________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
- t -
- -
- -
સિદ્ધ પરમાત્માઓની અવગાહના
[ લેખાંક ૨ ]
લે. પ્રો. હીરાલાલ . કાપડિયા એમ. એમ. સિદ્ધ પરમામાઓની અવગાહના વિના આંગ- આ ઉલેખના સ્પષ્ટીકરણાર્થે હું ત૨ સૂર નાં મિક ઉલેખા આપણે લેખાંક ૧ માં વિચારી ગયા. નિનનિખિત વિવરણો વિચારીશઃઆ લેખાંક “જૈન ધર્મ પ્રકાશ” (પુ. ૭૯, અ. ૬-૭) (૧) તક સુદ નું ભાગ્ય ૩ માં છપાયે છે એમાં કે કોઈ મુદ્રણદોષ જેવાય છે. (૨) સિદ્ધસેનગણિએ સભાષ્ય ત૮ સૂ૦ ઉપર એ બધાની શુદ્ધિ દર્શાવવાની જરૂર નથી. એટલે એલી ટીકા. પ્ર. પ૭ના બીજા સ્તંભ (કલમ)માં ઉત્તરંજઝમહા (૩) યાકિનીના ધમપુત્ર હરિભદ્રસૂરિએ શરૂ કરેલી પછી આવવાય ઉમેરવાનું સૂચન બસ થશે. અને અન્ય મુનિવરેએ પૂર્ણ કરેલી ટીકા. આ લેખાંક ૨માં આપણે અનાગામિક કૃતિઓ--
* (૪) દેવનંદિએ યાને પૂજ્યપાદે રચેલી સર્વાર્થસિદ્ધિ. વેતાંબરીય તેમ જ દિગંબરીય વિચારીશું.
વિદ્યાવારિધિ ઉમાસ્વાતિએ તવાથધગમ (૫) અકલ ભટ્ટનું તત્ત્વાર્થરાજવાતિંક અને એનું સૂત્ર રચ્યું છે. એના દસમા (અંતિમ) અધ્યાયમાં
જ પત્ત વિવરણ. નીચે મુજબનું જે છેલ્લું સૂત્ર છે તેમાં ‘અવગાહના” (૬) વિદ્યાનંદ કૃત તત્ત્વાર્થ વાર્તિક અને ( અવગાહન ) વિષે બાંધેભારે ઉલ્લેખ છે –
એનું પત્ત વિવરણ. ક્ષેત્રટાતિર્યંચારિત્ર યુદ્ધોધિત- (૭) મુસાગર કૃત તત્ત્વાર્થવૃત્તિ. જ્ઞાનવાદનાSતirsઋg agai: Hથા ” આ પિકી પહેલી ત્રણ કૃતિઓની રચનાર શ્વેતાંબર
- - મુનિવરે છે, જ્યારે બાકીની ચારના દિગંબર છે. ૧. વિશેષ માટે જુઓ આવયની નિજજુત્તિ
' ભાષ્યમાં અવગાહના વિષે નીચે મુજબ ઉલેખે છે: (ગા. ૯૭૪) અને એને અગેની હારિભદ્રીય અને મલયગિરાય ઢીકાએ.
૩. વેતાંબરો તેમ જ કેટલાક દિગબર અને ડે ૧. વેતાબોના મતે આ સૂત્ર સાતમું છે, જ્યારે યાકેળી વગેરે જૈન વિદ્વાનો આ ભાષ્યને “સ્વપજ્ઞ બિરોની માન્યતા અનુસાર એ નવમું સૂત્ર છે. એટલે કે ઉમાસ્વાતિનું જ રચેલું માને છે.
એટલે કર્મ સન્યાસીઓ લેકેનું કાંઈ ભલું કરતા નથી ધારાની શ ક્ત ! એ વિચારધારા જેટલા પ્રમાણમાં હતા એ કપને અજ્ઞાનજન્ય મૂખ પણાની છે, એમાં અણિશુદ્ધ અને પરિણત અવસ્થાએ પહોંચેલી હોય શંકા નથી.
તેવી તેની વધારે શુદ્ધ અને દીર્ઘ અસર ઉપજાવી પ્રભુ મહાવીર ગૌતમાદિ ઋષિઓની મનની શંકા શકે એ સ્પષ્ટ છે. વગર ઉચારેલા શબ્દથી પણ જાણી જાય તે કોઈ આપણે સામાન્ય રીતે પણ જોવામાં આવે છે જાદુ અગર અદ્ભુત ચમત્કાર નથી, પ્રભુ મહાવીરે કે જેઓ વધુ જ્ઞાની અને વિચારક હોય છે. તેના પિતાના મનને કેળવી તેને પિતાના તાબે કરી બેસવાની અસર બીજાઓ કરતા વધુ થાય છે. તેમ લીધેલું હતું. તેથી તેમના મનની અસર અને શક્તિ તેની મુંગી પણ શુદ્ધ આચરણાની સારી અસર સર્વગામી થએલી હતી. આપણુ મન તદ્દન નાનું નિપજયા વગર રહેતી નથી. એ ઉપરથી આપણે અને સ્વછંદી વર્તન કરનારૂ હોવાને લીધે આપણે જોઈ શકીએ છીએ કે જે તે પોતે મુંગે મોઢે પણ ભલે એ ચમત્કાર માનીએ પણ એ ધ્યાનમાં રહેવું જનતાની સેવા પિતાની નિર્મળ વિચારધારા અને જોઇએ કે એ પ્રભુની ધ્યાનધારણા અને મનોનિગ્રહનું ધ્યાનધારણાથી કરી શકે છે. શતશઃ નમન હો એવા પરિણામ હતું. એવી હોય છે. યોગીઓના વિચાર- ચોગી સંત મહામાના ચરણમાં !
( ૮૩ )
For Private And Personal Use Only