Page Text
________________
તાડપત્રીય ગ્રંથાલેખન
જૈન શાસન (અઠવાડીક)
વર્ષ ૧૪
અંક ૧૯-૨
તા. ૮-
૧
૨
તાડપત્રીય ગ્રંથઆલેખન
સંકલન : રમેશ દલીચંદ કોરી. પ્રભુ શ્રી મહાવીર પરમાત્માના શ્રીમુખે ત્રિપદી | થર્ય દેશદેશના ભંડારોમાં એ ગ્રંથો મુકતા હતા. પામી બીજ બુદ્ધિના ધણી શ્રી ગણ ઘ૨ ભગવંતોએ
એક દિ’ મહારાજા કામના નિરીક્ષણાર્થે આયા. દ્વાદશાંગી- પદપૂર્વની અંતર્મ માત્રમાં ૨ચના
લેખશાળામાં લેખનકાર્ય કાગળ પર ચાલતું જોયું. મહારાજા કરી-ભગવા તે કેવલજ્ઞાના પ્રકાશમાં અને જોઈ એના
આશ્ચર્યચકિત બન્યા. પૂછયું કેમ કાગળ ઉપર ? તાપત્ર પર સત્યતા ની મહોરછાપ લગાવી આપી, શ્રમાણ
કયાં ગયાં ? જવાબ મળ્યો, કયાંય તાડપત્ર મળતાં ન ! ભગવંતોએ અથાક પ્રયાસ કરી એ વારસાને મુખગત
તેથી મહારાજે વિચાર કર્યો, કાગળ તો વધુમાં મધુ રાખ્યો. કા' ના ક્રમે, અવસર્પિણી કાળના પ્રભાવે,
૩૦૦-૪૦૦ વર્ષ ટકશે. આ રીતે તો ઉપરાઉપર પડતા દુકાળ, રાજકીય અસ્થિરતા, યુધ્ધો,
આગમાદિ’જ્ઞાનનિધિનો વહેલો નાશ થશે, હું રાજા ઉં, વિગ્રહ વગે ના કારણે સાધુ ભગવંતોની સ્મરણ શકિત
૧૮–૧૮ દેશ મારા તાબામાં અને મને તાડપત્ર ન મળે. હું ઘટી. ક્રમશ પૂર્વોના જ્ઞાનનો નાશ થતો ગયો. ત્યારે
જ્ઞાનની ભકિત ન કરી શકું તો શું કામનું મારાજ ? નષ્ટ થતા જ્ઞાનવારસાને બચાવી લેવા માટે શ્રી
આમ વિચારીને એમણે સંકલ્પ કરી લીધો. જયાં ખુધી દેવદ્ધિગણિ મિશ્રમણે પ00-500 સૂરિશ્રેષ્ઠોને એકઠા
ગ્રંથઆલેખન માટે તાડપત્ર નહિ મળે ત્યાં સુધી મારે કરી સૌને જે પણ જ્ઞાનવારસો કંઠસ્થ હતો તેને વ્યવસ્થિત
આહારનો ત્યાગ ! નિયમ લેવા ગુરુ ભ. પાસે ગયા. કરી પુસ્તકાઢે કર્યો. તે સમય ગ્રંથલેખન માટે કાગળ
કલિકાલસર્વજ્ઞ ભગવંતશ્રીએ પૂછયું -રાજનું ! જે કરતાં તાડપ વોનો ઉપયોગ વિશેષ થતો હશે તેમ લાગે
કોઈતિથિ નથી ને ચોવિહાર ઉપવાસ કેમ ? રાજાએ વાત છે. કારણ કાગળ કરતાં તાડપત્રો વધુ ટકતાં અને
જણાવી. ગુરુ ભગવંતે પણ નિયમ આપ્યો. સત્વવાળી સ્વાભાવિક વળતાં. તાડના ઝાડના પાંદડા ઉપર વિશેષ
| આત્માના શાસન ખાતર સમપર્ણના પ્રભાવે દેવો ધડતા પ્રકારે બના લી શાહીથી અથવા તો ધાતુની કલમથી
આવ્યા ને રાજાના ઉદ્યાનમાં રહેલાં દરેક દરેક તાલ વૃક્ષો અક્ષરો કોતરીને ગ્રંથો લખાતા. આ પ્રસંગ બન્યો શ્રી
ઉપ૨ તાડપત્રો ઉગી આવ્યાં અને પૂ. શ્રી. મહાવીર પ્રસુના નિર્વાણ બાદ ૯૮૦ વર્ષ. ત્યારબાદ પૂ.
હેમચંદ્રાચાર્યજીનો જ્ઞાનવારસો આપણા સુધી પહોંચયાનું આચાર્યશ્રી હરિભદ્રસૂરિજી મહારાજા, પૂ. આચાર્યશ્રી
માધ્યમ જીવતું રહ્યું. ત્યારબાદ બસો-ત્રણસો વર્ષ ખુધી હેમચંદ્રસુરિ ) મહારાજા આદિ અનેકાનેક મહાપુરૂષોના
તાડપત્રો મળતાં રહ્યાં. લખાણ થતું રહ્યું આજેય એ સર્મની જીવનકાળ દરમ્યાન શ્રી સંઘમાં આ રીતે તાડપત્ર પર
તાડપત્રીય પ્રતો મળી આવે છે. પરંતુ સંઘના અલ્પ પુણોદયે આગમાદિ પથો લખવા કોતરવાનું કાર્ય અવિરત ચાલતું
તાડપત્રો મળવાનાં બંધ થયાં. રાજકીય અસ્થિતા, રહ્યું. તાડપ ત્ર જો સારી રીતે સાચવવામાં આવે તો
દૂર-સુદુરવર્તી દેશોનો અસંપર્ક, સુયોગ્ય વ્યવસ્થાનો અભાવ, હજાર-બાર સો વર્ષ સુધી મજેથી ટકી જાય. આજે પણ
સાધુ સંસ્થામાં વ્યાપેલી આચાર-વિચારની શિથિલતા, હજાર વર્ષ જુની તાડપત્ર પર લખેલી પ્રતો સારી
શ્રાવક વર્ગનું ધર્મવિષયક અજ્ઞાન આ અને આવા કે કે અવસ્થામાં કોવા મળે છે.
કારણોથી તાડપત્રની પ્રાપ્તિ અવરોધાઈ. પરિણામે કતિ કાલ સર્વજ્ઞ પૂ. આ. શ્રી હેમચંદ્રસુરિજીના | અલ્પજીવી કાગળ પર જ ગ્રંથો લખાવા લાગ્યા. સદુપદેશથી ૧૮ દેશના રાજવી કુમારપાળ ૭૦૦-૭00 |
કાળની પૂરઝડપમાં, વાતાવરણના પરિવનમાં લહીયા રોકયા હતા. એ બધા તાડપત્ર પર ગ્રંથો
ધીમેધીમે ગ્રંથારાશિ નાશ પામવા લાગી. અનેક મહત્વના આલેખતાં. કલિકાલસર્વજ્ઞશ્રી વચ્ચે જાય ને લહીયાઓ
આગમ ગ્રંથો, પ્રકરણ ગ્રંથો, ખગોળ-ભુગોળ, ધિક, લખે જાય રોજનો આ ક્રમ હતો. ખુદ મહારાજા
મંત્ર-તંત્ર તેમજ સર્વાંગિણ સાહિત્યના ગ્રંથો કાળની માં કુમાર પાઠ પણ એ કામ ઉપર દેખરેખ કરતા.
લુપ્ત થયા. કેટલાક ઉધઇનો ભોગ બન્યા. કેટલાક ગ્રંથો અવારનવા આવી કામની તપાસ કરતા. ગ્રંથો તૈયાર
વહીવટદારોની બેદરકારીથી ખવાઈ ગયા, સડી ગયઅને
|||IIIIIIIIIIIIIM
a
| SR No. | 537266 |
| Book Title | Jain Shasan 2001 2002 Book 14 Ank 19 to 48 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Premchand Meghji Gudhka, Hemendrakumar Mansukhlal Shah, Sureshchandra Kirchand Sheth, Panachand Pada |
| Publisher | Mahavir Shasan Prkashan Mandir |
| Publication Year | 2001 |
| Total Pages | 300 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Magazine, India_Jain Shasan, & India |
| File Size | 19 MB |