Page Text
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
છે સત્તરિયા અને એનું વિવરણમક સાહિત્ય |
-આના
-
--
rH
:
-
- -
-
-
-
-
(લેખક:–. હીરાલાલ રસિકદાસ કાપડિયા એમ. એ.)
[૧] પ્રાચીન કૃતિઓ –જેન અનામિક સાહિત્યમાં દાર્શનિક કૃતિઓ મહત્વનું સ્થાન ભગવે છે અને એમાં પણ કર્મ-સિદ્ધાતને અંગેની કૃતિઓ, આ સિદ્ધાન્તની જૈન દર્શનમાં વ્યાપકતા અને વિશિષ્ટતાને લઇને ઉચ્ચ સ્થાને છે. આવી વેતાંબરીય કૃતિઓ, તરીકે શિવશર્મચરિકૃત કમ્મપડિ અને બંધસમગ, ચર્ષિકૃત પંચસંગહ પગરણ, ચિરંતનાચાર્ય કૃત સત્તરિયા ઈત્યાદિ ગણાવી શકાય.
- કર્તુત્વ-સત્તરિયાના કર્તા ચદ્રષિ મહત્તર 'હેવાની રૂઢ માન્યતાનું નિરસન પાંચમા અને છઠ્ઠ કર્મ ગ્રન્થની પ્રસ્તાવના(પૃ. ૧૪-૧૫)માં વિદ્વવલ્લભ મુનિશ્રી પુણ્યવિજયે કર્યું છે. આ સંબંધમાં વિશેષ સબળ પુરાવા તરીકે પંચસંગહ પગરણમાં સત્તરિયાના સંગ્રહરૂપ વિભાગ( ગા. ૧૪)ને પણ વિવરણમાંથી એક પંકિત, અંતરભાસ અને ચુરિષ્ઠ સહિત સિત્તરિનું સંપાદન કરનાર ૫. અમૃતલાલ મોહનલાલે આ સિરિની પ્રસ્તાવના(પૃ. આ )માં ઉદ્ધત કરી છે, અને વિશેષ માટે મૂળ કૃતિનું પૃ. ૭ આનું ટિપ્પણુ જેવા ભલામણ કરી છે. આથી હું એ સંપૂર્ણ પંકિત અહીં રજૂ કરું છું –
"क्षपकश्रेण्या बादरकषाये सूक्ष्मकषाये चतुर्वन्धके अवन्धके च क्षीणक पाये षट् प्रकृतयः सद्भावेन भवन्ति, चतसृणामुदयः, एवमेकादश भनाः सप्ततिकाकारमतन, कर्मस्तवकारमतेन पञ्चानामप्युदयो भवति ततश्च त्रयोदश भक्ताः। પર્વ નાવાળકિરણ રુત જાથાર્થ: ”૪
આમ અહીં સમિતિકાના રચનારને મત તેમજ કર્મ સ્તવના પ્રણેતાને મત દશો. વાયેલ છે. જે સપ્તતિકાના રચનાર પંચસંપ્રહકાર ચંદ્રષિ હેત તે આમ ન બનત.
૫. અમૃતલાલે પત્ર ૭ આમાં પંચસંગહ પગરણમાંના પ્રકૃતિની ઉદીરણાના અધિકારની ૧૯ મી ગાથા તેમજ એની પજ્ઞ પીકા રજૂ કરી એમ પ્રતિપાદન કર્યું છે કે ચન્દ્રર્ષિ મહત્તર પ્રાચીન-કર્મ તવના કર્તાના મતને અનુસરે છે.
સત્તરિયા ઈત્યાદિનું મૂળ–સરિયા એ દિવાયના નિઃસ્પંદરૂપ છે એમ ગ્રંયકારે
૧ “ કમાયડિ અને (બંધ)સયગ” નામને મારો લેખ “આત્માનંદ પ્રકાશ” (પુ. ૪૮, અં. ૧-૨) માં છપાયે છે. ૨ જિનરત્નકેશ(પૃ. ૨૨૯)માં કહ્યું છે કે કાંતિવિજયજીના સંગ્રહમાંની એક હાથપોથીમાં પંચરુતના કર્તા તરીકે ચદ્રર્ષિને ઉલેખ છે. આ પથી તપાસવી ઘટે. ૩ “પંચસંગહપગરણનું પર્યાલોચન” નામને મારા લેખ “ શ્રી જૈનધર્મ પ્રકાશ” (પુ. ૬૭, અં. ૨-૩-૪) માં બે કટકે છપાવાયો છે. ૪ જુઓ પત્ર ૨૧૨ આ. ૫ જુઓ પત્ર ૧૭૭ આ.
For Private And Personal Use Only
| SR No. | 533804 |
| Book Title | Jain Dharm Prakash 1951 Pustak 067 Ank 09 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Jain Dharm Prasarak Sabha |
| Publisher | Jain Dharm Prasarak Sabha |
| Publication Year | 1951 |
| Total Pages | 28 |
| Language | Gujarati, Hindi |
| Classification | Magazine, India_Jain Dharm Prakash, & India |
| File Size | 10 MB |