Page Text
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
www.kobatirth.org
જૈન ધર્મ પ્રકાશ
[ અપાત
માનદેવસૂરિ એ લધુશાનિતૌંત્ર રચ્યું છે. આ ઉપરથી જાણી શકાય છે કે દુષ્ટ મંત્રનું એ સૂરિ વિ. સં. ૨૬૧માં સ્વર્ગ સંચર્યા સમરણ કરનારી માનવી સ્ત્રીઓને પણ “શાકિની” હવાને જૈન તીર્થ સર્વ સંગ (ભા. ૨, કહે છે. પૃ. ૩૫૦ )માં ઉલ્લેખ છે. એએ મહાવીર ઉપર બાંધેલાં વિવરણામાં શાકિનીનું દેવી સ્વામીની ૧૯મી પાટે અર્થાત્ વીરનિર્વાણુની તરીકે નિરૂપણ છે કે નહિ અને હોય તો શું સાતમી શતાબ્દીમાં થયાનું પણ જાણુવી છે તે એ વિવરણે જોયા બાદ કહી શકાય. મળે છે. આ હિસાબે આ સ્તોત્ર ઘણું પ્રાચીન ગણાય. આના નિમ્નલિખિત પાંચમા
“રુદ્રપદ્વીય ” ગછના દેવપ્રભાચાર્યના ભક્ત
(? શિષ્ય ) કમલપ્રભસૂરિએ જિનપિંજરત્ર પદ્યમાં ભૂત અને પિશાચની સાથે સાથે
' રચ્યું છે. એના ૨૧ મા પદ્યમાં ડાકિની તથા શાકિની 'નો પણ ઉલ્લેખ છે –
શાકિની એમ બેનો ઉલ્લેખ છે. આ રહ્યું “ઘર્ષ કુરિતૌવનાશનકાર કર્યાફિાવત્ર મનાતા એ પદ્ય – दुष्टप्रहभूतपिशाचशाकिनीनां प्रमथनाय ॥ ५॥" ढाकिनी शाकिनी ग्रस्ते महाग्रहगणार्दिते ।
પ્રસ્તુત સ્તોત્રમાં ૧૬ નામ મંત્રે છે. નાનrsgવચૈg દાવૉ રાવ તારા” તેમાંને અંતિમ નીચે મુજબ છે :
- આ કમલપ્રભસૂરિ કયારે થયા તે જાણવું “ સુpuઇમતવિના વંગાકિનીનાંg-થરાય બાકી રહે છે. ગમે તેમ પણ એ એ “રુદ્રપલીય શ રૂનાગ નમો નમ:
ગચ્છના હોઈ એ બારમા સકા પહેલાં તે ઉપયુક્ત માનદેવસૂરિએ આ સ્તોત્ર (લે. થયા નથી જ, કેમકે આ ગ૭ વિ. સં. ૧૬)માં કહ્યું છે કે પૂર્વ સૂરિએ દર્શાવેલ મંત્ર. ૧૨૦૪માં નીકળે છે, પદને મેં અત્ર સ્થાન આપ્યું છે. આથી એવી .. 2,
આ તો ડાકિની અને શાકિની એમ બે જ
00, 5 સંભાવના થઈ શકે કે “ શાકિની ’ના નિદેશ
દેવીઓની વાત થઈ. સાતે દેવીનો ઉલ્લેખ વાળ મંત્ર પૂર્વ સૂરિએ દર્શાવ્યું હશે. જે
અને તે પણ એ તમામના પૂરા નામવાળા એમ જ હોય તો શાકિની ને ઉલલેખ
ઉલેખ આપણને ઋષિમંડલસ્તોત્રમાં નીચે વિકમની પહેલી નહિ તો બીજી સદીના જેટલો
મુજબના ક્રમે જોવા મળે છે – તે પ્રાચીન ગણાય. “શાકિની ” માટેનો પાઇય
(૧) ડાકિની (૨) રાકિની (૩) લાકિની શબ્દ ‘ સાઈણી ” છે પરંતુ આ શબ્દ પાવ સ૦
(૪) કાકિની (૫) શાકિની (૬) હાકિની અને મ૦ માં તે નથી.
(૭) યાકિની. ઉપર્યુક્ત લઘુશાનિસ્તોત્રના ઉપર ચાર
ત્રષિમ ડવ સ્તોત્ર સંસ્કૃતમાં રચાયેલું છે. ટીકા, એક વૃત્તિ અને એક અવસૂરિ છે. એમાં
એનાં પર્વોની સંખ્યા સુનિશ્ચિત નથી. એ હષકીર્તિસૂરિએ વિ. સં. ૧૬૨૮ માં રચેલી
વિક્રમની ચૌદમી સદી જેટલું તે પ્રાચીન છે જ. ટીકા સૌથી પ્રાચીન જણાય છે. મારી સામે
એના નિમ્નલિખિત પધો અત્રે પ્રસ્તુત છે?— અત્યારે એક પણ ટીકા કે વૃત્તિ કે અવસૂરિ નથી. પરંતુ ગુણવિજયે વિ. સં. ૧૬૫૮માં રચેલી ૧ ભાણિયસુરે શાકિની ચરિત્રને અંગે ટીકામને નિમ્નલિખિત પાઠ છે –
ધૃષ્ટા રચી છે તો એ શાકિની તે કે તે “સાથિ દુpir=+=ાળવા: બ્રિઝ: ” જાણવું બાકી રહે છે.
For Private And Personal Use Only
| SR No. | 533977 |
| Book Title | Jain Dharm Prakash 1968 Pustak 084 Ank 09 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Jain Dharm Prasarak Sabha |
| Publisher | Jain Dharm Prasarak Sabha |
| Publication Year | 1968 |
| Total Pages | 16 |
| Language | Gujarati, Hindi |
| Classification | Magazine, India_Jain Dharm Prakash, & India |
| File Size | 8 MB |