Page Text
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
હરિભદ્રીય જન સમુચ્ચયના આદ્ય પદ્યનો પરામર્શ
લે. : પ્રો. હીરાલાલ ર. કાપડિયા એમ. એ.
નામસામ્ય-જૈન ગ્રંથકારાએ પ્રાચીન સમયમાં દિવેદીએ મૂળના ભાષાંતરની સાથે સાથે જે આનું આપણા દેશના–ભારતીય છ દર્શનૈના નિરુપણુરૂપે પણ ગુજરાતી ભાષાંતર કર્યું છે અને જે અનુપલબ્ધ જે કૃતિઓ રચી છે. તેમાં ત્રણનાં નામ * પદર્શન છે તે ફરીથી પ્રસિદ્ધ કરાવાં જોઈએ. તર્ક રહસ્ય સમુચ્ચય' છેઃ આ કૃતિએ નીચે મુજબ છે – દીપિકામાં આવતાં અવતરણો પરિશિષ્ટરૂપે અપાશે
(૧) પહદર્શન સમુચ્ચય– ૮૭ પદ્યમાં અને એનાં મૂળ દર્શાવાશે તેમ જ આ ટીકામત સંસ્કૃતમાં રચાએલી કૃતિના પ્રણેતા ‘સમભાવભાવી વિશેષતાઓની સૂચી અને એ પછી કેટલાંક પરિચય હરિભદ્રસૂરિ છે,
રજૂ કરાશે તે એનું નવીન સંસ્કરણ વિશેષ ઉપયોગી (૨) ઉદ્દર્શન સમુચય- ૧૮૦ પદ્યમાં
પમાં બનશે અને એ દીપી ઊઠશે. અંતમાં છ દર્શને સંસ્કૃતમાં રચાયેલી કૃતિ છે. એના કર્તા ' મરાધારી ” લગતા જેન ગ્રંથકારાની મૂળ કૃતિઓ અપાશે તે ગછના રાજશેખરસૂરિ છે, આના ઉપર એક આ કાર્યનું મહત્ત્વ ઘણું વધી જશે. અજ્ઞાતકક ટીકા છે અને એ તો અપ્રસિદ્ધ છે. આદ્ય પદ્ય-હરિભકીય ષડદર્શન સમુચ્ચયનું
(૩) વદર્શન સમુચ્ચય યાને દર્શન આદ્ય પદ્ય નીચે મુજબ છે:– નિર્ણય-આ મહેન્દ્રપ્રભસૂરમાં રિ'મેરુ તંગે રચેલી “સદાનં વિનં નવા રે થાકારાWા સંસ્કૃત કૃતિ છે. આ વિ. સ. ૧૪૪૯ જેટલી તો મ નવાળોર્થ: સોળ નિરાતે ” પ્રાચીન છે જ.
અર્થ-સદર્શન અને સ્યાદ્વાદના ઉપદેશક એવા - લઘુષદ્દન સમુચ્ચય નામની પણ એક કૃતિ -
- જિન વીરને નમન કરીને સર્વ દર્શનેને અંગે કહેવા છે અને તે છપાયેલી છે.
લાયક અર્થ યાને અભિધેય સંક્ષેપથી (મારા વડે) વિવર-હરિભકીય પડદુશેન સમુરચય ઉપર કહેવાય છે. વિવિધ વિવરણે સંસ્કૃતમાં રચાયાં છે. તેમાં વિ. સં. ૧૨૯૫માં રચાયેલી અવસૂરિ સૌથી પ્રાચીન જણાય
“સદર્શન એટલે?—“સદ્દર્શના” એ જિનનું
વિશેષણ ગણાય તેમ વીરનું પણ ગણી શકાય. એનાં છે. એ કેઈ સ્થળેથી પ્રકાશિત કરાયાનું જાણવામાં નથી. તે તેમ થવું ઘટે, પ્રસ્તુત પદ્દન સમુચ્ચય
ત ૨. દી.માં નીચે પ્રમાણે વિવિધ અર્થો અપાયા છે:ઉપર વિદ્યાતિલકે દિવા સામતિલકસૂરિએ વિ. સં.
“સત્ ” એટલે સદા વિદ્યમાન. અથવા છાત્મ૧૩૯૨માં ૧૨૫૨ લેક જેવડી ટીકા યાને વિનિ થિક જ્ઞાનની અપેક્ષાએ પ્રશસ્ત. “દર્શન’ એટલે રચી છે અને એ પ્રકાશિત છે
ઉપલબ્ધિ યાને જ્ઞાન. આ જ્ઞાનથી કેવલજ્ઞાન સમજવું. ગુણરત્નસૂરિએ વિ. સં. ૧૪૬૦ની આસપાસમાં સત ? એટલે પ્રશસ્ત અને “દર્શન” એટલે તક હુય દાપકો નામની વિસ્તૃત ટીકા રચી છે કવલદાન. આ ટીકા આજે મળતી હોય એમ જણાતું નથી, “સત, એટલે સકળ મનુષ્ય, અસુરેન્દ્રો અને એથી એ તેમ જ આ ટીકાનું 'મણિલાલ નભુભાઈ દેવેન્દ્રો એ વડે પૂજાયેલ. * દર્શન’ એટલે જૈન દર્શન- ૧ એઓ ઈ. સ. ૧૮૫૮માં જન્મ્યા હતા અને ઈ. ૧
- જેન સિદ્ધાન્ત. સ. ૧૮૯૮ માં એમનું અવસાન થયું હતું. એમના જૈ જૈન ૬ “ સત” શબ્દના વિદ્યમાન, સત્ય, પ્રશસ્ત અને અર્પણ” વિષે મેં “ પ્રા "મણિલાલ તુલનાઈ દ્વિવેદી રામે સાધુ એમ વિવિધ અર્થે અનેકાર્થનાસમલામાં જૈિન સાહિત્ય” નામના લેખમાં નેધ લીધી છે.
અપયા છે.
'
છે.
For Private And Personal Use Only
| SR No. | 533938 |
| Book Title | Jain Dharm Prakash 1964 Pustak 080 Ank 03 04 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Jain Dharm Prasarak Sabha |
| Publisher | Jain Dharm Prasarak Sabha |
| Publication Year | 1964 |
| Total Pages | 16 |
| Language | Gujarati, Hindi |
| Classification | Magazine, India_Jain Dharm Prakash, & India |
| File Size | 6 MB |