Page Text
________________
વેરથી વિનાર, વાત્સલ્યથી વિકાસ
શ્રી જૈન શાસન (અઠવાડિક), વર્ષ ૧૩ - અંક ૧/૨ ૦ તા. ૨૯-
000
વેરથી વિનાશ, વાત્સલ્યથી વિકાસ
-પૂ. આ. શ્રી પૂર્ણચન્દ્ર સ. મ. ભાભર સસારના આ સાગરમાં કદીક વાત્સલ્યનો વાયુ કાળજાની ધરતી કોમળ હોવી આવશ્યક છે. કાજાને વહેતો હોય છે, તો કયારેક વેરના વેગીલા વાવાઝોડા કઠોર બનાવતું તત્ત્વ ક્રોધ છે. ક્રોધના ધોધમાં ની જ પણ ફૂંકાત . હોય છે. વેરના પ્રચંડ વાવાઝોડા વચ્ચે એની વિરોધની વીજળી પેદા થાય છે. વિરોધની આ વીમળીને સામે મ મ મુકાબલો કરી લઈને કાળજાના કોડિયે નાથવામાં ન આવે, તો એ બોધબીજને બાળી નાખે છે ઝગમગત ક્ષમા-જ્યોતનું જે જતન કરી જાણે છે, એ
અને બોધબીજ બળી જતાં પછી વિકાસનું છે. તો કેવો વિકાસ સાધી શકે છે, અને આ વાવાઝોડાને વશ
ધરાશાયી બની જ જાય, એ દેખીતી વાત છે. આમ થઈ જઈજે પોતાની “ક્ષમા-જ્યોત'ને બૂઝાઈ જવા દે
ધર્મબીજનો વિનાશક ક્રોધ છે. તો ધર્મ-જનો છે, એ વિનાશની કેવી ખતરનાક ખીણમાં ફેંકાઈ જાય
સર્વતોમુખી વિકાસ ક્ષમાને આભારી છે. છે. એનું હૂબહુ ચિત્ર આપણે સમરાદિત્ય-કથા દ્વારા જોઈ શકી ને છીએ.
ચાર કષાય-સ્વરૂપ પાપનું પહેલું પગથિયુ ક્રોધ ૧૩ ૪૪ ગ્રંથોના સર્જક યાકિની મહત્તા સૂનું પૂ.
છે, તો દશ પ્રકારના સંયમ ધર્મ - સ્વરૂપ યનો
પ્રારંભ ક્ષમાથી થાય છે. આચાર્ય સગવન્ત શ્રી હરિભદ્રસૂરીશ્વરજી મહારાજનું જૈન જગત માં જેવું આરાધ્ય સ્થાન – માન છે, એવું જ
કષાયો કાબૂમાં રહે, એ માટે આપણી આકપાસ સ્થાન-મા એઓશ્રીએ રચેલ સમરાઈચ મહા-કથાનું કિલ્લેબંધી ઊભી કરવાના કીમિયા, આપણે માટે પણ છે. આ મહાકથાના સર્જન પાછળ એક વ્યથા શાસ્ત્રકારોએ દર્શાવ્યા છે. દેવસી, રાઈ, પકખી, સમાયેલી છે. આ વ્યથાની કથાથી તો લગભગ સહુ ચોમાસી અને સંવત્સરી પ્રતિક્રમણઃ આ પાંચ કિલ્લાઓ સુપરિચિત જ હશે ! પોતાના પ્રિય શિષ્યો વચ્ચે આપણે રહીએ, તોય આપણું સંરક્ષણ થઈ 3ય ! હંસ-પરમ સખા મૃત્ય-દુઃખની વેરની વસૂલાત લેવા શ્રી વેરના વાવંટોળ વચ્ચે ય માનસિક સમતુલા જબર હરિભદ્રસૂ રેજીએ જ્યારે સુરપાળ રાજાની સભાને જાળવી રાખે, એ વિભૂતિ તો ધન્ય છે ! પણ અાદિની પડકારી, વાદ-વિવાદ શરૂ થયો, પરાજિત જાહેર થયેલા
અવળી ચાલે ચાલવાને ટેવાયેલા સામાન્ય સંસાર માટે છ છ બૌદ્ધ ભિખ્ખઓ શરત મુજબ ઊકળતા તેલ કુંડમાં
ક્રોધની ક્ષણોમાં જીભને અને જિગરને સમતોલ ખવા હોમાઈ વ્યા, છતાંય ધગધગતી રહેલી વેરની એ
અધરાં છે, અશકય તો નથી જ ! ક્રોધને જીતવાને બદલે વંદીએ વ બલિદાન માટે રાડ નાખી, ત્યારે એક સંદેશો
જે ક્રોધથી જિતાઈ જાય, એના માટે તો આ વાદળ બને વરસી ગયો, જેથી વેરની એ વેદી બુઝાઈ
કિલ્લેબંધીની અનિવાર્ય આવશ્યકતા છે. બને તો ધની ગઈ અને વેરનાં એ વેરાનમાં વાત્સલ્યની વનરાજી
ક્ષણમાં જ “મિચ્છા મિ દુક્કડ'નું કવચ પહેરી લઈને ખોલી ની ળી. આ સંદેશો એટલે જ સમરાદિત્ય કથા !
કિલ્લામાં સુરક્ષિત થઈ જવું જોઈએ, તમરાંત વેર ન પનારે પડીને અગ્નિશર્માએ નોતરેલા
સાંજ-સવારના પ્રતિક્રમણ દ્વારા ક્રોધને કાબૂમાં લેવો દુ:ખોની દર્દીલી દુનિયા અને વાત્સલ્યની વાટે વાટે આગે
જોઈએ. એય ન બની શકે તો પાક્ષિક પ્રતિક્રમણકારા બઢીને ગુ સેન રાજાએ સર કરેલી સુખોની સોહામણી
શુદ્ધ બનવું જોઈએ. પખવાડિયે પણ જે શુદ્ધ ન થયો, સૃરીઓનું સ્મરણ થતાં જ શ્રી હરિભદ્રસુરિજીનું અંતર
એણે ચોમાસી પ્રતિક્રમણ દ્વારા વેરવિસર્જન કરી લેવું પશ્ચાતાપ ની તીવ્ર વ્યથાથી વલોવાઈ ગયું અને ૧૪૪૪
રહ્યું. આ તકને પણ જે વધાવી ન શકે, એણે સંત્સરી ગ્રંથ સર્જન નાં શ્રી ગણેશ એઓશ્રીએ સમરાદિત્ય કથાથી
પ્રતિક્રમણ દ્વારા તો ક્રોધનો ત્યાગ કરી દેવો જ રહ્યો રે ! માંડ્યા.
છેવટે મૃત્યુ ટાણે તો એણે પોતાના તમામ વેર-મરોધ આ મ-વિકાસના ક્રમમાં વેર-વિસર્જનનું મહત્વ વીસરી જઈને “મિત્તી મે સવભૂએસ” નો કોલ પ્રાણી ખૂબ જ અગત્યનું છે. ધર્મબીજનાં વાવેતર માટે માત્રને આપવો જ જોઈએ !
આ
૧૫ થ
£
%
| SR No. | 537263 |
| Book Title | Jain Shasan 2000 2001 Book 13 Ank 01 to 25 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Premchand Meghji Gudhka, Hemendrakumar Mansukhlal Shah, Sureshchandra Kirchand Sheth, Panachand Pada |
| Publisher | Mahavir Shasan Prkashan Mandir |
| Publication Year | 2000 |
| Total Pages | 298 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Magazine, India_Jain Shasan, & India |
| File Size | 18 MB |