________________
તા ૧૬-૧૨-૧૯૪૦
જેન યુગ.
પુસ્તકનું અવલોકન.
૨ શ્રી ભારતેશ્વર બાહુબલિવૃત્તિ-ભાષાન્તર, પુરૂષ
વિભાગ કિં. રૂા. ત્રણ. સંપાદક-અમૃતલાલ ઓધવજી. ૧ સમ્રાટ સંપ્રતિ યાને પ્રાચીન જૈન ઇતિહાસની
જેન એજ્યુકેશન બેડે ધાર્મિક પરીક્ષાના અભ્યાસક્રમમાં પ્રમાણિકતા. કિં. રૂપાંચ લેખક શ્રી. મંગળદાસ ત્રીકમદાસ ઝવેરી. આ ગ્રંથના સ્ત્રી-વિભાગને સ્થાન આપ્યું છે. રાઈપ્રતિક્રમણમાં સંદર છપાઈ અને મને હર ગેટઅપવાળા, લગભગ પાંચસો જેન અહર્નિશ રટણ થાય છે એ તેર ગાથાઓની સઝાય પાનાના આ સચિત્ર ગ્રંથમાં, શરૂઆતમાં શ્રી આદિનાથના ઉપર પંડિત શ્રી શભશીળગણિએ દસ હજાર લેકની ટીકા સમયને ઇતિહાસ વિસ્તારથી આપી, તેમના પછી થયેલ રચી જૈન કથાનકોમાં જેમનું નામ પ્રભાતકાળે સ્મરણ કરવા અન્ય તીર્થકરો તેમજ આવતી અને વાસુદેવ આદિના નામે યોગ્ય છે એવા ૬૭ મહાપુરુષ અને ૫૩ મહાસતીઓના ઉલ્લેખ પૂર્વક ખંડ બીજામાં શિશુનાગવંશ સંબંધમાં લંબા- જીવને આલેખ્યા છે. એ સંસ્કૃત પરથી શાહ મોતીચંદ હુથી વર્ણન કર્યું” છે એમાં મગધના પશયજ્ઞ પર તેમજ ઓધવજીએ ભાષાંતર વર્ષો પૂર્વે કરેલ. પણ તે આત્તિ હાલ ગૌતમબુદ્ધ અને પ્રભુ શ્રી મહાવીર દેવના જીવન પર જાણવા મળતા ન હોવાથી, લેખકના ""ધુ તરફથી પુરૂષ અને સ્ત્રી વિભાગ જેવા ઉલેખ કરી, ૫, શ્રી. કલ્યાણવિજય કત “વીર નિર્વાણ જુદા પાડી, હેજ સાજ સુધારા સિવાય કંઈપણું સંગીન રિકાર
વગર આ ગ્રંથનું પ્રકાશન કરવામાં આવેલ છે. એ ઉભય સંવત ઔર જેન કાળ ગણના” નામનું પુસ્તકને ચક્ષુ સન્મુખ રાખી, શિશુનાગ વંશ, નંદ વંશ અને મૌર્ય વંશને શૃંખલા
વિભાગોની ત્રણ આવૃત્તિઓ થઈ ચુકી છે જે એનું મહત્વ
પુરવાર કરે છે. બદ્ધ ઇતિહાસ, અને સામે યુગપ્રધાનને સમય શાલવારી
- ૩ શ્રી જેન સેળ સતી ચરિત્ર (સચિત્ર) કિં. રૂા. દેઢ પ્રમાણે મેળવી તૈયાર કર્યો છે. એ આલેખનથી પુરવાર કર્યું
સંપાદક—અમૃતલાલ ઓધવજી. છે “સંપ્રતિ મહારાજ” એ કોઈ જેનેએ ધર્મ પ્રભાવના
૪ શ્રી પર્યુષણ પર્વ મહાસ્ય સચિત્ર કિં. રૂ. દોઢ ઉક્ત નિમિત્તે કલ્પી લીધેલું નામ નથી પણ સાચેસાચ ઇતિહાસિક
નં. ૩ તથા નં. ૪ ના સંપાદક નં. ર વાળા ગ્રંથના લેખકના વ્યક્તિ છે અને મૌર્ય વંશમાં ઉત્પન્ન થયેલ એ વિભૂતિએ ભાઈ શ્રી. અમૃતલાલ ઓધવજી ભાવનગરવાલા છે. પોતાના પૂર્વજોની માફક જૈન ધર્મની પ્રભાવના અર્થે ઘણું ન. (૨) ના સ્ત્રી વિભાગમાંથી કેટલીક મહા સતીઓના તેમજ કાર્યો કર્યા છે જે માટે કેવળ જૈન ધર્મના નિશિથચૂસી કે નિશીથ- બીજેથી કેટલીક સતીઓના ચરિત્ર વીણી લઈ સચિત્ર સેળ સતી ભાષ્ય વા બૃહતક૫ કે નંદી થેરાવલીમાંજ નહિં પણ બ્રહ્માંડનું ચરિત્ર પુસ્તકની રચના કરાયેલી છે. શીયળ મહાભ્ય દર્શક આ ભાગવત-મસ્થ અને વાયુ પુરાણોમાં તેમજ અવદાને કપલતા પુસ્તક પ્રત્યેક નારીએ વાંચવા જેવું છે. જેવા નેતર સંથામાં તેમજ બિહાર અને આરીસા જર્નલ, નં (૪) માં શ્રી જ્ઞાનવિમળસૂરિ રચિત આઠ સઝાય કે ‘યુએન સંગકા ભારત ભ્રમણ” આદિમાં નાંધે છે. લેખકે જુદા જેમાં શ્રી કલ્પસત્રને લગતાં આઠ વાગ્યાનમાં આવતી વિગતે જુદા બાસઠ પ્રથાનો ઉપયોગ કરી પિતાની વાત પુરવાર
ર છે અને તે ઉપર શ્રી ઉદયસાગરજીએ કરેલ બાળાવબોધ
અગાઉ શાસ્ત્રી ટાઈપમાં છપાયેલ તે અલબ્ધ હોવાથી શાહ કરવા ખંતથી પ્રયાસ સેવ્યો છે. કેટલેક સ્થળે આંગ્લ લેખ
અમૃતલાલ ઓધવજીએ પુનઃ ગુજરાતી ટાઈપમાં પ્રગટ કરેલ કાના સધિયારા પણ ટાંકયા છે ચંદ્રગુપ્ત મૌર્ય પિતે જેન
છે. ગામડાઓમાં કે જ્યાં ઘણું ખરું સાધુઓને અભાવ હોય ધના અનયાયી હતો અને મોં વંશમાં જૈન ધર્મ વ ી છે ત્યાં પર્યુષણમાં વાંચવા સારૂ આ પુસ્તક અતિ ઉપયોગી છે. ઉતાર ચાલ્યો આવતે હતો એ બતાવવા સાદા પણ રોકી ૫ શાલોપયોગી-સરળ સામાયિક સૂત્ર. (સચિત્ર) કિ. રૂ. છે. ટૂંકમાં કહીએ તે સંપ્રતિ મહારાજના ઈતિહાસ સંબંધમાં. ;
- દઢ. સંપાદક અને સંયોજક શાહ અમૃતલાલ ઓધવજી તેમજ મહારાજા ખારવેલ અને ઉજજન નગરીના પાટનગર
(દાદાસાહેબની પિળ-અમદાવાદ) પ્રાથમિક ધોરણમાં અધ્યયન
: તરિકેના મહત્વ તથા વિક્રમ સંવતની સ્થાપના સંબંધમાં-નવી
ના કરતાં બાળવિદ્યાર્થીઓને ધાર્મિક અભ્યાસ કરવામાં આ પુસ્તક જાણવા જેવી સામગ્રી પુરી પાડતે ગુજ૨ ભાષામાં પ્રગટ
કે વધુ સગવડ ભર્યું છે. એમાં મૂળપાઠવાયાર્થ-ઉપરાંત થયેલ આ ગ્રંથ પ્રત્યેક જેને વાંચવા જેવો છે. ધાર્મિક તેમજ
મજ ભાવાર્થ તેમજ વિશેષાર્થ અને ગાળે પડતી કવિતા આદિ ઐતિહાસિક નજરે તેમાં ખલનાએ રહી છે. કેટલેક સ્થળે આપી પુસ્તકને ઉપયોગી બનાવ્યું છે. પાછળ સામાયિકના આગમ સાહિત્યમાંથી તેમજ અન્ય સ્થળેથી ઉતારે લઇ આઠ પ્રકાર ઉપર કથાનકે આપ્યા છે ને પ્રાંત ભાગે ચૈત્યવંદને સ્વમંતવ્ય સાબિત કરવા પ્રયાસ સેવ્યો છે. છતાં ‘ઉત્તર હિંદુ- સ્તુતિ અને સ્તવન આપેલ છે. એકંદર રીતે સંકળના ઠીક સ્થાનમાં જૈન ધર્મ' એ નામા ગ્રંથની માફક આવા મહત્વના થઈ છે. ટાઈપ સારા છે અને અભ્યાસક વર્ગને માફક આવે ગ્રંથને વધુ પ્રમાણમાં નટસ યાને તેની જરૂર હતી. લેખ- તેવું પુસ્તક છે કે જેને અભ્યાસક્રમમાં સ્થાન આપવા કને આ પ્રયાસ-એ વિષયમાં વધુ બારિકાઈથી છણાવટ *
જેવું લખી શકાય. કરનારને સાધનરૂપ નિવડશે એ નજરે પણ વધાવી લેવા યોગ્ય
નેટ–૨, ૩, ૪, ૫. સંપાદકના સરનામેથી મળી શકશે. છે. આ જાતના પ્રયાસોથીજ સંપૂર્ણ રીતે શુદ્ધ લેખાય તેવો
૬ “સેવક' સાપ્તાહિક (ગુજરાનવાલા) ને ‘વિજયવલ્લભ
અંક' સુંદર ચિત્રો. હિંદી, ઉદુ તેમજ અંગ્રેજી ભાષામાં ઇતિહાસ તૈયાર થશે. બાકી જેમને મન ધાર્મિક પ્રકરણે કે
આચાર્ય શ્રી વિજયવલ્લભસૂરિજીના જીવન તેમજ સમાપયેગી ઉલ્લેખેનુ અતિ મહત્વ નથી, ને જેઓ માત્ર આંગ્લ લેખકની
કાર્યો પરના લેખો. :
એ દરવણી પર દોડનારા છે તેમને મતભેદ આવા ગ્રંથે સાથે
- ૭ થંભણ પાર્શ્વનાથ મહામ અને જન ગુણ સ્તવનમાળા. રહેવાને. આ ગ્રંથમાં પણ તેવા મંતવ્યો છે છતાં એમાં ઉડ
લેખક શ્રી વિજય વિજ્ઞાન સૂરિજીના પ્રશિષ્ય મુનિ યશોભદ્ર ઉતરવાનું કાર્ય વિદ્વાનો માટે અનામત રાખી સચિત્ર એવા આ
વિજયજી. મુલય સદુપયોગ. ગ્રંથમાં કેટલીક નવી બાબતે ખાસ જાણવા જેવી છે એ વાતનું
- ૮ કલ્યાણને માર્ગ. લે. માવજી દામજી શાહ ભર્તુહરિના પુન: સ્મરણ કરાવીશું. મળવાનું ઠેકાણું:- નીતિ શતકમાં લેક એક ઉપર સમજુતી આપતી બાર મેઘરાજ પુસ્તક ભંડાર. પાયધુની, મુંબઈ, ૩. પાનાની પુસ્તિકા.
-M.