________________
કલ્યાણ :
વધુ પંકાય છે. બૌદ્ધ ગ્રંથે આ હકીકતને સમર્થન આપે છે. આત્રપાલીને વારવનિતા તરીકે જૈનેતર સાહિત્યમાં સ્વીકારાઈ છે. એટલે બિબિન સારની રાણી તરીકે સ્થાન લઈ શકી ન હતી એમ સ્પષ્ટ પુરવાર થાય છે. આમ્રપાલી કૌમારવ્રતધારી લચ્છવી કુમારી હતી. પ્રસંગ મળતા બિંબિસારને પરણું ચૂકી હતી. આમ્રપાલી એ સામાન્ય નારી ન હતી. - બૌદ્ધ સાહિત્યમાં આમ્રપાલીને અંગે એક બીજી હકીકત પ્રાપ્ત થાય છે, ગૌતમબુદ્ધ એક વાર વૈશાલીમાં પધાર્યા હતા. ગૌતમબુદ્ધને સૌ આમંત્રણ આપવા આવ્યા. પણ આમ્રપાલીની અનુમતી મળી ન શકી, ગૌતમબુદ્ધને ભજન માટે નાગરિકોએ વિનંતી કરી પણ આમ્રપાલીએ. સંમતિ આપી ન હતી. ગૌતમબુદ્ધને ભોજન લેવા માટે સંમતિ અપાય તો આમ્રપાલીનાં ચરણે એક હજાર સેનામહોર ઠાલવાની ઇચ્છા પ્રદર્શિત કરી હતી. આમ્રપાલીએ જવાબ આપે હતો કે, “એક હજાર સોનામહોર તો શું પણ રાજ્યનો આ ભંડાર ખાલી કરે તો એ ગૌતમબુદ્ધને બીજે ભોજન લેવા જવાનું હું હા ન પાડું.”
વૈશાલીમાં ગૌતમબુદ્ધ રહ્યા ત્યાં સુધી આમ્રપાલીના પ્રાસાદમાં આશ્રય લીધે હતે. ગૌતમબુદ્ધને ઉપદેશ સાંભળી આમ્રપાલી વિરક્તિના પંથે પરવરી હતી. આમ્રપાલી પાસેથી પ્રેરણા અભયકુમાર અને બિંબિસારે મેળવી હતી. આ રીતે બૌદ્ધ ઇતિહાસમાં અભયકુમારની કથા સંકલના આપી છે.
"જીવનની પાટી પરબ તે યે આંકા પ્રથમ પડિયા તે હજીયે જતા ના. પાટી લાધી, લખલખ કર્યું, કેક વર્ષો સુધી, ને; ક'દિ વેગે, કદિક હળવે, જે સૂઝયું તે લખ્યું ત્યાં: ભૂસું પાછું નવિન લખવા માંડિયું ભૂલી જીજું; તે યે અકા પ્રથમ પડિયા તે હજીયે જતા ના,
–કવિતામાંથી
