________________
દિવ્ય દીપ
પ્રજાનું હિંસક વલણ
કોંગ્રેસ મહાસમિતિના સત્તાવાર મુખપત્ર એ. આઈ. સી. સી. ઇકાનેામિક રિવ્યુ”ના છેલ્લા અ'કમાં વાયેલન્સ એન્ડ ડેમાક્રસી” (હિંસા અને લાકશાહી) એ શીક હેઠળ એક અગ્રલેખ લખવામાં આવ્યા છે, એને સાર નીચે પ્રમાણે છે :
પંજાખમાં અને બંગાળમાં હમણાં જે ઘટનાળા બની ગઈ તે ખરેખર દુઃસ્વપ્ન સમી છે. લૂંટ, આગ અને અન્ય હિ'સ* પ્રવૃત્તિથી બંને રાજ્યામાં નાગરિક જીવન ખોરવાઈ ગયું. આ ઘટનાઓનું અત્યં’ત ભયંકર પાડ્યું તે પાણીપતમાં કાંધ બનેલા લેાકેાના ટાળાએ ત્રણ કોંગ્રેસીઓને જીવતા સળગાવી મૂકયા એ છે. વડા પ્રધાન શ્રીમતી ઇન્દિરાને આ ઘટનાએ અગે એમ કહેવુ' પડયુ કે ‘આ દુર્ઘટનાથી હું ખરેખર શરમ અનુભવું છું; આ પરિસ્થિતિ ચાલુ રહેશે તા જગતના સભ્ય રાષ્ટ્રોમાં ભારત ઉન્નત મસ્તકે રહી શકશે નહિ.' બંગાળ અને પંજાબના બનાવે સમસ્ત રાષ્ટ્ર માટે નેત્રદ્વીપક બની રહે તે સવિશેષ ઈચ્છનીય લેખાશે. પેલીસ, હિંસાને આશ્રય લેનાર ટાળાં પર ગાળીબાર કરે છે અને ગેળીબારથી લેાકા કાપાંવ બને છે. આ ચક્ર ચાલતું જ રહે તે કોઈ પણ રીતે ઇચ્છનીય નથી. પ્રશ્ન એ છે કે આ ચક્રને તોડવુ કઇ રીતે ?
એટલું તે સ્વીકારવુ` રહ્યું જ કે કોઈ પણ સરકાર લેાકાનુ ટાળુ' કાયદા પેાતાના હાથમાં લે ત્યારે હાથ જોડીને બેસી રહી શકે નહિ. કાઈ પણ રાજકીય પક્ષ પણ એ પ્રત્યે આંખ આડા કાન કરી શકે નહિ. જો હિંસાખારીને ડામવામાં ન આવે તેા સરકાર ક`વ્યચ્યુત થઇ લેખાય. એટલે પાણીપતમાં ત્રણ કાંગ્રેસીઓને જીવતા સળગાવી
મૂકવાના અમાનુષી અપરાધ કરવા માટે જવાબદાર હાય તે સને કાયદાની અદાલતમાં ખડા કરી
તેને ચેાગ્ય કરવાનું સરકાર માટે અનિવા
હાય જ.
હવે હિંસાનું મેાજું શમી ગયુ છે.
હવે જાણે કે હિંસાનુ મોજુ શમી ગયું છે, પરન્તુ એણે જે ત્રણ સમાજ શરીર પર નીપજાવ્યા છે તે હજી દૂઝતા અટકયા નથી. તફાના ફાટી નીકળે છે ત્યારે કામી તત્ત્વના પ્રવેશ થતાં હિંસાના આકાર બેહુદ વિકૃત ખની જાય છે. એમાં કમી તત્ત્વ દાખલ કરવામાં આવ્યું હતું. પંજાબમાં જે બન્યું તે કેવળ તેાફાન ન હતું. હિન્દુ અને શિખ આ તે કામા વચ્ચે કડવાશ જન્માવવાના વ્યવસ્થિત પ્રયાસ કરવામાં આવ્યા હતા. એ કામા વચ્ચે કુસ’૫ અને અણુમનાવ નીપજાવવામાં આવે તે આખા રાષ્ટ્રની એકતા માટે વિઘાતક છે. આ વસ્તુ કોઈના પણ ધ્યાન બહાર રહેવી જોઈએ પ્રતિકાર થવા જ જોઇએ. પજાખની દુČટનાના નહિ, એટલું જ નહિ પણુ, આ વલણુના દઢતાથી કાળા વાદળની જો કાઈ રૂપેરી કાર હાય તા તે એટલી કે શીખામાં કેટલાંક ઠરેલ તત્ત્વા હતાં, જેણે જબરદસ્ત ઉશ્કેરાટની સામે પણ સંયમ જાળવ્યેા હતેા. આ ઠરેલ તત્ત્વોએ કામ કરતાં રાષ્ટ્રને મહત્ત્વ આપ્યું એ જોતાં તેના દેશાભિમાનની ભારોભાર પ્રશંસા જ ઘટે છે. પંજાબમાં કોંગ્રેસી
નેતાઓએ ૯મી માર્ચના નિયથી પંજાબમાં શીખાને ક'ઈ સાર્વભૌમ રાજ્ય નિર્માણ કરવાની સત્તા નથી મળી ગઈ-માત્ર પજાખી મુખાની રચના કરવાની માંગણી સંતાષવામાં આવી છે.
હાલના પ'જાખમાંથી પંજાખીભાષી વિસ્તારનું એક અલગ ઘટક રચાશે. તે આ માત્ર ભાષાકીય અભિગમ છે. કામી અભિગમ નથી. જે નિય થયા છે તે શાણપણયુકત છે. નિ યમાં વિલંબ