________________
उदधाविव सर्वसिन्धवः समुदीर्णास्त्वयि नाथ ! दृष्टयः । न च तासु भवान् प्रदृश्यते, प्रविभक्तासु सरित्स्विवोदधिः॥ - श्री सिद्धसेन दिवाकर.
અર્થ:–સાગરમાં જેમ સ
સરિતાએ સમાય છે તેમ હું નાથ! તારામાં સર્વ દૃષ્ટિ સમાય છે; પણ જેમ પૃથક્ પૃથક્ સરિતામાં સાગર નથી દેખાતા તેમ પૃથક્ પૃથક્ દૃષ્ટિમાં તારૂં દર્શન થતું નથી.
સરિતા સહુ જેમ સાગરે, તુજમાં નાથ! સમાય દૃષ્ટિએ; જ્યમ સાગર ભિન્ન સિન્ધુમાં, ન જણાયે તુ' વિભક્ત દૃષ્ટિમાં
===10
જૈન યુગ.
જૈન યુગ
તા. ૧૫-૬-૩૧
સાબવાન.
ઉચ્ચ ધાર્મિક શિક્ષણુ.
ફોર્ડ મેઘજી સેજપાળની માટી સખાવત.
જીન્નેરની જૈન વે. કાન્ફરન્સના પ્રમુખ તરીકે શેક રવજી સેાજપાળનું નામ પ્રસિદ્ધ થયું છે. તેમના ભાઇ શેડ મેળ સેાજપાળે ત્રીસ હજાર રૂપીઆની માટી સખાવત શ્ર મહાવીર જૈન વિદ્યાલયને ચરણે ધરી છે અને તે એવી રીતે કે તે સંબંધી એક ખાસ યોજના ઘડી તેનેા અમલ બરાબર તે વિદ્યાલય કરે. શ્રી મહાવીર જૈન વિદ્યાલયની વ્યવસ્થા તેની કા વાહક સમિતિ એટલા સારા પ્રમાણમાં અત્યાર સુધી કરી શકી છે કે તેથી આખી જૈન વે. સમાજમાં તે વ્યવસ્થા માટે સારા વિશ્વાસ બેસી ગયા છે અને તેજ કારણે મેઘજી શેઠે ઉક્ત સસ્થાના આશ્રય લીધેા છે. આનું અનુકરણ અન્ય સખી શ્રીમત કરશે.
૧૫-૬-૩૧
કરવાના વિસ્તાર આ યાજનામાં રાખવામાં આવ્યા છે. શ્રી મહાવીર જૈન વિદ્યાલયે આ ક્રૂડ લાઇ તેની યોજનામાં મકાનને શિક્ષકની સહાય આપવા ઉપરાંત તેમાં લાયક અને ઉચ્ચ પ્રતિના વિદ્યાથી' કે જે અંગ્રેજીમાં વ્યવહારિક શિક્ષણવાળા ન હોય છતાં પણ પાતાની ખેડીંગમાં દાખલ કરવાના પ્રબંધ કરવાનું સ્વીકાર્યું છે, આ યોજના આ રીતે તૈયાર થઈ સ્વીકારાઇ છે. તેમાં આપણી કોન્ફરન્સના એક રેસિ॰ જનરલ સેક્રેટરી રા. મેહનલાલ ઝવેરીની મહેનત ખાસ હતી અને રહેશે. તે માટે તે ધન્યવાદને પાત્ર છે.
આ યાજના સંબંધી વિચારતાં જણાય છે કે દિગમ્બર સંખ્યા ઘણી છે, જ્યારે વે સમાજમાં અતિ અલ્પ છે. સમાજમાં ન્યાય, વ્યાકરણ આદિમાં નિષ્ણાત થયેલા પિંડતાની આવા પડતા તે સમાજમાં વિશેષ થાય તેવા હેતુથી જૈન ન્યાયતી જેવી પરીક્ષા માટે સાનુકૂળતાઓ આ યોજના દ્વારા કરવામાં આવી છે. આને પરિણામે વે॰ સમાજમાં વિશેષ પડિતા થાય પણ તેની સાથે તે વિશેષ સમભાવવાળા ઉદાર વૃત્તિના જ્ઞાન પિપાસાવાળા થાય તે ખાસ જરૂરનું છે. માત્ર પડિત દિગંબર સમાજમાં ઉત્પન્ન થયા છે તેવા પેદા કરવાથી ત્યાં જેમ પંડિત પાર્ટી અને બાબુ પાર્ટી ( અંગ્રેજી ભણેલાની) વચ્ચે યુદ્ધ ચાલ્યા કરે છે. તેવું વે સમાજમાં થવાના ભયને પહેલેથીજ દૂર કરવાના ચાંપતા ઉપાય લેવાની જરૂર છે. આ માટે ઉંચી પ્રગતિની ભાવનાવાળા શિક્ષકા દ્વાન શિક્ષણ અપાય, તે સાથે તેમને અંગ્રેજી ભાષાનું પણ જ્ઞાન અપાય અને અન્ય દનેને સમજવાનું તેમના સિદ્ધાંતા સાથે જૈન ધાર્મિક સિદ્ધાંતનો સમન્વય કરવાનું પણું જ્ઞાન અપાય એ અમને અતિષ્ટ લાગે છે. આ ઉપરાંત હાલમાં જે જૈન શાળાઓ અને પાઠશાળાગ્યેા ચાલે છે તેને માટે લાયક શિક્ષા મળતા નથી તે આ મેાજના દ્વારા ઉત્પન્ન થતા પડિતા તેવા શિક્ષાની ગરજ પૂરી પાડે તે પણ કરવાની જરૂર છે.
આ યોજના બરાબર પાર પડે તે। અને ઉપર જ બુમો પ્રમાણેની દષ્ટિથી કાર્ય લેવાય તો તેનાં પાિમાં તાં દૂરદર્શી અને હિતાવહુ આવશે એ નિર્વિવાદ છે. કાષણ ફ્રિકાના જૈન યા તા જૈનેતર આ યોજના અંગે ચાલતી
આ યોજનાનું નામ * શેડ મેઘજી સેાજપાળ ઉચ્ચ ધાર્મિક શિક્ષણુ સહાયક ક્ડ' રાખી તેમાં ઉચ્ચ ધાર્મિક કેળ-શાળાના લાભ લઇ શકે તેમ છે. એટલુજ નહિ પરંતુ અન્ય વણીના પ્રચાર કરવાના ઉદ્દેશ રાખ્યા છે. તેમાં મુખ્યત્વે દર્દીનાના સિદ્ધાંતને સમભાવથી અભ્યાસ સાથે સમન્વય એ વ્યવસ્થા છે. ( ૧ ) કલકત્તાની જૈન ન્યાયતીર્થ આદિની કરવાની ઝનુન, ધમશ્રિતા, તિરસ્કાર, કટ્ટરતા, રૂઢિચુસ્તતા પરીક્ષામાં પાસ થાય તે માટેનુ, ( ૨ ) મુ`બઈ યુનિવર્સિટિમાં નીકળી જ રાષ્ટ્રની પ્રગતિમાં સારા ફાળા આપી શકાશે, બી. એ. ને એમ. એ. સુધીના કોલેજના શિક્ષણ સુધીમાં અત્યારના જમાના ધર્મોની એકતા કરવાની નથી પરંતુ દરેક
જે જૈન અભ્યાસક્રમ રાખેલ હોય તેની પરીક્ષામાં પાસ થાય
ધર્મના અનુયાયી પોતાના ધર્મ પાળવા સાથે અન્ય ધર્મના
તે માટેનું શિક્ષણુ આપવું. તે ક્ષિક્ષણ માટે જે અનુકૂળતાઓ જોઇએ જેવી કે તે માટેના શાળા, શિક્ષક, અને શિષ્યવૃત્તિઓ પૂરી પાડવામાં આવી છે. વિદ્યાલયના મકાનમાં તે શાળા રહેશે. તેમાં કાર્ય કર્તા ધાર્મિક શિક્ષક પડીત દરબારીલાલ એક ઉંચી ક્રાર્ટિના વિદ્વાન અને વિચારક છે તે વિદ્યાલય પૂરા પાડશે ને તે ઉપરાંત જરૂર પડે તે અન્ય શિક્ષકા પણ આ કુંડમાંથી મેળવી શકાશે. વિશેષમાં આ ઉપરાંત બનારસ હિંદુ વિદ્યાપીઠ, ગુજરાત વિદ્યાપીઠ, શાંતિનિકેતન આદિ સસ્થાઓમાંથી લેવાતી પરિક્ષા માટે લાયક વિદ્યાર્થીઓ ઉત્પન્ન
અનુયાયીઓ સાથે એક તરીકે, ભાતૃભાવથી સપમાં રહી શકે એ રીતે દિક્ષની એકતા કરવાના આ યુગ છે. ઉચ્ચ ધાર્મિક શિક્ષણુ ત્યારેજ અપાયું તે લેવાયું કહી શકાય કે આ દિલની એકતાનું સ્વરૂપ રગેરગમાં વ્યાપી થાય.
આ યોજનાના જન્મદાતા એક શ્વે. મૂર્તિપૂજક છે અને તેને અમલમાં મૂકવાનું કાર્ય એક બે મૂર્તિપૂજક સંસ્થાએ લીધું છે તેથી એમ સમજવાનુ નથી કે આ યેજનાને લાભ મૂર્તિપૂજકાને માટેજ સર્વોસે છે. દરેક સંસ્થાન કાર્યાં વ્યવહાર તેના જન્મદાતા યા ઉત્પાદા એટલે નાણા