________________
પ્રવચન- છેતાલીશમું
શ્રી જૈન શાસન (અઠવાડિક), વર્ષ ૧૩ ૦ અંક ૨૪૨૫ ૦ તા.૧૩-૨-૨૦૦૧ માતા - પિતા - ભાઈ - ભાર્યા - ભગિની આદિ | જ ! તેની પાસે પૈસા હોય ને દુનિયાને જરૂર પડે તો - બધા મોટેભાગે સંસારના જ પ્રેમી હોય છે. તમે બધા | વરસાવ્યા વિના રહે નહિ. સંસારમાં જ રમો તેમ ઈચ્છતા હોય છે માટે જ તે બધા આજે તો ઘણા ભાગ્યશાળી એવા પાકયા છે કે - સંબંધી ભયરૂપ છે. આવો ભય જેને લાગે તેનું ઠેકાણું પડે.
પૈસાનું દાન કરવું પડે તેમ હોય તો ઉપાશ્રયે અ વે નહિ. તે મા બાપાદિથી ડરે.
ઘણા સુખી અહીં કેમ નથી આવતા ? વારંવાર દીપ આવે શ્રી આરક્ષિતની વાત ઘણીવાર કરી છે. તમે તેની એટલે નામ પ્રમાણે આપવું પડે, ન આપે તો ના કપાય. માને ઓળખો છો ? તેનું આખું કુટુંબ મિથ્યાદ્રષ્ટિ છે તે | એટલે આવે. જ નહિ. આજે તો ઘણા અમાર, કાનમાં એક કે સમ્યદ્રષ્ટિ છે. તેનો દિકરો આર્યરક્ષિત નાની | આવીને કહી જાય છે કે- બહુ ટીપ કરાવશો ન હ, નહિ વયમ ચૌદ વિદ્યાનો પારગામી થઈને ગામમાં આવ્યો છે. | તો અહીં આવતા બંધ થઈ જઈશું. આવી સલાહ તેનું ખુદ રાજાએ સન્માન કર્યું છેઅને હાથી ઉપર આપનારા પણ છે. અમે તે લોકોની વાત માનત, નથી તે બેસા ને મોટો પ્રવેશ મહોત્સવ કરાવ્યો છે. તે વખતે || જુદી વાત. બાકી આજે ઘણા સાધુ અને ગૃહસ્થાને સારો આખું ગામ તેની સામે આવ્યું છે માત્ર એક તેની મા જ મેળ' છે. આવી નથી. તેથી તે માને નહિ જોવાથી વિદ્ગલ થઈ
શ્રી સૂયગડાંગ સૂત્રની સાક્ષી આપતાં ફરમાવે છે કેગયો છે. માને મળવા અધીરો થઈ ગયો છે. તે બધો
આખો સંસાર ભયરૂપ છે. સંસારનું સુખ મહાભ વરૂપ છે. પ્રસંગ પતાવી જલ્દી જલ્દી ઘેર આવે છે તે વખતે મા
સંતાનોને દુનિયામાં સુખી અને સંપત્તિવાળા બ લાવવાની સામા મક લઈને બેઠી હોય છે. આ માના પગમાં પડીને ઈચ્છાવાળા જે માતા - પિતાદિ સ્નેહ - સંબંધી હોય તે -- કહે છે કે- માતાજી ! આખું ગામ આજે આવ્યું અને તને બધા સંસારમાં રખડાવનાર છે માટે ભયરૂપ છે. તેનો જેને આવવાનું મન પણ કેમ ન થયું? ત્યારે તેની માએ કહ્યું કે
ભય લાગે તેનું કલ્યાણ થાય. તમને તમારા મા બાપોએ ગામ કેરી માં નથી, હું તારી મા છું. ત્યારે તેણે પૂછયું કે- શા માટે ભણાવ્યા છે ? ઘર ચલાવવા કે ધર્મ કરવા ? મા ! | ચૌદ વિદ્યા ભણીને આવ્યો તેનો મને આનંદ નથી
તમને શરીરનો પ્રેમ વધારે છે કે આત્માનો પ્રેમ વ મારે છે ? આવતો ? ત્યારે તેની માએ કહ્યું કે- નરકાદિ દુર્ગતિમાં તમારા દીકરાઓને માત્ર સંસારનું જ જ્ઞાન આપો છો કે લઈ ગય. સંસાર વધારે તેવી વિદ્યા ભણીને આવ્યો તેનો
આત્મજ્ઞાન પણ આપો છો ? તમારે સંતાનોને કયાં આને કઈ રીતે થાય? દ્વાદશાંગી ભણીને આવ્યો હોત તો મોકલવા છે? તમારે તો પ્રામાણિકપણે કહેવું જોઈએ કે – આના થાત. તેણે આ નામ જ પહેલી વાર સાંભળ્યું અને અમે તો અમારે કયાં જવાનું છે તેનો ય વિચાર નથી કર્યો મન નક્કી કર્યું કે માને ખુશ કરવા મારે દ્વાદશાંગી પણ તો સંતાનોનો તો કયા કરીએ ! રોજ વ્યાખ્યાન ભણવ.
સાંભળનારા પણ પોતે સંસારની ચિંતા કરે, સંતાનોને પણ - તમે બધાએ મોક્ષનું નામ કેટલીવાર સાંભળ્યું છે? સંસારમાં જ જોડે તે બધા મહામિથ્યાદ્રષ્ટિ જ કહેવાય ! આ મોક્ષ પ્રધા દર્શનકારો માને છે ભલે સ્વરૂપમાં ભેદ હોય. ઓઘો ય દુનિયાની મોજમઝાદિ માટે લે તો તેય મિથ્યાદ્રષ્ટિ છતાં પણ મોક્ષ માટે ધર્મ કરનારા થોડા જ જીવો જ કહેવાય. મળવાના. તમને સંસાર ગમે છે કે મોક્ષ ગમે છે?
- શ્રાવકપણ સંસારમાં મોજમઝાદિ કરે તો મરીને કયાં સભા : બન્ને ગમે છે.
જાય ? સંસારની મોજમઝાદિ તે પાપ છે તેમ લાગે છે ? ઉ. - ખોટું બોલો છો. •
ખાવો - વિવાદિની મઝા, પૈસા – ટકા તે બધુ પાપ છે તેમ તમને દરિદ્રતા ગમતી જ નથી, શ્રીમંતાઈ જ ગમે
લાગે છે ? તમે લોકો તો ચારે બાજુથી પાપમાં ઘેરાયેલા છો છે. અમે તેટલા પૈસા મળે તો ય હાશ થતું નથી. અને
? ઘર - પેઢી, પૈસો – ટકો દુર્ગતિમાં જ લઈ જનારો છે. ધર્મની બાબતમાં થોડો કરો તોય ઘણો કર્યો તેમ માનો છો.
મા – બાપાદિ પણ દુર્ગતિમાં લઈ જનાર છે. તમારા મા - આજે જ એમ કહે કે --- અમે શક્તિ મુજબ ધર્મ કરીએ
| બાપાદિને તમે કમાવ નહિ તેનું દુઃખ થાય કે તરે ધર્મ ન છીએતો તે મોટેભાગે જૂઠુઠા છે. તમે બધા જો શકિત
કરો તેનું દુઃખ થાય ? જે છોકરો શ્રાવકપણાની બધી ક્રિયા મુજબ ધર્મ કરતા હોત તો દુનિયામાં જૈનધર્મની વાહ વાહ
| ન કરે તેનું કમાયેલું ખાવું નહિ તેવો પણ નિયમ કરવો છે? થઈ મત જૈન ધર્મિને જોઈને લોક કહેત કે- ધર્મ તો આ
ક્રમશ: ( ૪૧ ) .