________________
એ સ્ત્રી ઉચ્ચ શિક્ષણ. આ
શ્રીયુત જીવરાજભાઈ ઓધવજી દેશી. B. A. LL. B. બેન ઘેર્યબાળા છગનલાલ પારેખ ઉચઅર્થશાસ્ત્ર Advanced Economics ના વિષયમાં એમ. એ. ની મુંબઈ યુનિવસીટીની છેલ્લી પરીક્ષામાં તે વિષયના સે વિદ્યાથીઓમાં પહેલા સેકંડ કલાસમાં આપવાથી તેમને અભિનંદન આપવાના એ મેળાવડા એક ભાવનગર શ્રી સંઘના આગેવાન ગૃહસ્થ તરકથી સ્ત્રીઓને અને બીજો શ્રી જેન આત્માનંદ સભા તરફથી યોજવામાં આવ્યા હતા. શ્રી સંઘના મેળાવડામાં તેમને રૂપાનું કાશ્કેટ અને છાપેલ માનપત્ર આપવામાં આવ્યા હતા.
સ્ત્રી ઉચ્ચ કેળવણીને અંગે ચાર પ્રશ્નો વિચારવાના ઊભા થાય છે – (૧) સ્ત્રીઓને ઉચ્ચ શિક્ષણની આવશ્યક્તા છે? (૨) સ્ત્રીઓનું શરીર અને મનનું બંધારણ ઉચ્ચ શિક્ષણ માટે લાયક નથી ? (૩) જેન ધર્મમાં ઉચ્ચ શિક્ષણ માટે સ્ત્રીઓનું સ્થાન કેવું છે?
(૪) જે આપણા સમાજમાં સ્ત્રીઓમાં ઉચ્ચ શિક્ષણની જરૂર છે તો તે માટે કેવાં પગલાં લેવા જોઈએ?
(૧) કન્યાઓને સામાન્ય કેળવણી–પ્રાથમિક અથવા માધ્યમિક કેળવણી આપવા સંબંધે તો આ કાળમાં વિશેષે કહેવાનું રહેતું નથી. જ્યાં જ્યાં ભર્ણવાના સાધનો હોય છે ત્યાં કન્યાઓને ઉચચવર્ગના માબાપે અને ખાસ કરીને જૈન તો ઘણી ખુશીથી મોકલે છે. સામાન્ય કેળવણી વાંચવા લખવા જેવી પણ કન્યાને ન મળે તો દુર્ભાગ્ય ગણાય છે. અહીં સવાલ ઉચ્ચ કેળવણી એટલે કોલેજ અને યુનિવસીટીના શિક્ષણનો છે. દરેક કન્યા કે સ્ત્રીએ આવી ઉચ્ચ કેળવણી લેવી જોઈએ એવું કહેવાનો આશય નથી, કારણ દરેકમાં તેવી બુદ્ધિ હોતી નથી, તેવા સાધનો હેતા નથી કે બધી અનુકૂલતા હોતી નથી. જેમ દરેક છોકરાને ઉચ્ચ કેળવણું આપવાનું શકય નથી તેમ કન્યાઓ માટે પણ સમજવાનું છે, છતાં અત્યારના પલટાતાં સંજોગોમાં સમાજમાં એ તો એક વર્ગ અવશ્ય હોવો જોઈએ, જે પિતાના ઉચ્ચ શિક્ષણથી સમાજને માર્ગદર્શક બને, સમાજને નેતા થઈ શકે, ભૂત ભવિષ્ય અને વર્તમાનની સ્થિતિ જોઈ, સમાજના ઉત્કર્ષનો માર્ગ વિચારી બતાવી શકે. જે રાષ્ટ્રમાં કે સમાજમાં આવા નેતાઓ ન હોય તે રાષ્ટ્ર કે સમાજ લાંબો વખત સ્થિર રહી પ્રગતિ ન કરી શકે. આવા નેતા થવા માટે પુરુષો અને સ્ત્રીઓ બંનેની જરૂર છે. સ્ત્રીઓમાં કુદરત કેટલાએક એવા ગુણે મૂકયા છે જે પુરુષમાં ઓછા પ્રમાણમાં છે. સ્ત્રીમાં સહનશીલતા છે, મૃદુતા છે, લાલિત્ય છે, આકર્ષણ કરવાની અને સમજાવવાની શક્તિ છે. એવી સહનશક્તિથી જ શ્રીમતી
