________________
જેને પ્રભુને..વિતરાગના ધર્મ પર્યં હતા....
× જૈનસારતી, મહત્તરા સાધ્વીજી શ્રી મૃગાવતીશ્રીજી મહારાજ ધ્રુ
વીતરાગપ્રભુના ધર્મ સ્યાદ્વાડ્મય છે. પ્રભુના ધમમાં કાઈ આગ્રહ નથી, સ્યાદ્વાદ જેવા વિશાળ અને અદ્ભૂત સિદ્ધાંત અહીં સમજાવવાના મારો હેતુ નથી, મારે તે અહીં ફક્ત કેટલીક પ્રાસંગિક વાત કરવી છે,
જનસાધારણની ભાષામાં ‘જ' એકાંતવાદ છે, અને ‘ પણ ’ અનેકાંતવાદ છે, “હું જ સાચા છું, ” ધ મારી વાત જ અરાબર છે ” “હું જે કહુ છુ... તે જ સાચુ છે”, “ મને જ અધિકાર મળવા જોઇએ ”, “ મારી વાત જ સ્વીકારવી જોઇએ ”—આ ભાષા એકાંતવાદની છે. અહી લડાઇ છે, ઝગડા છે, ફ્લેશ છે. વિગ્રહ છે, કમ બ ધન છે, તમામ માનસિક ને શારીરિક બિમારીઓનુ' ઘર છે, આત્મવિશ્વાસને રોકનાર છે. ત્યારે 66 ’માં પણ કેટલાક અશે તમારી વાત બરાબર છે, ને મારી વાત પણ ખરખર અમુક અપેક્ષાએ તી સાચા છે! ને અમુક અપેક્ષાએ હું પણ સાચા હાઈ શકું છુ ”, “ તમે કહો છે તે કેટલીક રીતે સાચુ પણ છે”, “ તેની પણ વાત માનવી જોઇએ ”, “ તેને પશુ થોડા અધિકાર છે”—આ ભાષા અનેકાંતવાદની છે. ડી. સમાધાન છે, શાંતિ છે, પ્રેમ છે, સદ્ભાવ છે, સત્ય છે, કમનિજૅશનું કારણુ
કેટલાક અંશે
66
છે",
અને ઉર્ધ્વગતિનુ સેાપાન છે, જે આ સિદ્ધાંત આપણા દિલમાં વસી જાય; સ`ઘ, સમાજ, દેશ અને વિશ્વમાં વ્યાપક બની જાય તેા ધરતી
જૈન ]
નંદનવન બની જાય.
આવા ઉદાર સાવલૌમ સિદ્ધાંત ગુરુ વલ્લભના જીવનને સ્પર્શી ગયા હતા. તે હમેશાં સત્યશેાધક રહ્યા. અનેકાંતવાદ તેઓના કાર્યોમાં, તેના લખાણામાં, તેઓની વાણીમાં સર્વત્ર ઉપલબ્ધ થાય છે. જ્યારે જ્યારે તેને લાગ્યું. ત્યારે તેઓએ “ સવ સંહિતાય ”ને ધ્યાનમાં રાખીને જ ઉપદેશ આપ્યા. ક્યારેય આગ્રહ રાખ્યા નથી. થાય કે ન થાય, પેાતાની ભાવના, પાતે જે ઈચ્છે છેઃ દરેક ક્રિકાઓનું સમાન, સાધર્મિક ઉત્કર્ષ, જ્ઞાનના પ્રસારપ્રચાર જેવા સહિતકર શુભ કાર્યોંમાં પશુ તેના આગ્રહ ન હતા.
મને જ્યારે પણ વિચાર આવે છે ત્યારે એ જ ખ્યાલ આવે છે કે વાસ્તવમાં પ્રભુનાવિતરાગના ધર્મ તેઓને સ્પર્શી હતા. મે જીવનમાં સાધુ-સામાં આવા નિરાગ્રહી સત ભાગ્યે જ જોયા છે. આવા સ્યાદ્વાદ સિદ્ધાંતને જીવનમાં સ્થાન આપનાર પરમપાવન નિરાગ્રહી, મહાસ'તના ચરણીમાં મારા સવિનય કાટિકટિ વના....
દીધ કાળની જૈન શ્રમણ પરપરામાં શ્રાવક-શ્રાવિકા સઘના ઉત્કર્ષ માટેની ચિતા અને ખેવના રાખનારાઓમાં અજોડ એવા પૂજ્ય આચાર્યશ્રી વિજયવલ્લભસૂરિજી મહારાજને કોટિ કોટિ વઢના....
——જયંતિલાલ મચાભાઈ, મુ‘બઈ
વિજયવલ્લભસૂરિજી વિશેષાંક
[ ૨૯