________________
પ્રદેશી રાજા
- ૧૦૮ ધર્મ કથા જૈન શાસન (અઠવાડિક) વિશેષાંક - તા. ૪-૧૧-૨૦૦૮, મંગળવાર - વર્ષ - ૨૧
અંક -
કેશીસ્વામીએ કહ્યું, “એક મકાન હોય, તેના બધાં | ધર્મધ્યાનમાં મગ્ન રહેતો થયો. રાણી સૂરિકાના રાજાજીનું આ બારીબારણાં બંધ કરીને કોઈ અંદર ભેરી વગાડે તો બહાર ધર્મકાર્ય ગમ્યું નહિ. આખો દહાડો રાજા પૌષધશાળામાંરહી ધ્યાન સંભળાયકે નહિ ?”
ધરે તે તેને ગમ્યું નહિ. તે ધંધવાતી રહી. રાજાએ અપનાવેલા પ્રદેશ રાજાએ કહ્યું, “હા, તેનો અવાજ બહાર
પવિત્ર અને ધાર્મિક માર્ગથી તેને ભ્રષ્ટ કરવાના એણે ઘણા પ્રયત્નો સંભળાય.”
ક્ય પણ કોઈ પ્રયત્નથી તે મોહમાં ફસાવી શકી નહીં, અંતે મક્કમ કેશીદવામીએ કહ્યું, “તેવી જ રીતે જીવની ગતિ છે.
રહેલા રાજાને ખતમ કરવાનો મનસૂબો તેણે રચ્યો. પૃથ્વીશિલા પવતને ભેદીને જેમ બહાર નીકળી જાય છે તે પ્રમાણે
છઠ્ઠના પારણે છઠ્ઠ કરતા રાજાના પારણાનો એ દિવસ શરીર અને જીવજુદા છે.”
હતો. બિલકુલ સરળ દિલે પારણું કરવા તે બેઠો. પારણાના પ્રદેશ રાજાએ કહ્યું, “એક વાર મેં એક ચોરને મારી
દ્રવ્યમાં સૂર્યકાન્તાએ ઝેર ભેળવ્યું હતું. આ ઝેરથી રાજા સર્વથા | તેના બે કટકા થઈ, પણ જીવ લેવામાં આવ્યો નહીં. પછી ત્રણ
અજ્ઞાત હતો. ઝેર શરીરમાં ભળતાં જ તેણે પોતાનો ભાગ કટકા ક્ય, પછી ચાર, એમ અનેક કટકા ક્ય, છતાંય ક્યાંય મને
ભજવ્યો. રાજાના હાથ-પગ ખેંચાવા લાગ્યા, નસો તણાવા છવદેખાયો નહીં. તેથી હું માનું છું કે શરીર અને જીવજુદાંનથી.”
લાગી, ડોળા ઉપર ચડવા લાગ્યા. ગણધર કેશીસ્વામીએ કહ્યું, “એકવાર એક પુરુષે
- રાજાને બચાવવા પરિચારક વર્ગ દોડ્યા રાજવૈદને રાંધવા માટે લાકડાં સળગાવ્યાં. પછી તે કામસર ક્યાંક ગયો.
બોલાવવા. સૂરિકાન્તા ગભરાઈ ગઈ. એને થયું કે જો રાજવૈદના
સમયસરના ઉપચારથી એ બચી જશે તો પોતાની પોલ ખૂલી જશે ત્યારબાદ આવીને જોયું તો લાકડાં બુઝાઈ ગયેલાં. તેણે લાકડાને ફેરવીને ચોતરફ જોયું તો અગ્નિ ક્યાંય દેખાયો નહિ. માટે, હે
અને એથી એને સર્વત્ર ફિટકાર મળશે અને કદાચ પોતાને મરવાના રાજા તું મૂઢન વા અને સમજ કે શરીર અને જીવજુદાં છે.”
દહાડા આવશે. આ ગણતરીએ એ રાજાને વળગી પડી અને જોરથી
રાજાના ગળાની નસ પોતાના હાથથી દબાવી. રાજા બરાબર પ્રદેશી રાજાએ કહ્યું, “મહારાજ ! આવી ભરી સભામાં
સમજી ગયો કે તેને મારી નાખવાનું કાવતરું રાણી સૂરિકાન્તાનું મને મૂઢ કહીને મારું અપમાન કેમ કરો છો?”
જ છે. પણ રાણી પ્રત્યે તેણે દુર્ભાવ પેદા ન થવા દીધો. કેશી કેશી વામીએ કહ્યું, “હારાજનાતું જાણે છે છતાં મારી
ગણધર પાસેથી સમજવા મળેલા ધર્મના પ્રતાપે તેને આટલી ભારે સાથે વક્રતાથી(આડાઈથી) કેમ વર્તે છે?’
કટોકટીના સમયે પણ સૂરિકાન્તા પ્રત્યે દ્વેષ ન જાગ્યો. તેની પ્રદેશ રાજાએ કહ્યું, “મેં પ્રથમથી જ વિચાર કરી મનોમન ક્ષમાપના કરી. અરિહંત ભગવંતનું ખરા ભાવથી શરણ રાખેલો કે હું વડતાથી વર્તીશ, તેમ તેમ મને જ્ઞાનનો લાભ મળતો
સ્વીકારી તેનું ધ્યાન ધર્યું અને એ જ શુભ લેગ્યામાં એનું જીવન જશે.”
સમાપ્ત થયું. થોડો વધુ વાર્તાલાપર્યા બાદ પ્રદેશ રાજા ધર્મ પામ્યો.
પ્રદેશી રાજા મરણ પછી સૌધર્મદેવલોકમાં સૂર્યભ નામે તેણે વિધિપૂર્વ કેશીસ્વામીને વંદન ક્ય. તેણે બાર વ્રત ગ્રહણ
મહાદ્ધિવંત દેવ થયા. ધન્ય છે પ્રદેશી રાજાને કે જેઓ નાસ્તિી ક્ય. તેણે પોતાના રાજ્યનો ચોથો ભાગ પરમાર્થ માટે કાયો.
છતાં કેશી ગણધર જેવા મહાપુરૂષના સમાગમથી આત્મકલ્યાણ દાનશાળા બંધાવી. પોતાના રાજ્યને રામરાજ્ય જેવું બનાવી
કરી શક્યા!
)
.
1
કેશીસ્વામી આ રીતે પ્રદેશી રાજાને બોધ આપી વિહાર કરી ગયા.
પ્રદેશી રાજાએ જીવનકમ બદલી નાખ્યો. નિયમ મુજબ વ્રત, સામાયિક, પૌષધ વગેરે શ્રાવકની ક્રિયાઓ કરતો તે આત્મભાવના ભાવવા લાગ્યો.
હવે રાજાએ રાજ્ય પોતાના પુત્રને સોપ્યું અને સતત
૧. લેડ્યા -
લેશ્યા એટલે જેનાથી આત્મા કર્મોથી લેપાય તે ૩. અશુભ લેશ્યા
૧. કૃષ્ણ વેશ્યા ૩. કાપોત લેશ્યા
૨. નિલ વેશ્યા ૪. શુભ લેશ્યા
૪. પીત વેશ્યા ૬. શુક્લ વેશ્યા ૫. પાલેશ્યા
૧૩