Page Text
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
અંક ૧૧ મે ].
ધર્મક્રિયા રસપ્રદ શી રીતે થાય ?
૨૩૧
દ્રવ્ય કે વસ્તુ અગર ઘર જે પિતાનું છે એમ નિશ્ચયથી માની લીધેલું હોય છે તેને વિયોગ કે નાશ થતા તે એટલે બધે કકળાટ કરે છે કે–જાણે એ પોતે જ મહાદુઃખી થઈ ગએલો હોય એમ માની અત્યંત વેદનાઓ અનુભવે છે. મતલબ કે, પિતાથી સંબંધિત બધી જ વસ્તુઓને અને પિતાના શરીરને પોતે જ હોય એમ માને છે. પિતાનું માની લીધેલું ઘર બળે છે ત્યારે એ પોતે જ બન્યો એમ માને છે. દ્રવ્ય જતું રહેતાં હું ડૂબે, હું મર્યો એમ એ માને છે. વાસ્તવિક જોતાં સંયોગ અને વિયોગ એ કર્મ જનિત ઘટનાઓ થાય છે. જાણે કે-નાટકમાં થાય છે તેમ વેષ પરાવર્તનરૂપ જ બધું હોય છે. ઘણુ કાળની એ ટેવનું જ એ પરિણામ છે એ વસ્તુ સ્પષ્ટ છે. એ ટેવ બદલી આપણે બીજી જાતની ટેવ પાડવી છે. એક વલણ બદલી જુદું વલણ આપણે આપવું છે. દેરીને વળ એક બાજુ છે તે ફેરવી ન વળ એને આપી છે. ત્યારે તે બદલતા કેટલું મુશ્કેલ થાય છે એ અનુભવસિદ્ધ વાત છે.
જે જીવ આત્માથી તદ્દન વિરુદ્ધ દિશામાં કાર્ય કરે હૈય, પુદ્ગલ તરફ તેણે સદ્દભાવ કેળવે હેય, રાતદિવસ પુદ્ગલ કે જડ સાથે જ એને આનંદ આવતો હેય એને આત્મ સન્મુખ કરે એ અત્યંત અઘરી વસ્તુ સમજવાની છે. એકાદ પુણ્યવાન છa વિશિષ્ટ પ્રકારનું પરાક્રમ ફેરવી ફેરવી પોતાનું વલણ ફેરવી શકે તે વાત જુદી. પણ સામાન્ય માનવ માટે એ વસ્તુ લગભગ અશક્ય જેવી છે. શ્રીપાલ ચરિત્રમાં લડાઈ બાદ અજિતસેન રાજા જ્યારે રાજા મટી સંત-સાધુ બને છે ત્યારે શ્રીપાલ એ મુનિની મુક્તક કે સ્તુતિ કરે છે.
શ્રીપાળ કહે છે કે-મુનીશ્વર ! આપે તે પુદ્ગલ અને આત્મા જુદા માની લીધા અને સત્ય વસ્તુ જાણી તે માર્ગે પ્રયાણ કર્યું છે. અમારામાં પુદ્ગલ અને આત્મા જુદા માનવાની શક્તિ આવી નથી. ભાવના જો કે છે, પણ શક્તિ નથી. શ્રીપાલ જેવા ધર્મપરાયણ વિશુદ્ધ આચરણ કરતા શુદ્ધ શ્રાવકને પણ આત્મસમુખ થવાની ટેવ પાડવી અઘરી લાગી અને પિતાની અશક્તિ જણાવવી પડી ત્યારે સામાન્ય મનુષ્યની ત્યાં શું કીમત હોય છે
એકાદ સામાન્ય વ્યસન માણસને હેય, ટેવ પડી ગએલી હોય તે છોડાવવી હોય તે તે માટે કેટલું કષ્ટ પડે છે? વ્યસની માણસ કહે છે કે એ વ્યસન મને છૂટતું નથી. વાસ્તવિક જોતાં વ્યસન એવી વસ્તુ નથી કે જે પોતે થઇને મનુષ્યને આવી વળગે. એ તો મનુષ્ય પોતે જ ઉત્પન્ન કરેલી વસ્તુ હોય છે. એ ધારે તો તે છેડી શકે, પણ વ્યવહારમાં એ એમ કહે છે કે– મને વ્યસન ટતું નથી. વાસ્તવિક એ પિતે તે છોડવા તૈયાર હતા નથી. પણ દેવ પિતાને નહી જોતાં જાણે કરતું કાવતું બધું વ્યસન પોતે જ છે. પિતાને એમાં જાણે દેશ જ નથી એમ એ બોલે છે.
અનાદિ કાળથી આત્મવિમુખ બધા કાર્યો કરનારને આત્મસન્મુખ કરવા માટે ધર્મક્રિયાના બધા વિધારે છે. એ ક્રિયાઓમાં અને અનુષાનમાં એકદમ આનંદ આવવા એ અત્યંત મુશ્કેલ છે. નાના બાળકને ગુરુ સ-મુખ ભગુ મેકલ હોય ત્યારે ઘણી ખટપટ કરવી પડે છે. અનેક જાતના વિલભને એની સામે ધરવા પડે છે. ખાવાની, પીવાની અને સુંદર ચિત્રો તેમજ સંગીત વિગેરેના પ્રયોગો એની સામે ધરવા પડે છે
For Private And Personal Use Only
| SR No. | 533806 |
| Book Title | Jain Dharm Prakash 1951 Pustak 067 Ank 11 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Jain Dharm Prasarak Sabha |
| Publisher | Jain Dharm Prasarak Sabha |
| Publication Year | 1951 |
| Total Pages | 27 |
| Language | Gujarati, Hindi |
| Classification | Magazine, India_Jain Dharm Prakash, & India |
| File Size | 10 MB |