________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
પુસ્તક ૮૨ મુ અંક ૧૦-૧૧
શ્રી
www.kobatirth.org
જૈન.
ધર્મ પ્રકાશ
T
શ્રાવણ—ભાદરવા
開開開
શ્રી વદ્ધમાન મહાવીર
મણકા ૨ જો :: લેખાંક : ૧૮ મ
લેખક : સ્વ, મેાતીચૠ ગિરધરલાલ કાપડિયા (મૌક્તિક)
પ્રકરણ ૧૬ મુ
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
પ્રભુના ગૃહસ્થાશ્રમ
માબાપના વિચારોને માન આપવા અને તેને તે સબંધમાં ખૂબ આગ્રહ હતા તેને તાબે થઇ વમાન પરણ્યા તે ખરા, પણ તેમનું મન ઈંદ્રિયના વિષય સેવન તરફ નહેતુ, તે સ ંસારમાં રહેવા પૂરતું અને માતપિતાને રાજી રાખવા જોગ સંસારવ્યવહાર સર્વ કરતા હતા, પણ તેઓનુ મન તે સસારથી ઉપરાઠું હતું. આ વસ્તુને, આ ધારણાને પરિણામે તેઓએ પાંચે ઇંદ્રિયના ભોગા તા ભોગવ્યા, પણ તેમાં જે આસક્તિ હાવી જોએ, જે વૃત્તિ તેમની હોવી જોઇએ, એ કદી થઈ નહિં અને તેના ગૃહસ્થાશ્રમ તદ્દન આસક્તિ વગરના અને ઉપરછલ્લે જ રહ્યો ક་બંધન આસક્તિ ઉપર થાય છે અને આસક્તિ વગર જે કામ કરવામાં આવે તેથી પણુ કબંધ તા થાય, પણ તે તે ઘણે જ સૂક્ષ્મ જેમ આપણે કપડાને સુકવીને ઝટકાવીએ છીએ ત્યારે તેમાથી પાણી નીતરી જઇ ખરી પડે છે, તેમ કર્મો પણ નિકચીત ન હાઇ પ્રદેશાધ્યથી ખરી પડે છે.
આ પ્રદેશાધ્ય બંધ અને નિકાચીત બંધ પણ સમજવા યોગ્ય છે. નિકાસીત અંધથી બાંધેલા કર્મો તા જરૂર ભાગવવાં પડે છે, પશુ પ્રદેશાધ્યથી બાંધેલાં કર્મો તે ખરી પડે છે.
અને પ્રદેશબંધમાં ક કથા પ્રકારનું છે અને શું ફળ આપનાર છે તે મુકરર થાય છે. મહાવીરસ્વામીએ તે ક આ ભવમાં તે આકરાં બાંધ્યાં નહિ કારણ કે કાઇ પણ કાર્ય કરવામાં તેની આસક્તિ તા હતી જ નહિ. તે જો કાઇ કાર્ય કરે તે તેમાં ગૂંચવાઇ જતા નહિ અને કા ધાર્યા પ્રમાણે પાર ન પડે તે દીલગીર થતા નહિ. આ આસક્તિ એજ ઇંદ્રિયના અર્થાને અંગે કર્માંબધન કરાવે છે. દાખલા તરીકે ભાજન કરતી વખતે પેટને બાડા આપવા પૂરતુ જમવું એ આસક્તિ વગર કરેલું જમણુ ગણાય, પણ આજનું જમણુ તા સારૂ થયેલુ છે, ભજિયાં અને ખીજા' કરસાણું સરસ તૈયાર થયાં છે એમ એલી એલીને દૂધપાકને ઘૂંટડા પીતા જવા એ રસાઈની આસક્તિ છે. વર્ધમાનસ્વામીએ તેા પાંચે ઇન્દ્રિય પર એટલેા જબરા કાબૂ રાખ્યા હતા, કે તે તેા માત્ર હાઇસાક્ષીભાવે અને માતપિતાને સારૂ લગાડવા ખાતર જ ગૃહસ્થ જીવન ન છૂટકે જીવી રહ્યા હતા, પણ નાની વયથી તેઓ ઈંદ્રિય બગેની વિરસતા સમજી ગયા હતા, એ સ` વિષયો પૌલિક છે અને ક્ષણુવી છે અને તેમનુ વલણ તા આખા સ ંસાર અને તેના વિષયાને ત્યાગ કરવા તરફ હતું, પણ માતપિતા જીવતા હશે ત્યાં સુધી તેમના ઉપકાર નીચે દબાઈ તેમણે ગર્ભકાળમાં પ્રતિજ્ઞા કરી હતી તેને પાળવાની પેાતાની ફરજતે સમજનાર હતા.
ભગવાન મહાવીરે તો કાઈ પ્રકારનાં 'નિકાચીત કૅમેર્મા સંસારમાં રહેવા છતાં બાંધ્યા જ નહિ, કારણ કે સ્થિતિ બંધમાં કર્મની સ્થિતિ મુકરર થાય છે,
વીર સ, ૨૪૯૨ વિક્રમ સ, ૨૦૨૨
For Private And Personal Use Only
આ પ્રાણી ધનુ' વ્યાખ્યાન સાંભળે, અથવા કાષ્ઠની ઝડપમાં આવી જાય અથવા કાઈ સગાં—