________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
號號 第59號
શું એ હાર ટોડલે ગળી ગયે ?
[E
|
BEEntry
Evucus
આ સતી દમયંતીના સત્યની અગ્નિપરીક્ષા. આ
(પ્રાચીન સ્ત્રીનું આર્યવ દર્શાવતે, સ્ત્રી પાત્રથી જ ભજવી શકાય એ સત્ય અને કલ્પનામિક એક ઐતિહાસિક કરુણાજન્ય સંવાદ)
લેખકશ્રી, મગનલાલ મોતીચંદ શાહ-વઢવાણ કેમ્પ.
| (સંવાદમાં આવતા પાત્રોને સહજ પરિચય.) દમયંતી–જેન શાસ્ત્રકારોએ વર્ણવેલી સોળ સતીઓમાંની આ એક ઉત્કૃષ્ટ સતી, નિષધ દેશના મહાપ્રતાપી પુણ્યશ્લોક તરીકે ઓળખાતા ભૂપતિ નળ રાજની અતિ ઘવાન અને ગુણવાન ધર્મપત્ની, અને વૈદર્ભદેશના ભીમક( ભીમરથ ) રાજાની પુત્રી.
નળ અને દમયંતીના જીવનો આઠ વાવને સંબંધ શાસ્ત્રકાર બતાવે છે તેમાં આ તેમને છો ભવ છે. બંને મોક્ષગામી છે, આઠમે ભવે બંને મેક્ષ પામે છે. દમયંતીને પુણ્યપ્રભાવ વિશેષ હેવાથી તે નળ રાજા પહેલાં મોક્ષે જાય છે, શુભ ધમકરણના પ્રભાવે દમયંતીના કપાળમાં એક તિલક જેવો પ્રકાશમાન આકાર જન્મથી જ પડે છે.
રાજમાતા–એ દમયંતીની સગી માસી ભાનુમતી. શૈવપુરી નગરીના રાજા સુબાહુની માતા. જૈન ઇતિહાસ પ્રમાણે અચળપુરના રાજા ઋતુપર્ણની ચંદ્રયશા નામની રાણી.
ઈંદુમતી–એ રાજમાતાની પુત્રી, દમયંતી ની માસીની દીકરી, રાજ સુબાહુની બેન.
નળરાજાએ કળિના પ્રભાવથી વનવાસમાં રાત્રિના સમયમાં સૂતેલી દમયંતીને જયારથી તજી દીધી ત્યારથી તે અતિ દુઃખી થતી અપાર રૂદન કરતી જંગલમાં આમતેમ રખડે છે. નીચેની કડીમાં તેના દુખનું દર્શન થાય છે.
રોઈ રોઈ રાતી આંખડી, ખૂટથું આંસુનું નીર, નયને ધાર બે ઝરે, વહે છે રુધિર-વૈદરભી વનમાં વલવલે.
દમયંતી–(સ્વગત ) અરે ! હું એકલી શું કરું? ક્યાં જાઉં? અરે પ્રભુ! મારે નસીબમાં આવું જ માંડયું હશે કે હવે પગમાં ચાલવાની શક્તિ રહી નથી. જંગલમાં રખડી રખડીને થાકી, ઘણું ઘણું દુઃખ ભોગવ્યાં. નૈષધનાથનાં દર્શને તે પ્રભુ જ્યારે કરાવે ત્યારે ખરા. જરા વિસામો લઇને પછી આગળ ચાલું. ભૂખનાં દુઃખ વસમાં છે જે આજે અનુભવાય છે. ખેર ! પ્રભુને ગમ્યું તે ખરૂં. જીવ ! હિંમત રાખ, હિંમત રાખ. જ્ઞાનીઓના વચન યાદ કર. કહ્યું છે કે,
विपत्तौ कि विषादेन, संपत्ती हर्पणेन किम् ? भवितव्यं भवत्येय, कर्मणो गहना गतिः ॥
For Private And Personal Use Only
