________________
કૌમુદી
હવે મારે ન જોઈએ. હું તો અત્યારે ને અત્યારે મારા પિયર ચાલી જાઉં છું.'’
♦ ૧૦૮ ધર્મ કથા જૈન શાસન (અઠવાડિક) વિશેષાંક - તા. ૪-૧૧-૨૦૦૮, મંગળવાર - ર્ષ - ૨૧ ૦ અંક - ૧
મધરાતે કૌમુદી વસ્ત્રાભૂષણ સજીને પતિનું ઘર છોડીને જવા તૈયાર થઈ. પતિ સમજી ગયો કે હવે આ જિદ્દી સ્ત્રી કોઈ રીતે સમજે તેમ નથી. એટલે કહ્યું, ‘‘કૌમુદી ! તારા પિતાને ત્યાં જવું હોય તો જા. પણ અત્યારે મધરાત્રે જવાનું રહેવા દે. સવારમાં ઊઠીને જ જે'', પણ કૌમુદી માની નહીં અને કહે કે ‘‘ના હું તો અત્યારે જ ઘર છોડી ચાલી જાઉં છું.’’ એમ કહી પતિનું ઘર છોડી ચાલી નીકળી. ક્રોધમાં બળીરહેલી કૌમુદી કોઈ રીતે માની નહીં. તેણે એ પણ વિચાર ન કર્યો કે મારૂં રૂપ અને આ વસ્ત્રાભૂષણ જોઈ રાત્રે કોઈ ગુંડાઓ મળશે તો ? તેનો સમજુ પતિ તેની સાથે સાથે ચાલવા લાગ્યો ત્યારે કૌમુદીએ ક્રોધિત સ્વરે કહ્યું, ‘“ખબરદાર ! જો મારી સાથે કે પાછળ આવ્યા છો તો. હું એકલી જઈશ. ’’ છેવટે પતિ પાછો વળ્યો. રસ્તામાં ચોરો મળ્યા. સુંદર અને અલંકારોથી સજ્જ સ્ત્રી છે. વળી, સાથે પણ કોઈ નથી. આવો અવસર ક્યારે મળે ! ચોરોએ એને પકડી લીધી અને પોતાના આગેવાન પલ્લીપતિને સોંપી. આ સ્ત્રીનું લાવણ્ય જોઈ પલ્લી સરદાર એના ઉપર મોહિત થયો અને સમય જોઈએ કૌમુદીને કહે છે, ‘‘હે સુંદરી ! તારૂં સુંદર મજાનું રૂપ અને મારૂં થનગનતું યૌવન એ બન્નેનો સુંદર સુયોગ મળ્યો છે. એ યોગને આપણે વધાવી લઈએ.''
આ કૌમુદી ભયંકર ગુસ્સેબાજ અને અહંકારનો અવતાર હતી. એક જ વખત પોતાની આજ્ઞાનું પાલન ન થયું તો મધરાતે પતિને છોડીને ચાલી નીકળી અને ચોરોના હાથમાં સપડાઈ ગઈ. પણ એ પૂર્ણ ચારિત્રવાન નારી હતી. શીલગુણની મૂર્તિસમાન કૌમુદીએ ચોરોના સરદારને સાફ શબ્દોમાં સંભળાવી દીધું, ‘‘હે પાપી ! આર્યાવર્તના ઉત્તમ સંસ્કારને વરેલી હું એક પરણેલી સન્નારી છું. મારા પતિ સિવાય કોઈ પુરૂષનો સ્પર્શ મારા શરીરને નહિ થવા દઉં.'' પલ્લીપતિએ વિચાર્યું કે આ બાઈ કળથી સમજે તેમ નથી હવે તો બળથી જ કામ લેવું પડશે. એટલે તે કૌમુદી પાસે સખ્ત મહેનતનું કામ લેવા માંડયું. કામ કરવામાં વાર લાગે તો ઢોર માર મારવા લાગ્યો. છતા, કૌમુદી સરદારની ઈચ્છાને આધિન ન થઈ
૧૬
અને સાફ શબ્દોમાં કહ્યું કે ‘“હે નરાધમ ! તું મારા શરીરનાટુકડે ટુકડા કરીશ તો પણ હું જીવતા મારા શિયળનું ખંડન નહિ થવા દઉં. પ્રાણ ગયા પછી મારા મડદાને કાગડા ચૂંથે એમ તારે ચૂંથવું હોય તો ચૂંથી નાખજે.''
C
આવી અડગ વાણી બે-ત્રણ ,ખત સાંભળી પલ્લીપતિ સમજી ગયો કે આ બાઈ સતી સ્ત્રી ૬ અને જો કદાચ મને શ્રાપ આપશે તે હું બળીને ભસ્મ થઇ જઈશ. એમ વિચારી તેણે કૌમુદીને બર્બરકુટ નામના નગરમાં એક નીચ કુળના માનવ સાથે સોદો કરી વેચી દીધી.
કૌમુદી ઘર છોડની નીકળી ગયા પછી એનો પતિ ખૂબ ચિંતા કરવા લાગ્યો કે આ મધરાતે એકલી ક્યાં ગઈ હશે ! એનું શું થયું હશે ? એના પિયરમાં પણ ખબર કાઢી પણ તેનો કોઈ પત્તો લાગ્યો નહીં. બર્બરકુટનો નીચ માનવી પણ કૌમુદીનું રૂપ-યૌવન જોઈ તેના ઉપર મો િત બન્યો અને એની પાસે વિષય-સુખની યાચના કરી. પગ શીલધર્મની ઝળહળતી જ્યોતને અખંડ રાખનાર કૌમુર્દ એ એને કઠોર શબ્દોમાં કહી દીધું, ‘‘હે પાપી ! તું મારા જ વતાં મને નહિ અડી શકે.’’ આ નીચ નરાધમે કૌમુદીને લલાવવાના ઘણા પ્રયત્નો કર્યા પણ તે ચારિત્રમાં અડગ રહી; એટલે તે નીચ માનવીએ કૌમુદીને દુઃખ આપવું શરૂ કર્યું. તે . થાંભલા સાથે બાંધી એના શરીરમાં સોયા ભોંકીને એના ! હમાંથી લોહી ખેંચવા લાગ્યો. પછી થોડા દહાડા તેને મિષ્ટાન્ન વગેરે પૌષ્ટિક પદાર્થો ખવડાવતો અને એના શરીરમાં લોહી ભરાતું ત્યારે પાછો થાંભલા સાથે બાંધીને ધગધગતાણીદાર સોયા ભોંકી લોહી ખેંચતો. આમ, લોહી વારંવાર ખેંચાવાથી કામુદીને પાંડું નામનો ભયંકર રોગ થયો અને એનું શરીર કૃશ થઈ ગયું. આવાં દુઃખોની સામે પણ કૌમુદી ોલધર્મમાં એક શૂરવીર સુભટની જેમ અડગ રહી, પા। કુશીલતાથી પોતાની કાયા અભડાવીનહીં.
એક વખતે આકૌમુદીનો ભાઈ વેપાર અર્થે બર્બરકુટમાં આવ્યો. તેને નગરમાં ફરતાં ફરતાં એવા સમાચાર મળ્યા કે એક રૂપવતી બાઈને એક પાપી માણસ ખરીદીને લાવ્યો છે અને ૨ બાઈને ઘણું દુઃખ આપે છે. કૌમુદીનો ભાઈ કુતૂહલવશ મા જોવા પેલા