________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
છો જેન ધર્મ પ્રકાશ
[ આસે
હોય તે છતે સામર્થે ! પ્રભાવક બને છે અને સૂત્રમાં એ વિશિષ્ટ વ્યક્તિના આઠ પ્રકારે નિર્દેશાયા છે, એને જતી ગાથા નીચે મુજબ છે –
“पावयणी धम्मकही वाई नेमित्तिओ तबस्सी य।
विजा सिद्धो य कवी अटेय पभावगा भणिया ॥ ३२॥"
અર્થાત્ (૧) પ્રાવનિક, (૨) ધર્મકથિક, (૩) વાદી, (૪) નૈમિત્તિક, (૫) તપસ્વી, (૬) વિદ્યાવાન, (૭) સિદ્ધ અને (૮) કવિ એમ આઠ જ પ્રભાવક છે. આની પછીની ગાથાઓમાં આ આઠેનાં લક્ષણો અપાયાં છે:
(૧) સમયને અનુકૂળ સૂત્રને ધારણ કરનાર અને તીર્થને શુભ માગે પ્રવર્તાવનાર સુરિ તે “પ્રવચનિક' છે.
(૨) જેમણે ભવ્ય જનોને પ્રતિબંધ પમાડ્યો હોય. જેઓ ધર્મકથા કરતા હોય અને વ્યાખ્યાન માટે જેમની વિશિષ્ટ લબ્ધિ ( સક્તિ ) હોય તેઓ “ધર્મકથિક” છે.
(૩) જેઓ પ્રમાણમાં પ્રવીણું હોય અને જેમણે રાજદરબારમાં પણ પ્રતિષ્ઠા પ્રાપ્ત કરી હોય તેઓ “વાદી' છે.
(૪) જેઓ આઠ પ્રકારનાં નિમિત્તના જાણકાર હોય અને જરૂર જણાતાં જેઓ એને કુશળતાપૂર્વક ઉપગ કરે તેઓ “નૈમિત્તિક” કહેવાય છે. (૫) જેઓ વિશિષ્ટ તપ દ્વારા જેન શાસનના ગેરવને દિપાવે તેઓ ‘તપરવી' કહેવાય છે.
" प्रावचनी धर्मकथी वादी नैमित्तिकस्तपस्वी च ।
વિજ્ઞા(?)સિદ્ધઃ રચાતઃ વિપિ ચોમવ/સ્વટ છે ” * (૬) જેમણે જાપ, હેમ વગેરે યચિત પૂર્વ સેવા અને ઉત્તર સેવાવડે સિદ્ધિ મેળવી હોય, જે અનેક વિદ્યા અને મંત્રના જાણકાર હોય અને જેઓ ઉચિત-અનુચિતને સાચો વિચાર કરી શકતા હોય તેઓ વિદ્યાવાન' કહેવાય છે
(૭) સંપાદિના કાર્યોને સિદ્ધ કરનાર ચૂર્ણ કે અંજને અને ગાવડે જેમણે જગતમાં નામના મેળવી હોય તેઓ “સિદ્ધ ' કહેવાય છે.
(૮) જેઓ વાસ્તવિક અર્થને રજૂ કરનાર શાસ્ત્રોને રચે છે, અને જેઓ જૈન શાસનના જાણુકાર છે તેઓ ' કવિ' છે. આમ ગા. ૩૩-૩૬ માં લક્ષણો દર્શાવાયા બાદ પ્રકારતરથી આઠ પ્રભાવકે નિમ્નલિખિત ગાથાદ્વારા સૂચવાયાં છે?—
૧. આને મળતું પર્વ આચારની યુણિ ( પત્ર ૧૭૮ )માં નીચે મુજબ અપાયું છે— ૨. આ સુવર્ણસિદ્ધિ વગેરે ઉત્પન્ન કરે છે, ૩. આની ઉત્પત્તિ ઔષધિઓને આભારી છે.
૪. આ સૌભાગ્ય અને દીર્ભાગ્ય કરે છે. એ પગે લેપ (પાઇલેપ) ઇત્યાદિ વડે આકાશમાં ઊડવામાં સહાયક બને છે.
For Private And Personal Use Only
