________________
ચિંતવનમાં એકાગ્રતા, સ્થિરતા અને તન્મનયતા જે આધ્યાત્મિક પ્રાસા દના દૂર દર્શિત શિખરે છે; આ સર્વની સુલભતાસંપૂર્ણ પ્રાપ્તિ તે જ જીવન-વિકાસ.
તy ઘા રંમજ સર્વત્રતશિરોમણિ અને સર્વ એય કારણ કે વિશેષ કરીને માનવ જીવન વિકાસના સાધનરૂપ બ્રહ્મચર્ય દેવને પ્રભાવ અલૌકિક છે. તેને સતેજ તાપ શાંત છે. જીવન પ્રાસાદના શારીરિક માનસિક યાને આધ્યાત્મિક ત્રણ મહાતંભો પાયો નાખનાર પ્રવીણ શિલ્પકાર તે છે, તેમાં અવનવા આલેખન લેખનાર કુશલ ચિત્રકાર બ્રહ્મચર્ય છે. તેથી મારમા જો દિ પૂમિમા એ પરમ ભાવનાને જન્મ આપનાર એ બ્રહ્મ પરમપિતા છે. કહ્યું છે કે, શિવાના परमं शौचं तपसां च परमं तपः॥
માનવજીવનમાં મુખ્યત્વે બે સુંદર સંસ્થાઓ નિર્માયેલી છે. એક વિરાગીઓની–સાધુ મહાત્માઓની અને બીજી ગૃહસ્થની. એકને સર્વથા બ્રહ્મચર્ય છે; બીજીમાં દેશતઃ આંશિક બ્રહ્મચર્ય પર ભાર મૂકવામાં આવ્યો છે. આને મુખ્ય અને ગૌણ બ્રહ્મચર્યની સંજ્ઞા પણ આપવામાં આવે છે. વિદ્યાર્થી આલમમાં દૃષ્ટિવિક્ષેપ કરીએ તે એ તે બ્રહ્મચર્ય—પાલક અને સર્વસંસ્થાના પાયારૂપ તે એક વિશાળ ક્ષેત્ર છે. છતાં સુપ્રસિદ્ધ ગ્રંથ ચરકની પંક્તિ-સાત વા જ દિt cવ જીલ્લા વિકા આજકાલ આ હકીકત વિદ્યાર્થિઓમાં વિસ્તૃત થતી જોવાનું દુર્ભાગ્ય સાંપડે છે. શાથી? કાલે જનેતા અને જનકેની નિર્બલતામાંથી. બ્રહ્મચર્ય બહિર્મુખતામાંથી. અગરતો વિદ્યાર્થીઓની વિકૃતિમાંથી. આધ્યાત્મિક કલાવિહીન આજની કેળવણીને પણ આંશિક ફાળો આમાં રહેલે છે!
સાચે જ બ્રહ્મચર્ય વિશ્વભર છે, કારણ કે જિંદગીને પામે છે. આત્મશક્તિ ખીલવવાનું સ્પષ્ટ પ્રમાણુ વિષયત્યાગમાં જ છે. મનુસ્મૃતિ જેવા નીતિશાસ્ત્રમાં પણ સ્પષ્ટ સમજાવ્યું છે કે:- સર્વેતામાન જીત્યા વિરાણા નિઃસંદેહ “એ જ ખરે ધીર છે, વીર છે,
