________________
ખંડ : ૧ :
૧૧૩
લાયક અહિંસાદિ ધર્મોના પાલનને માર્ગ સાધુઓની આગળ ધરવાથી સાધુ પણ સાધુધર્મથી ભ્રષ્ટ થાય છે એ પણ ભૂલવું જોઈએ નહિ.
ઉપસંહાર * હિંસાનું ફળ આ લેકમાં વૈર–
વિધ અને પરલોકમાં પંગુત્વ, ' કુણિત્વ, કુત્વિાદિશરીરરેગ, અસત્યનું ફળ આ લેકમાં પ્રતિકાનાશ અને પરલોકમાં મન્મનત્વ, કાહલત્વ, મૂકવાદિમુખરોગ, ચેરીનું ફળ આ લેકમાં આજીવિકાનાશ તથા પરલેકમાં દાસ્ય, દૌર્ભાગ્ય, દારિદ્રયાદિ ઉપદ્રવ, જારી( વ્યભિચાર )નું ફળ આ લેકમાં કીર્તિનાશ તથા પરલેકમાં ઈન્દ્રિયોગ, નપુંસકપણે, નરકગતિ આદિનાં કષ્ટ તથા તીવ્ર અસંતોષનું ફળ આ લોકમાં અશાંતિ તથા પરલેકમાં મનરેગ, અવિવેક, તિર્યંચગતિ આદિ દોષ, સમગ્ર લેકમાં તથા શાસ્ત્રમાં પ્રસિદ્ધ છે. પરલેકની વાત છેડીને કેવળ આ લેકની દષ્ટિએ વિચારવામાં આવે તે પણ મનુષ્ય જીવનની સાર્થકતાના મૂળ કારણભૂત ધર્મ, અર્થ, કામ અને મેક્ષ પુસ્વાર્થોને હિંસાદિ પાપોનાં સેવનથી નાશ થાય છે.
જ્યાં હિંસા ત્યાં ધર્મ રકત નથી, તેથી હિંસા, ધર્મ પુરુષાર્થની નાશક છે; ચેરી, અર્થ પુષાર્થની નાશક છે; જારી, કામ પુસ્વાર્થની નાશક છે; તીવ્ર અસંતષિતા, મેક્ષ પુરુષાર્થની નાશક છે અને અસત્યવાદિતા ધર્મ, અર્થ, કામ અને મોક્ષ એ ચારે પુરુષાર્થની નાશક છે.
એટલું જ નહિ પણ હિંસક આ જ જીવનમાં સર્વ કેને ઉદ્વેગનીય–ઉદેગનું કારણ બને છે; અસત્યવાદી અવિશ્વસનીય બને છે; ચેર સર્વને અરક્ષણય અને કુટુંબને પણ ઉપેક્ષણીય બને છે, જાર વ્યભિચારી–વેશ્યાગામી અનભિગમનીય–શિષ્ટ પુરુષોને સંગ નહિ કરવા લાયક બને છે; તથા અસંતોષી અશમનીય–કોઈપણ રીતે શાંત કે સ્થિર ન કરી શકાય તેવો બને છે. તેથી હિંસાદિ પાપનું વજન જેમ સાધુધર્મ માટે જરૂરી છે તેમ ગૃહસ્થ ધર્મને પણ ઉત્તલ, સુંદર અને સુખી બનાવવા માટે અત્યંત જરૂરી છે. હિંસાદિ પાપના વજનવાળો ગૃહસ્થા
