________________
દિલ થી
દાદી માની સમજણ! નીલુની મમ્મી અને દાદી પણ મીરસાહેબનાં
બાળકને જ્યારે નાતે આપે છે ત્યારે પિત્તળના ન, નીલુ અહીં આવે તે મીરસાહેબે કે સ્ટીલના વાસણમાં નહિ, પણ માટીના કે બંને સાહેલીઓને વહાલથી બેલાવી બંનેનાં કાચના વાસણમાં જ આપે છે. અને વળી જમવા મેઢાંમાં બબ્બે બિસ્કીટ મૂકી દીધાં!' બેસે ત્યારે એમની નજરથી ખાવાનું અભડાઈ ન અમારી ઢીંગલીઓ માટે કાંઈ ન લાવ્યા
જાય, એટલા માટે ત્યાં રમતાં હોય તે એમને
સમજાવી પટાવીને બહાર મોકલી દે. રસેડામાં ને? તમારી સાથે કિટ્ટા!' બને જણ ખાતી-ખાતી
અને પૂજાની ઓરડીમાં તે તેઓ પગ જ મૂકી રિસાઈને બાજુએ ઊભી રહી.
શકતાં નહિ. કાલે એને માટે ચોકલેટ જરૂર લઈ
- આજે રવિવારના દિવસે નીલુની ઢીંગલી આવીશ, હું કે બેટા !'
અને નમ્સના ઢીંગલાના લગ્ન લેવાયાં હતાં, લગ્નસ્થળ નસીમ મીરસાહેબની કરી છે, નીલું હતું નીલના ઘરની ગેલેરી. બંને સવારથી એની દેશીસાહેબની. મીરસાહેબ સિવિલ સજર્યન છે. વ્યવસ્થામાં પડી હતી. કંકુ, નાળિયેર, ચોખા અને જોશીસાહેબ પ્રખ્યાત વકીલ. કેટલાંયે વર્ષોથી રેશમી કપડાં, વાજ, નગારું અને એવી ભાતબંને પડેશી છે. નીલ અને નાસુ એમની ઉંમરની ભાતની વસ્તુઓ બંનેએ પિતાપિતાના ઘરમાંથી બીજી છોકરીઓની જેમ જ હીંગલા-ઢીંગલીની લાવીને ભેગી કરી હતી. પરંતુ પીઠી ચોળવા રમત જ રમે છે. એમને માટે એમણે ઘર માટે હળદર લાવવાનું ભુલાઈ ગયું હતુંયાદ પણ બનાવ્યાં છે. . .
આવતાં જ બંને દેડતી દેડતી નીલુના રસેડે નસુ, નાસ્ત કરીને રમવા જા, લે, આજે ગઈ. દાદી બંનેને આવતી જેમાં એકદમ ઊભાં તે વટાણા બનાવ્યા છે. નીલુને પણ લેતી થઈ ગયાં. બારણું આગળ જ રોકીને કહ્યું કે આવ.' અમ્મીજાને બૂમ પાડતાં કહ્યું. ચા પીને હમણાં જ હું હળદર આપી જાઉં છું.
નસને રકાબી ભરીને વટાણુઆ આપ્યા. “નીલ. તારી મમ્મી ને દાદી મને તમારા અમ્મી જાનને મન તે થયું કે નીલુને પણ વટાણા- રસોડામાં કેમ આવવા દેતાં નથી? મારા દેખતાં
આ જ આપું. પણ મારા હાથનું પકાવેલું ખાતાં-પીતાં પણ નથી. એમ કેમ?' આમ તે એનાથી ન ખવાય !” મુસલમાન બ્રાહ્મણના આવું પહેલાં ઘણીવાર બન્યું હતું પરંતુ નષ્ણુને ભેદની યાદે એમને તેમ કરતાં અટકાવ્યાં. એટલે આજે એ કાંઈ સમજાયું. અને એના નાજુક અનેક જાતિના માણસના હાથે તૈયાર થયેલ દિલને આઘાત લાગ્યું. રડમસ ચહેરે નીલુના બિસ્કીટને વેફર આપી સંતોષ માન્ય. ગળામાં હાથ નાખતાં એણે પૂછયું. “અમા, એને પણ વટાણાં આપ ને!
સમજાવું? તે મુસલમાન છે ને!' એનાથી આપણું ન ખવાય!'
આંખના ભવાં ચઢાવી નષ્ણુને ભેટી પડતાં “કેમ?”
નીલુ બેલી. અમ્મી જાન નિરુત્તર રહ્યાં. આ બાળકીને અચ્છા! તુ મુસલમાન નથી?' નષ્ણુએ શી રીતે સમજાવવું?
સામે પૂછયું.