________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૧૦૪
શ્રી જૈન ધર્મ પ્રકાશ
[ફાગણ.
શાસ્ત્ર અનુસાર સચેટ ભાષામાં સમજાવવામાં આવેલ છે. આ ક્રિયાઓને સતત અભ્યાસ અને પાલન કરવાથી ધાર્મિક જીવનયવહાર કે શુદ્ધ બને છે, અને આત્મિક વિકાસ કેટલે સહેલે થાય છે તે બતાવવામાં આવ્યું છે. હાલના દેશ અને સમયના રંગદેષથી ધર્મ પ્રત્યે જે અભાવ અને ઉદાસીનતા પ્રજામાં આવતા જાય છે, યુવાન વર્ગ આવો ક્રિયાઓ તરફ તિરસ્કાર બતાવે છે અને નકામે કાળક્ષેપ માનો દૂર રહે છે, ક્રિયા કરનારા પણ પોપટની માફક આત્માના ઉપગ વિના મોઢથી બોલી જાય છે અથવા સાંભળી જાય છે અને પોતે પ્રતિક્રમણ કર્યું એ આત્મસંતોષ અનુભવે છે, તેવા બધા સમાજના માણસેએ આ ઉપરાત વાંચી તેનું રહસ્ય સમજવાનું છે. અને આવી ક્રિયામાં રસ લેતા થઈ, આત્મવિકાસ અને જીવનશુદ્ધિ માટે તેનો ઉપયોગ કરવાનું છે. આ
પ્રતિક્રમણ અને સામાયિકના સૂત્ર, મંત્રરૂપના છે. તીર્થકરે અને ગણુધરે તથા વિરાના વચન છે. મંત્રોને શબ્દોચ્ચારથી, શબ્દો સાંભળવાથી અમુક શક્તિ આવે છે, રોગે જાય છે અને કાયા અને મનની શુદ્ધિ થાય છે. હાલના વિજ્ઞાનના પ્રાગે સાબિત કરેલ છે કે શબ્દ-sound માં રેડીયેશન (Radiation) ઉત્પન્ન કરવાની શકિત છે. ગાયત્રી મંત્રના ઉચ્ચારણમાં આ પ્રયોગ કર્યો છે. જેમ જેમ મંત્રનું વધારે ઉચ્ચારણ કરવામાં આવે છે, તેમ તેમ શક્તિ વધતી જાય છે, એવું ભેતિક પ્રયથી સિદ્ધ કરેલ છે, માટે સામાયિક કે પ્રતિક્રમણ સૂત્રો ફકત સાંભળવાથી આત્મશુદ્ધિમાં ઘણું લાભ થાય છે. આવા સુત્રોનું ઉચ્ચારણ શાંતિથી, કાના માત્રની ભૂલ સિવાય, સંગીત ગાવાનું હોય તેવા તાલ અને સૂરથી થવું જોઈએ જેથી તેનું ઇચ્છિત ફલ મળી શકે. - આપણા સામુદાયિક પ્રતિક્રમણ વખતે અગત્યના સૂત્ર બલવાને આદેશ, ઉછામણી કરી વધારે ધી બોલનારને આપવામાં આવે છે. બોલનારની ભાષાશુદ્ધિ કે મનેત્તિ તરફ કાંઈ લક્ષ અપાતું નથી. આ પ્રથા વિચારવા જેવી છે. આવી રીતે ગમે તે માણસ શબ્દ કે અર્થ સમજયા વિના અશુદ્ધ ઉપયોગ રહિત બેલે, તેથી સુત્રોના મંત્રોચ્ચારણનો કાંઈ અસર થતી નથી અને આત્મશુદ્ધિ માટે પ્રતિક્રમણ કરવાને હેતુ બરબાદ જાય છે. આવા વિધિ-વિધાનના કામમાં પૈસાને પ્રાધાન્ય ન આપવું જોઈએ પણ બેલનારના જ્ઞાન અને સદ્દવર્તન તરફ લક્ષ આપવું જોઈએ. ' છેવટે આપણે જેને ભાઈઓને આ પુસ્તક સંભાળથી વાંચવાની અને તેનું સતત ચિંતવન અને અભ્યાસ કરવાની ભલામણ કરી અમે લેખક, પ્રકાશક અને સંશોધીને અભિનંદન આપીએ છીએ.
કર્મવેગ. (અવલોકન ) * વો' રચયિતા શ્રીમદ્ બુદ્ધિસાગરસૂરીશ્વરજી મહારાજ “ પ્રકાશક ' થી અખાત્મ જ્ઞાન પ્રસારક મંડળ-મુંબઈ આવૃત્તિ બીજ. કાં રૂ. ૧૨--૦.
આ મંથને પ્રથમ આવૃત્તિને લેખન તથા પ્રકાશનનો સમય સં. ૧૯૭૦-છ ને છે.
For Private And Personal Use Only