________________
રાજા પુરંદર
♦ ૧૦૮ ધર્મ કથા જૈન શાસન (અઠવાડિક) વિશેષાંક - તા. ૪-૧૧-૨૦૦૮, મંગળવાર ♦ વર્ષ ૨૧ ૦ અંક - ૧
લેવા તે મગરને પકડીને ચીરી નાખતાં તેમાંથી મૃચ્છ પામેલો રાજા નીકળ્યો. થોડી વારે રાજા ભાનમાં આવ્યો. માછીમારો તેને પોતાને ત્યાં લઈ ગયા અને દાસ તરિકે રાખ્યો. રાજાને ત્યાં માછીમારોની સેવા કરવી પડતી. તેમની સાથે જાળ લઈ મોટી નદીમાં માછલા લેવા રખડવું પડતું. એક વાર નદીમાં પૂર આવ્યું. તેમાં તણાઈને રાજા મૃત્યુ પામ્યો.
* રાજા પુરંદર
સિદ્ધપુર નગરમાં પુરંદર રાજા. તેમને સુંદર નામનો એક મિત્ર. સુંદર જુગારી હતો. તેની સંગતે રાજા પણ જુગારી બન્યો. કોઈ વખત બન્ને આપસમાં જુગાર રમતા. રાજાનું જુગારીપણું રાણીથી સહન ન થયું તેથી દુઃખી હૃદયે તેણે રાજાને વિનંતી કરી કહ્યું, ‘‘મહારાજ ! આ લત સારી નથી. જુગારથી તો મોટાં રાજ્ય પણ ભયમાં મૂકાઈ જાય. આ માટે પાંડવો તથા નળરાજાનાં ઉદાહરણ જગજાહેર છે. તેમણે કેવાં ને કેટલાં દુ:ખો જોયાં ? માટે તમે આ જુગારની લત છોડી દો.’’
પણ રાજા ન માન્યો. તેણે જુગાર ન છોડયો. એક વાર રાજા પોતાના નાના ભાઈ સાથે જુગાર રમતાં બધું હારી ગયો. નાના ભાઈએ રાજયનો કબજો લીધો અને મોટા ભાઈને રાજય છોડી જવા ફરમાવ્યું. નાછૂટકે રાજારાણી પોતાના એકના એક કુમારને લઈ જંગલની વાટે ચાલી નીકળ્યા. ઘણાં કષ્ટો વેઠયાં. પણ રાજાને જુગાર વગર ચેન પડતું નથી.
એકવાર કોઈ એક ભીલ સાથે જુગાર રમવાનો અવસર મળ્યો. ભીલે પોતાની પત્ની દાવમાં લગાડી ને તે હારી ગયો. કાળીમેશ ભીલડીને સાથે લઈ રાજા આગળ ચાલ્યો. રસ્તામાં મીલડીએ વિચાર કર્યો : ‘મારો આ નવો ધણી તો ઘણો સારો ને પાળો છે પણ આ મારી શોક (રાણી) હશે ત્યાં સુધી મને આનું સુખ મળવાનું નથી. માટે આ વૈરિણીને મારી નાખું ને એકલી ખાનંદ માણું.' આમ વિચારીને તે રાણીને પાણી પીવાના બહાને વે લઈ ગઈ અને અવસર મળતાં રાણીને ધક્કો દઈ કૂવામાં પાડી. ડોળ કરતી ભીલડી રાજા પાસે આવી કહેવા લાગી, ‘કોઈ રૂપાળો પુરૂષ કૂવા પાસે મળ્યો ને રાણી તો તેની સાથે ચાલી ગઈ.’
આ સાંભળી રાજાને ઘણો જ ખેદ થયો. પણ કરે શું ? પોતાના કુમાર અને ભીલડી સાથે તે આગળ વધ્યો. માર્ગમાં એક મોટી નદી આવી. કુમારને કાંઠે રાખી ભીલડીને સામે કાંઠે પહોંચાડવા રાજા તેને લઈને પાણીમાં ઉતર્યો. એવામાં ચાંકથી મોટો મગર આવ્યો ને પુરંદર રાજાને ગળી મયો. રાજાની પકડમાંથી છૂટી ગયેલી ભીલડી તણાઈને મરણ પામી. આ ઘરડો મગર પેટ ભારે થવાથી તરી ન શક્યો ને કાંઠે આવી પડ્યો અને થોડીવારમાં બે-ત્રણ માછીમારોએ આ મગરને જોયો ને
ગયો.
ચામડું ઉતારી
આ તરફ કૂવામાં પડેલી રાણીને કોઈ વટે નાર્ગુએ બહાર કાઢી અને તેને તે પોતાના સાર્થવાહ પાસે લઈ ગયો. સાર્થવાહે પૂછતાં રાણીએ પોતાનો સઘળો વૃત્તાંત તેને કહું. સંભળાવ્યો. સાર્થવાહ સજ્જન અને ધર્મિષ્ઠ હતો. તેણે રાખીને સાંત્વના આપી. બહેન કરીને રાખી.
૨૨૦
આ તરફ નદીકાંઠે ઊભા ઊભા રડતા કુમારને કોઈ વિદ્યાધરીએ જોયો ને તેને લઈ તે વૈતાઢ્ય પર્વત પરના પોતાના નિવાસસ્થાને આવ્યો. તેની પાસેથી બધી વાત. જાણી અને વિદ્યાધરીએ તેને પોતાના પુત્ર તરીકે રાખ્યો. અને કળાઓ અને વિદ્યાઓ શીખવી તેને સમર્થ બનાવ્યો. તેણે પોતાનું રાજય પાછું મેળવ્યું ને રાજા બન્યો.
پسند
એવામાં એક વાર પેલો સાર્થવાહ સિદ્ધપુર નગરમાં આવ્યો. રાણી પોતાનું નગર જાણી પુરૂષવેશે રાર્થવાહ સાથે રાજસભામાં આવી. ત્યાં પોતાના દીકરાને સિંહારાન પર બેઠેલો જોઈ અતિ આનંદ અને વિસ્મય પામી. રાજકુમારે પોતાની માતાના જેવા આકારવાળા પુરૂષને જોઈ સાર્થવ હને પૂછ્યુ કે ‘આ કોણ છે ?’ સાર્થવાહે આખો વૃત્તાંત કહી સંભળાવ્યો. માતાને ઓળખી કુમાર ભરસભામાં ઊભો થઇ માતાને પગે લાગ્યો ને તેને સિંહાસને બેસાડી. રાણી રાજમાતાનું ગૌરવ પામી. નગરમાં બધે આનંદ આનંદ વર્તાઈ રહ્યો. રાજમાતા સુખપૂર્વક રહેવા લાગ્યાં. જુગારનાં માઠાં પરિણામ માતા પાસેથી જાણી રાજાએ નગરમાં સદંતર જુગાર અ દિ વ્યસનોની મનાઈની ઘોષણા કરાવી. પોતે પણ અનર્થ દંડથી બચી સ્વર્ગે ગયો અને સુખી થયો.
કૌતુકવશ માણસોએ નૃત્યાદિ, નટનાં નર્તન, ગીત, મુજરા, ખેલ-તમાશા, ભાંડ-ભાઈ, જાદુના ખેલો,હોડ-દોડ કે જાનવરોની લડાઈ, માણસોની કુસ્તી, સિનેમા-સરકસ આદિ જોવા નહીં; કેમ કે તેનાથી અનર્થ દંડ જન્ય પાપ લાગે છે. માટે તેનાથી
બચવું.