતાની મતિ કલ્પિત વાતાને એકાન્ત નિરપેક્ષ શૈલીચે લખીએાલીને ભેાળા અંધશ્રદ્ધાળુઓને પોતાના વાડામાં વાણીની ચાતુરાઇથી પુરી દે છે.
હિંદુસ્તાનની લગભગ ચાલીશ ક્રોડની વસતિને મ્હોટા ભાગ, એટલા બધા ધર્મઘેલો અને વેવલા છે
ધર્મ, ત્યાગ કે દયાના નામે ગમે તેવા માણસની પૂ′ પકડી તેના અંધ શ્રદ્ધાળુ અનુયાયી થઈ જાય છે, ને પરિણામે આવા ગાડરેશના ટાળાને પેલા મુત્સદ્દી માસ, અજ્ઞાન, વ્હેમ પાખંડ તેમજ દંભના વાતાવરણમાં ફસાવી નાંખે તેપણ આ ટાળાને પેાતાની જાતનું ભાન આવતું નથી માટે જ દુનીયાના ડાહ્યા માણસાએ ખ્યું છે; · દુનીયા ઝુકતી હૈ, ઝુકાનેવાલે ચાહીએ ' આ હકીક્ત શુ ખાટી છે. ?
"
કાનજીસ્વામીને આવાજ ગાડરાનુ ટાળુ ભેટી ગયું છે, એમાં સાથ આપનારા લક્ષ્મીનંદનેાને પાપા
છે. આટ-આટલી સ્યાદ્વાદની ખુબી અને મહત્તાનુબંધી પુણ્યની કમાણીને આ રીતના ઉપયાગ થવા સાથે જાતની મહત્ત્વાકાંક્ષાને પાણુ મલી રહ્યું છે. જૈનધર્માંના ત્રણ સંપ્રદાયમાંથી મ્હોટે ભાગે સ્થાનકવાસી સંપ્રદાયના લેાકેા કાનજીસ્વામીના આ નવા વાડાને ઝડપી શિકાર બની જાય છે. તેમજ દિગમ્બર સંપ્રદાયના મે–ચાર આગેવાન શ્રીમંતા સાવધાની