________________
મૌન એકાદશી અ રાધક સુવ્રત શેઠ
૧૦૮ ધર્મ ક્યા જૈન શાસન (અઠવાડિક) વિશેષાંક - તા. ૪-૧૧-૨૦૦૮, મંગળવ્યર
વર્ષ - ૨૧
અંક-૧
પોળ આકારના આSig અOTAD
ઘાતÉ ખંડમાં વિજયપત્તન શહેરમાં સુર નામના એક અતિ ધનાઢ્ય શેઠ હતા. તેમની પત્નીનું નામ સુરમીત હતું. એક પરોઢિયે જાગી જવાથી તે એકદમ અંતર્મુખ બન્યા. તેમણે વિચાર્યુંઃ આ ભવે મને અઢળક ધન મળ્યું છે. સુશીલ પત્ની મળી છે. ભરપૂર યશ-પ્રતિષ્ઠા મળ્યાં છે. પણ આ બધું તો મને પૂર્વભવના કોઈ પુણ્યથી મળ્યું છે. હવે જો હું પરલોક માટે આ ભવેત ન સાધું તો મારું આ જીવન બધું એળે જાય. વિચારમાં જે વિચારમાં સૂર્યોદય થયો. સુરશેઠ નિત્યકર્મ પતાવીનહાઈ ધોઈને ગુરુમહારાજ પાસે ગયા. ગુરુમહારાજે ઉપદેશ આપ્યોઃ - “આળસ, મોહ, અવજ્ઞા, ઘમંડ, ક્રોધ, કંજુસાઈ, ભય, શોક, અજ્ઞાન, કુતૂહલ, રીત, પ્રમાદ અને વિકથા ૨ાા તેર કાઠિયાનો (કાઠિયા એટલે ધર્મ કરતાં અંતરાય નાખે તે) અવશ્ય ત્યાગ કરવો જોઈએ; Íહ તો જીવ ારક ગતિના ભયંકર દુઃખોને પામે છે. સાતમી નરકII અપ્રતિષ્ઠાનના અંતિમ વખતના જીવને પાંચ કરોડ અડસઠ લાખ ને નવ્વાણું હજાર પાંચસો ચોર્યાસી (૫,૬૮,૯૯,૫૮૪) પ્રકારના રોગ થાય છે. આથી હે સુરશેઠ ! નરકનાં દુઃખોના નિવારણ માટે ધર્મ આરાધના કરવી જરૂરી છે. ધર્મનો મહમા અચ ત્ય છે. શાસ્ત્રમાં કહયું છે કે, આ ભરતભૂમિમાં કેટલાક જીવો મધ્યાર્દષ્ટિ હોવા છતાંય એવા ભદ્રપરિણામી હોય છે કે તેઓ અહીંનું આયુષ્ય પૂર્ણ કરીને આ ગામી નવમા ભવે તો મહાવિદેહ - ક્ષેત્રમાં કેવળી ગાય છે. માટે હેસુર શેઠ!સુલભ , ” બોઘજીવને કશું જ દુર્લભ નથી.”
ત્યારે પેઠે વિનયથી હાથ જોડી કહ્યું : ' , હે ભગવંત!ાંસારિક જંજાળને કારણે નિત્યધર્મની આરાધના મારાથી થઈ શકે એમ નથી, તો હે કૃપાળ !
કોઈ એવો દિવસ આપ બતાવો કે જે દિવસનું આરાધન કરવાથી મને વર્ષભરની આરાધના જેટલુંકળમળે.”
ગુરુમહારાજે કહ્યું: ‘તો હશેઠ!માગસર માસની અજવાળી અંગયારસની આરાધના કરી. આ દિવસે અહોરાત (આખા દિવસ) નો પૌષધ કરવો. તે દિવસે ઉપવાસ કરવો અને મન-વચન અને કાયાથી તમામ પાપ પ્રવૃત્તિનો ત્યાગ કરીને આખો દિવસ મૌન રાખવું. આવિધ પ્રમાણે ઓછામાં ઓછાં અંગયાર વરસ સુધી આ એકાદશી આરાધના કરવી, અને એ તપ પૂર્ણ થાય ત્યારે ઉલ્લાસ અને ઉદારતાથી મહોત્સવપૂર્વક તેનું (ઉદ્યાપન) ઉજમણુંકરવું.” .
સુરશેઠને આ મૌન એકાદશીનું વ્રત ગમી ગયું. વિધિપૂર્વક અને આત્માના ઉલ્લાસથી તે વ્રતનું ઉત્કૃષ્ટ આરાધન કર્યું. તપ પૂર્ણ થયે તેનું ભવ્ય ઉજમણું કર્યું. આયુષ્યકર્મ પૂરું થયું. સુરશેઠ મરીને આરણ નામના દેવલોકમાં દેવ થયા. દેવલોકનું એકવીશ સાગરોપમનું આયુષ્ય પૂર્ણ કરીને તેમનો જીવ ભરત ક્ષેત્રના સૌરીપુર નગરમાં રહેતા સમૃદ્ધિદત્ત શેઠની ગુણિયલ પત્ની પ્રીતિમતની કુક્ષિમાં અવતર્યો.
ગર્ભના પ્રભાવથી પ્રીતિમતિને તીવ્ર ઈચ્છા (દોહઠ) થઈ : “હું શ્રાવકનાં બાર વ્રત અંગીકાર કર્યું. મહાવ્રતધારી મુનિ ભગવંતોની વિવિધ પ્રકારે ભુકત કરૂં. સર્વ સંસારીઓને વ્રતનો મંહમા સમજાવી તે સૌને વ્રતધારી બનાવું. સંગીતકારો વ્રતધારીઓનો મંહમાં
ગાય. નર્તકો નૃત્ય કરે અને એ મહમાનાં ગાન C અને નૃત્ય બસ જોયા જ કરું.” સમૃદ્ધદd તે પત્નીના આ દોહદને પૂર્ણ કર્યો. યોગ્ય સમયે ' તેણે પુત્રને જન્મ આપ્યો. ગર્ભાધાન સમયે માતાને વ્રત લેવાની ઈચ્છા થઈ હતી તેથી પુત્રનું
A
૧. ૧૦ કોકાકોડી પલ્યોપમનું એક સાગરોપમ થાય છે.