________________
૧૮
દિવ્ય દીપ જ નિષેધાત્મક વિચાર કર્યો છે. આને કેમ સામી વ્યક્તિ ભૂલ કરે, ત્યારે શાંતિથી સ્થાનભ્રષ્ટ કરે, કેમ ઉડાડી દે, કેમ એનું વિચારે હું જે એના સંજોગોમાં મુકાયે હેત અસ્તિત્વ મટાડી દેવું. કારણમાં એ આપણાથી તે કદાચ મારાથી પણ આવી ભૂલ થઈ જાત.
દે છે. પણ યાદ રાખજે એને નથી ફેંકો આવેશમાં આવીને કઈ ગાળે દે તે વિચારે કે શકાતે, આખા સમૂહ કરતાં એ એકલા માણ- જે મને પણ આવે આવેશ આવ્યો હતો તે હું સની તાકાત વધારે છે. એની તાકાત બહા- પણ કદાચ એવી ગાળ બેલી બેસત, માટે મારે રની નહિ, અંદરની છે. એને મારી નાખવામાં ક્ષમા આપવી જોઈએ. ધીમે ધીમે એનામાં આવે તે પણ એ મરતો નથી. કેટલાંક ઝાડ આમ પ્રેમનું તત્વ વિકસતું જાય છે. એવાં હોય છે જેને વાઢે તે બમણા જોરથી વધે. પૂનાની વાત છે. સુંદર સામાજિક જીવન
સેક્રેટિસને મારી નાખ્યો પણ એના વિચા- જીવનારા એક સાહિત્યકાર (ભાઈ) સાયકલ રેને ન મારી શક્યા. સેમરસ અને અબોલ શીખતા હતા. ગલીના નાકે છાણને ટોપલે જીવોને યજ્ઞમાં હોમવાની સામે મહાવીરે અને ઊંચકીને આવતાં ડોશીમા સાથે અથડાઈ બુદ્ધ પ્રચંડ વિરોધ કર્યો ત્યારે એમને દૂર પડયા. થોડું છાણ ભાઈના શરીર ઉપર પડયું કરવા અનેક પ્રયત્ન કર્યા. આજે મહાવીર કે અને બાકીનું બધું રસ્તા ઉપર ઢળી પડયું. બુદ્ધ નથી પણ એમના વિચારો હજારો વર્ષ ડોશીમાને ખબર નહિ કે ભાઈ સાહિત્યકાર પછી પણ તારાઓની જેમ ચમકી રહ્યા છે. છે, વિદ્વાન છે. એ તે ઉકળી પડ્યાં. “મૂઆ એ, - જે વિચારને જીવંત કરવા ખાતર માણ તમે સાયકલ લઈને નીકળી પડે છે અને સોએ પિતાનાં બલિદાન આપ્યાં એ વિધેયા- અમારી મહેનતને ધૂળ કરી નાખે છે!” ત્મક વિચારે એમની ગેરહાજરીમાં આજે ભાઈએ સાયકલ બાજુમાં મૂકી અને છાણું પણ ઊભા થઈ થઈને સમાજની સામે પડકાર ભેગું કરી ટેપ ભરવા માંડ્યો. ટોપલે ભરીને નાખી રહ્યા છે. તમે વ્યક્તિને મારી શકે માજીને કહ્યું: “લે માજી, હવે તમને ઉપછો પણ વ્યક્તિના વિધેયાત્મક વિચારોને નહિ. ડવા લાગું.' માજી કહેઃ “શું ઉપાડું? કેટલું - આ સ્વતઃ સત્વ સહુમાં પડેલું છે. એને ય છાણ ધૂળભેગું કરી નાખ્યું.” “માજી જે ગયું વિકસાવવાનું છે, એને અનુભવ કરવાનું છે. એ બરાબર છે પણ જેટલું બચ્ચું એટલું તે એના અનુભવ પછી તમને પિતાને થશે કે તમે લઈને જાઓ.” હવે હું નિષેધાત્મક વિચારોને પ્રવેશવા જ માજીને માથે ટેપ ચઢાવ્યું પણ માને નહિ દઉં.
બબડાટ બંધ ન થયે. દૂરથી આવતા ભાઈને જ્યાં મનથી નિર્ણય કર્યો ત્યાં જીવનમાં મિત્રે આ બધું જોયું. નજીક આવ્યા ને બેલી ત્રણ – પ્રેમ Love, ઈચછાશક્તિ Will અને ઊઠડ્યા: “અરે, તમે આ કામ કરે છે? પ્રજ્ઞા Wisdomને પ્રવેશ થવાને, જીવનદ્વારા આ છાણ એકઠું કરવાનું કામ, સૂંડલે ભરવાનું આ ત્રણે અભિવ્યક્ત થવાનાં.
કામ, તેમ છતાં પેલાં માજી બોલતાં જાય પ્રાણીમાત્ર પ્રત્યે નિર્મળ પ્રેમને સ્ત્રોત અને તમે ?” વહેવા માંડે છે. “સહુનું ભલું થાઓ એવી ભાઈ, તને ખબર નથી. તું જે એ પ્રાર્થના અંગઅંગમાંથી પ્રગટે છે...
ઓશીના સ્થાને હોત, એના જેવી ગરીબી