________________
શિવા મહાસતી
ચેટ રાજાની પુત્રી શિવા
ઉજ્જૈનના રાજા ચંડપ્રદ્યોતની પટરાણી હતી. એ અતિ રૂપવાન હતી, પણ તેવી જ ગુણવાન હતી.
એ
દિવસ શિવા શ્રી
વીરભગવાન પાસે ધર્મોપદેશ શ્રવણ કરવા ગઈ. ત્યાં ધદેશના સાંભળી તેણે ધર્મ અંગીકાર કર્યો.
♦ ૧૦૮ ધર્મ કથા જૈન શાસન (અઠવાડિક) વિશેષાંક ૨ તા. ૪-૧૧-૨૦૦૮, મંગળવાર ♦ વર્ષ - ૨૧ • અંકઃ
0000000
રાજ ચંડપ્રદ્યોત રાજકારભાર માટે વારંવાર રાણીની સલાહ લેતા. રાજાનો મંત્રી અક ભૂદેવ હતો. રાજાને તેના પ્રત્યે ઉંડો પ્રેમ હતો. બન્ને અરસપરસ સાથે રહેવાનું પસંદ કરતા. ન રાજા ભૂદેવને છોડી શકતો, ન ભૂદેવ રાજાને છોડતો. રાજાને ભૂદેવ ઉપર પૂર્ણ વિશ્વાસ હતો. તે કોઈ પણ જાતના રોકટોક વગર રાજાના અન્તઃપુરમાં પણ જઈ શકતો.
શિવા મહાસતી
જયારે જયારે આ મંત્રી અંતઃપુરમાં આવે ત્યારે રાણી શિવા તેનું એક ભાઈ તરીકે સન્માન કરતી. પણ ભૂદેવનું મન મેલું હતું. તે શિવાના રૂપથી મોહિત થયો હતો. તેની અતૃપ્ત વાસનાની તરસ છિપાવવા તે વારંવાર અન્તઃપુરમાં આવવા લાગ્યો અને શિવા દેવીને કેપસાવવી તેનો ઉપાય વિચારતો રહ્યો.
શિવા તો તન અને મનથી અતિ પવિત્ર હતી. ભૂદેવ ઉપર તે ભાઈની માફ્ક પ્રેમ કરતી હતી. તે તેની સાથે પ્રેમપૂર્વક વાતચીત કરતી હતી, પણ ભૂદેવ એ સ્વચ્છ પ્રેમ સમજી ન શક્યો. એની નજર તો વાસનામય જ હતી.
એક દિવસ રાજાને નગર બહાર જવાનું થયું. તેણે મંત્રી ભૂદેવને સાથે આવવા કહ્યું, પણ તે પોતે બિમારીનું બહાનું બતાવી સાથે ન ગયો. રાજા એકલો જ બીજા સૈનિકોને લઈ બીજા ગામ ગયો. રાજાને વિદાય કરી ભૂદેવ સીધો રાજાના અંતઃપુરમાં આવ્યો. શિવા અંતઃપુરમાં એકલી બેઠી હતી. આ અવસર ભૂદેવને સારો લાગ્યો. તે શિવાની પાસે બેઠો અને પોતાની મલિન ભાવના તેણે વ્યક્ત કરી. થોડું સાહસ કરવું જ રહ્યું તેવું વિચારી ભૂદેવે શિવાનો હાથ પકડયો અને રાણીની સામે જોયું.
શિવાની આંખો લાલચોળ બની હતી. અંગારા જેવી આંખો જોઈ ભૂદેવ ઠરી ગયો, તે કાંપવા લાગ્યો. રાણીએ હાથ ઝટકો મારીને છોડાવી લીધો અને તે બહાર નીકળી ગઈ. અસહાયપણે મંત્રી પોતાના ઘરે જતો રહ્યો. ઘરે આવી તે મનોમન પસ્તાવા લાગ્યો, ‘મેં કેવી મોટી ભૂલ કરી ? હવે શું ? રાણી ભાંડો ફોડી નાખશે' એવી બીક તેને સતાવવા લાગી.
m
બહારથી પરત આવેલા રાજાએ ભૂદેવને બોલાવવા માણસ મોકલ્યો, પણ નરમ તબિયતનું બહાનું બતાવી તે રાજા
પાસે ન આવ્યો. એક-બે દિવસ પછીરાજા રાણીને લઈને ભૂદેવના ઘરે તેની ખબર લેવા ગયો. રાજા–રાણીને સાથે આવેલાં જોઈ ભૂદેવ ગભરાયો. પણ રાણીએ પ્રેમથી તેને પૂછ્યું, ‘ભાઈ ! હવે કેમ છે ?' ભૂદેવની આંખ જવાબ આપવાને બદલે બંધ થઈ ગઈ.
ભૂદેવ રાજાના રાજમહેલમાં આવ્યો. રાણી શિવા તેની ચાકરી સારી રીતે કરવા લાગી. બે-ત્રણ દિવસ બાદ રાણીએ ભૂદેવને પૂછ્યું, ‘ભાઈ, હવે તબિયત સારી છે ને ?’ પણ મંત્રીના મોંએ તો જાણે તાળું લાગ્યું હતું. તેની આંખમાંથી આસું પડતાં હતાં. રાણીએ રૂમાલથી તેનાં આંસું લૂછતાં કહ્યું, ‘ભાઈ માણસથી ભૂલ થઈ જાય. પણ જો તેને પોતાની ભૂલ સમજાય અને તે પશ્ચાત્તાપ કરે તો તે પવિત્ર થઈ શકે છે. તમે ગભરાશો નહીં. મેં એ ભૂલની વાત કોઈને કહી નથી. પણ હવે પછી જિંદગીમાં આવી ભૂલ ન કરતા. પરસ્ત્રીને પોતાની મા-બહેન સમજજો. હું તમારી બહેન છું. બહેનનો ધર્મ છે કે અગર ભાઈની ભૂલ દેખાય તો ભાઈન સમજાવી સાચો રાહ બતાવે. તે જ રીતે અગર બહેન જો અંધકારમાં અટવાય તો ભાઈ તેને પ્રકાશને રસ્તે દોરે.’
રાણીને અંતઃકરણપૂર્વક નમસ્કાર કરી તેનો આભાર માની ભૂદેવ પોતાને ઘરે ગયો.
આ નગરમાં વારે વારે અગ્નિનો ઉપદ્રવ થયા કરતો હતો. ઘણા ઘણા ઉપચારો કર્યા છતાં અગ્નિ શહેરને પ્રજ્વાળતો જ રહ્યો. રાજાએ બુદ્ધિના ભંડાર એવા અભયકુમારને મહાપ્રયાસે બોલાવ્યા અને ‘અગ્નિ શમતો નથી એનું શુંકરવું ?' એમ પૂછ્યું મંત્રીશ્વરે જવાબ આપ્યો, ‘જો શીલવતી નારી પોતે અહીં આવ જળ છાંટે તો અગ્નિ શાંત થઈ જાય.’ આ જાણી બહુ બહુ સ્ત્રીઓ ત્યાં આવી જળ છાંટી ગઈ. છેવટે શિવાદેવીએ અગ્નિ શાંત કરવા વિચાર્યું. તે પોતાના મહેલ ઉપર ચઢી અને હાથમાં પાણી લ બોલી, “દેવી ! જો હું તન, મન અને વચનથી પવિત્ર હો
અને મારો શીલધર્મ નિર્મળ હોય તો આ જળથી અગ્નિ શાંત થઈ જાય.' એમ કહી તેણે ચારે બાજ હાથથી જળ છાંટવા માંડયું અને આગ શાંત થતી ગઈ લોકોમાં શાંતિ પ્રસરી અને બધાએ ‘સતી શિવાદેવીન જય'ના જોરથી પોકારો કર્યાં.
|૨||