Page Text
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
અંક ૧ ]
કુમારપાળના જીવનવૃત્તાન્ત સંબંધી સાહિત્ય
(૧૩)
-
-
-
સ્વરૂપે રજુ કરાઈ છે. છેલ્લાં પાંચ પદો સૂત્રરૂપે રાજય- ઉપર્યુક્તકમારપાલપ્રબોધપ્રબન્ધને આધારે યોજાઈ પ્રાપ્તિ બાદની બીનાએ વર્ણવે છે. આ કૃતિની એક હોવાનું જિનવિજયજીએ સૂચવ્યું છે, હાથથી વિ. સં. ૧૩૮પમાં લખાયેલી મળે છે. આ કુમારપાલપ્રબન્મનું મગનલાલ ચુનીલાલ જિનવિજયજીના મતે આ કૃતિ કુમાર પટેલના અવસાન વધે ગુજરાતીમાં કરેલું ભાષાંતર ગાયકવાડ સરકાર બાદ બહુ ઓછા સમયમાં રચાઈ છે.
તરફથી છપાવાયું છે. આ પ્રબંધને હિન્દી સાર (૨) કુમારપાલ દેવચરિત્ર આ ૭૪૦ પોની લલિતવિજયજીએ કમારપાલચરિતના નામથી તૈયાર કૃતિ સોમતિ કરિએ વિ. સં. ૧૪૦૦ના અરસામાં કર્યો હતો અને એ છપાવાય છે. રચી છે. એમાં પ્રારંભમાં ૨૦૦ પડ્યો કુમારપાલને ' ) કમારપાલચરિત્ર-આ ગદ્યપદ્યાત્મક રાજય પ્રાપ્ત થયું તે પૂર્વેની હકીકત પૂરી પાડે છે ચરિત્ર ધનરને વિ. સં. ૧૫૩૭ માં રચ્યું છે. અને એ લખાણ ઉપર્યુકત કૃતિને આધારે-પ્રાયઃ
. (૯) કુમારપાલચરિત્ર—આ સોમવિમલની એના જ શબ્દોમાં યોજાયું છે.
રચના છે. જુઓ “પત્તનસ્થ ભાંડાગારીયગ્રન્થસૂચી ” આ કૃતિના પ્રારંભના અને અંતના ઉલ્લેખ (ખંડ ૧, પ્રસ્તાવના પૃ. ૪૪ ). જોતાં એ કે અન્ય ગ્રંથનો ભાગ હોય એમ લાગે (૧) કુમારપાલચરિત્ર–આ ૬૩૦૦ ક છે. જે આ અનુમાન સાચું જ હોય તે આ જેવાં પદ્યાત્મક ચરિત્ર સોમચન્દ્રમણિએ રચ્યું છે. સ્વતંત્ર કૃતિ ન જ ગણાય.
(૧૧) કુમારપાલચરિત્ર–આ અનાતકક છે. (૩) કુમારપાલચરિત્ર–આ. જયસિંહસૂરિએ દસ સર્ગમાં વિ.સં. ૧૪૨૨ માં રચ્યું છે.
- (૧૨) કુમારપાળ પ્રબન્ધ–આના કર્તાનું નામ
જાણવામાં નથી. - (૪) કુમારપાલપ્રતિબોધચરિત–આ સેમતિલકસૂરિએ વિ. સં. ૧૪૨૪ માં રચ્યું છે.
* (આ) પાઇય (૩)
' (૧૩) કુમારપાલપડિબેહ–આ શતાથ સમિતિલકરિત કુમારપાલદેવચરિતમાં સોમપ્રવરિએ લગભગ ૯૦૦૦ કમાં મુખ્યતયા કુમારપાલપ્રતિબંધ જોવાની ભલામણ કરી છે તે
જણમરહદ્દીમાં વિ. સં. ૧૨૪૧ માં રચ્યો છે. આ જ હશે. -
આનું વાસ્તવિક નામ જિણધમપડિબોહુ છે અને (૫) કામારપાલ પ્રબોધપ્રબન્ધ-આ ગદ્યપદ્યાત્મક એ “કલિકાલસર્વજ્ઞ હેમચન્દ્રસૂરિએ જે કથાઓ દ્વારા રચનાની એક હાથપથી વિસં.૧૪૬૪ માં લખાયેલી છે. કમર પાલને પ્રતિબંધ પમાડ્યો તેના સંગ્રહરૂપ છે.
' (૬) કુમારપાલચરિત્ર-આ ચારિત્રસુન્દર. (૧૪) મહરાજપરાજય–આ અજયપાલના ગણિની વિ. સં. ૧૪૮૭ની રચના છે.
મંત્રી યશપાલે વિ. સં. ૧૧૭૩ થી ૧૧૭૬ ના. (૭) કમારપાલપ્રબન્ય–આ જિનમંડનગણિ- ગાળામાં રહે છે. આ પાંચ અંકનું રૂપકાત્મક એ વિ. સં. ૧૪૯૨ માં ર છે. એને કેટલાક નાટક છે. એને કેટલાક ભાગ દુભાષિક નાટકની ભાગ ગદ્યમાં તો કેટલેક પદ્યમાં છે. આ કૃતિ જેમ સંસ્કૃતમાં છે.
૧ જુએ કુ. ચ. સં.નું કિંચિત પ્રાસ્તાવિક (પૃ. ૨) • ૪ જુઓ કુચ સંનું કિંચિત્ પ્રારુતાવિક (પૃ. ૫), - ૨ એજન, પૃ. ૩
' ૫ આનું ચોથું પદ્ય નીચે મુજબ છે:- : ૩. જુઓ જિનરત્નકોશ (વિભાગ, પૃ. ૯૩) “જ્ઞાનતિમિરાન્યાના જ્ઞાનાન્નનશાચા ૪ આ ઉપર્યુક્ત દ્રિતીય કૃતિથી ભિન્ન છે?
નેત્રમુમત્રિતં યેન તર્મ શ્રીગુરવે નમઃ HVI,
For Private And Personal Use Only
| SR No. | 533888 |
| Book Title | Jain Dharm Prakash 1959 Pustak 075 Ank 01 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Jain Dharm Prasarak Sabha |
| Publisher | Jain Dharm Prasarak Sabha |
| Publication Year | 1959 |
| Total Pages | 20 |
| Language | Gujarati, Hindi |
| Classification | Magazine, India_Jain Dharm Prakash, & India |
| File Size | 9 MB |