________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
તત્ત્વજ્ઞાનની આવશ્યક્તા.
લેખિકા-મૃદુલા છે.ટાલાલ કારી-લીંબડી
ધાર્મિક અભ્યાસ કરવાની શી જરૂર છે? અર્વાચીન યુગમાં પાશ્ચાત્ય કેળવણી લીધેલી દરેક વ્યક્તિને જીવનના દરેક ક્ષેત્રોમાં ધમ નકામે લાગે છે. એવા નકામાં તત્ત્વના અભ્યાસમાં સમય કેમ બગાડી શકાય ? આ માન્યતા તેઓમાં ઘર કરી બેઠી છે. તેમની દૃષ્ટિએ ચિત્રકલા, સંગીત અથવા તે ખીો કાઇ પણુ અભ્યાસ જેટલે આવશ્યક લાગે છે એટલે ધર્માભ્યાસ નથી લાગતા. અલબત્ત ધામિçક સિવાય બીજું બધું જ્ઞાન નિરર્થક છે એમ ન કહી શકાય.
તે પછી પ્રાચીનકાળના મહિષ એ શું મૂર્ખ હતા કે એમના વિચાર, વાણી અને વનમાં ધર્મ સિવાય બીજા કોઇ તત્ત્વને સ્થાન નહાતુ ? એમના જીવનના દરેકે દરેક ક્ષેત્રમાં ધર્મ કેમ આતપ્રેત થઇ ગયા હતા? ફક્ત એક જ કારણ કે તેઓ માનતા કે ધર્મમાં જ સર્વ કલાએ સમાએલી છે. એ એક કલા જાણવાથી સઘળી કલા એની મેળે જ, આપેાઆપ, જણાઇ જાય છે; જીવનની અટપટ ગુચા કે મુશ્કેલીએના ઉકેલ માટે ધર્માંની એક જ કુંચી ખસ છે.
સમજણપૂર્વકના થાડા તત્ત્વજ્ઞાનના અભ્યાસ પણ ઉન્નતિ કરાવી શકે. કદાચ કોઇ મનુષ્ય બીજુ કાંઈ ન જાણે અને ફક્ત એટલુ જ માને કે ર્મથ ના ગતિઃ । કર્મોની ગતિ ગહન છે તેા જ્યારે જ્યારે કાંઇ દુ:ખ અથવા મુશ્કેલી આવે ત્યારે એ તરતજ કના સ્વભાવને ચિંતવીને કલેશ આદ્યા કરવા પ્રયત્ન કરશે જ. કદાચ કોઇવાર કોઇની સાથે કલેશને પ્રસંગ આવે તા પણ મૌન રહીને સહેવામાં જ આનંદ માનતા શીખરો. પછી એને અપશબ્દો વાપરતા શરમ આવશે; કદાચ ખેલાઇ ગય! હાય તે। પણ પાછળથી પશ્ચાત્તાપ તા જરૂર થશે જ. જે નિયમિત કેઇ નિત્યકર, પૂજા, વાંચન, જપ ઇત્યાદિ-કરવાની આદત કેળવી હશે તેા એટલા સમય પૂરતું તે જરૂર એ ચિંતાથી મૂક્ત રહી શકશે.
ઉપરથી આટલાં વર્ષોમાં આ ગચ્છમાં સાત શાતિસૂરિએ થયા એમ કહી શકાય, એમનાં વર્ષ નીચે મુજબ છે—
૧૬૧, ૪૯૫, ૭૬૮, ૧૦૩૧, ૧૨૨૪, ૧૪૪૮ અને ૧૬૬૧, ૧૪૪૮ ની સાલ ભ્રામક તે નથી એવા પ્રશ્ન ૫. માલવણિયાએ ન્યાયાવતારવાર્તિક વૃત્તિની પ્રસ્તાવના— ( પૃ. ૧૪૯ ) માં ઊઠાવ્યેા છે.
જેમ જૈન વ્યક્તિઓનાં નામેામાં પુનરાવૃત્તિ જોવાય છે તેમ અન્યત્ર છે કે નહિ એ પ્રશ્ન તેમજ ખીન્ન આવાં જૈન નામે કર્યાં છે એ પ્રશ્ન પણ સૂચવતા રમું છું.
( ૧૩૮ ).સ્
For Private And Personal Use Only
