________________
ખંડ : ૧૯
૧૦૧
છોડ બની બેસે છે. વાણી-વિચાર ને ક્રિયાના અતૂટ ઐક્યમાંથી ગૂંજતા આત્મ-સંગીતના સત્યપરિત પરિમલવડે જ આ સંસારનું સત્ય જળવાઈ રહ્યું છે.
સત્યનું તેજ અતિ સૂક્ષ્મ ગણાય. નિર્મળ સરોવરમાં જેવું પૂણેન્દુનું પ્રતિબિંબ, તેવી જ આત્મ-સરે સત્યની છબિ સત્યમાંથી સ્નેહની પરાગ ખીલે. એકમેકને ચાહવાની વિશાળ ભાવના અંતર–પટે મુદ્રિત થાય. કલેશ—કંકાસ અને મમત્વ અલોપ થાય.
સ્વાર્થ કાજે પરને નુકસાન કરવાની પાશવી બુદ્ધિને વિલય થાય તે સારા યે સંસારમાં “સત્ય-સત્ય” મહેકી રહે.
જેને સત્યનું સારી રીતે ભાન થાય, તે પિતે અસત્યની તરફેણમાં એક અક્ષર પણ ન ઉચ્ચારી શકે. કદાચ કસોટીનો સમય આવે છે, તે પહેલાં તે વિશ્વના પરમ સત્યમાં નિજ આત્મ–સત્યનાં સર્વને સમાવી દે. કિન્તુ સત્ય-દ્રોહનું પાતક શિરે ન ઓઢે. સાચે સત્યવાદી “ ન વા કુંજરો વા ” બેલતાં પણ અચકાય. તેની નજરે અખિલ વિશ્વમાં સત્યની પરમ પૂનીત પ્રતિમા ઝળહળતી જણાય. સત્ય વડે સંસારનું અસ્તિત્વ છે, એમ તે માને, અને જગતને મનાવવા પ્રયાસ કરે.
સત્યના રાહે ચાલતાં શરૂઆતમાં અનેક સ્વાર્થ-હિતના વિષમ કંટકે ભોંકાય, અનેકવિધ કસોટીઓ થાય; છતાં એક બાળકની જેમ “પાપા–પગલી” કરીને પણ આગળ વધી પિતાની પરમ તેજસ્વી જનનીસત્યને પૂજવાની ભાવનાવાળો ભવ્યાત્મા અવશ્ય નિજ લક્ષ્ય સ્થાને પહોંચી શકે. અને માર્ગમાં માતાને સ્વાંગ ધરીને ઊભેલે [ અસત્યની કે દંભની] ધાવમાતાના મેહમાં અંજાય તે જીવન–સત્ય હારી જાય. સત્યના પાલનસ્વીકાર અર્થે આત્માનાં અમી આંખમાં આણવા જોઈએ.
અસત્યોના ઊંડા અંધારેથી પરમ સત્યના સુવર્ણમંદિરે પહોંચવા માટે મન, વચન અને કાયાને ધીમે ધીમે એ દિશાની દોરવણી આપવી જોઈએ કે જે તરફ સત્યના ભાનુનું સુવર્ણમંદિર ઊભું હસતું હોય.
