________________
૧૬
અને પરારંભી). અહીં શુભના અથ પારિમાણિક શુભથી લેવા ઘટે. પારિમાણિક એટલે જે પરિણામે શુભ વા જેવું હતું તેવું રહેવું છે તે અહીં યાગને અ` મન, વચન અને કાયા છે. આ કહેવાતા મુખ્ય હેતુ યથા દર્શાવવાના અને શુભયેાગમાં પ્રવૃત્તિ કરાવવાના છે. આમાં બેધ ઘણા સુદર છે. '' ] (૨) કાંક્ષામેાહુ ધાદિ.
જૈનયુગ
પ્ર॰ હે ભગવન્ ! જીવા કાંક્ષામેાહનીય ક્રમ
બાંધે છે ?
પેદા થાય છે ?
ઉ
હૈ ગૈાતમ! હા, ખાંધે છે. પ્ર૦ હે ભગવન્ ! જીવા કાંક્ષામેાહનીય કેવી રીતે ખાંધે છે ?
ઉ॰ હું ગાતમ ! પ્રમાદરૂપ હેતુથી અને યાગરૂપ નિમિત્તથી જીવેા કાંક્ષામેાહનીય કમ બાંધે છે.
પ્ર૦ હે ભગવન્ ! તે પ્રમાદ શાથી પ્રવડે છે
× હે ભગવન્ ! લાધવ, ઓછી ઇચ્છા, અમૂર્છા અનાસક્તિ અને અપ્રતિબદ્દતા, એ બધું શ્રમણ નિકન્થાને માટે પ્રશસ્ત છે ?
૩૦ હૈ ગાતમ ! હા, લાધવ..........એ બધું નિગ્રન્થાને માટે પ્રશસ્ત છે.
૫૦ હે ભગવન્ ! અક્રધપણું, અમાનપણું, અકટપણું અને અàાભપણું;-એ બધું શ્રમણ નિ
થૈાને માટે પ્રશસ્ત છે ?
ઉ॰ હૈ ગતમ ! હા, અક્રોધપણું,,,પ્રશસ્ત છે. પ્ર૦ હે ભગવન્! કાંક્ષાપ્રદેષ ક્ષીણ થયા પછી શ્રમણ નિન્થ અંતકર અને અતિમ શરીરવાળા થાય ? અથવા પૂર્વતી અવસ્થામાં બહુ મેહવાળા થઇ વિહાર કરે અને પછી સંતૃત (સંવરવાળા) ને કાળ કરે તેા પછી સિદ્ધિ થાય, યાત્–સર્વ દુઃખના નાશને કરે ?
ઉ॰ હૈ ગૈાતમ ! તે પ્રમાદ, યાગથી–માનસિક વાચિક અને કાયિક વ્યાપારથી પેદા થાય છે.
× હે ભગવન્! તે યાગ શાથી પેદા થાય છે? ૩૦ હૈ ગાતમ ! તે યાગ વીયથી પેદા થાય છે. પ્ર૦ હે ભગવન્ ! તે વીય શાથી પેદા થાય છે? ઉ॰ હું ગાતમ ! તે વીર્ય શરીરથી પેદા થાય છે. પ્ર૦ હે ભગવન ! તે શરીર શાથી પેદા થાય છે ? ૩૦ હું ગાતમ ! તે શરીર જીવથી પેદા થાય છે અને જ્યારે તેમ છે. તેા ઉત્થાન, ક, ખલ, વીર્ય અને પુરૂષકાર-પરાક્રમ છે.
[ કાંક્ષામેાહનીય—જે માહ પમાડે-મુંઝવે તે મેાહનીય, મેાહનીય કર્મોના બે પ્રકાર છે. ૧ ચારિત્ર મેાહનીય અને બીજાં દશન મેાહનીય. આ સ્થળે દર્શીન મેાહનીય કર્માંજ અપેક્ષિત છે.કાંક્ષા એટલે ખીજા ખીજાં દર્શના–મતાનું ગ્રહણુ કરવું. અર્થાત્ અમુકમાંજ શ્રદ્ઘા ન રાખતાં ભિન્ન ભિન્ન મતાને અવલંબવું. તદ્રુપ-કાંક્ષારૂપ જે મેાહનીય-માહ પમાડનારૂં તે કાંક્ષામાહનીય–મિથ્યાત્વ મેાહનીય, ]
ભાદ્રપદ-આશ્વિન ૧૯૮૨
ઉ॰ હું ગાતમ ! કેટલુંક વેદે છે અને કેટલુંક નથી વેતેા.
(૩) દુ:ખના વેઢક જીવ. પ્ર૦ હે ભગવન્ ! આ જીવ સ્વયંકૃત દુ:ખનેફતે વેઢે છે?
૫૦ હે ભગવન્ ! તે એ પ્રમાણે શા હેતુથી કહેા છે કે ‘ કેટલુંક વેદે છે, અને કેટલુંક નથી વેદતા ? ઉ હૈ ગૈતમ ? ઉદીણુ` ક`તે વેઢે છે અને અનુદીણુ કર્મને નથી વેદતા, માટે એમ કહેવાય છે કેટલુંક વેદે છે અને, કેટલુંક નથી વેદતા ! ’ (૪) નિર્ધન્થ.
કે
ઉ॰ હૈ ગાતમ ! હા, કાંક્ષા પ્રદેષ ક્ષીણુ થયા પછી...યાવત્ સર્વ દુ:ખના નાશને કરે.
—શ્રી. ભ. સૂત્ર સાનુવાદ ભાગ ૧. પૃ. ૨૦૩. (૫) સાધુ સેવા,
પ્ર૦ હે ભગવન્ ! તેવા પ્રકારના શ્રમણ કે બ્રાહ્માણુની પ`પાસના કરનાર મનુષ્યને તેની સેવાનું શું ફળ મળે ?
ઉ હું ગાતમ ! તેએની પર્યું`પાસનાનું ફળ શ્રવણુ છે અર્થાત્ તેઓની પ`પાસના કરનારને સત્શાસ્ત્રને સાંભળવાનું ફળ મળે છે.
પ્ર॰ હે ભગવાન! તે શ્રવણનું મૂળ શું છે? હે ગાતમ ! તેનું કુળ જ્ઞાન છે અર્થાત્ સાંભળવાથી જાણવાનું ખની શકે છે.