________________
તcomcmwgod/ 0997000 ordpજીતાજી . “મહાવીર’ નામ શાથી પડ્યું? જ
[ જુદે જુદે ત્રણ પ્રસંગે પ્રભુને ઈજે “મહાવીર’ કહીને
સધ્યા છે. તેના ઉલ્લેખે.] અન્તિમ તીર્થકર શ્રી વર્ધમાન સ્વામીના ત્રણ નામો છે. ૧, શ્રી વર્ધમાન, ૨, શ્રમણ ને ૩, મહાવીર. તેમાં ત્યારથી પ્રભનું યવન કલ્યાણક થયું–માતા ત્રિશલાની કુક્ષિમાં જ્યારથી પ્રભુ પધાર્યા ત્યારથી સિદ્ધાર્થ રાજાનું કુલ જે જ્ઞાતકલ નામે પ્રસિદ્ધ છે, તેમાં સર્વ પ્રકારે અનુકૂલ વૃદ્ધિ થવા લાગી. માતાપિતાએ એ વૃદ્ધિથી સંક૯પ કરેલ કે આ પુત્રનું નામ “વર્ધમાનકુમાર' રાખીશું. જન્મબાદ બારમે દિવસે સર્વ જ્ઞાતિ-કુલના માણસોને નિમંત્રી કરેલ સંકલપ પ્રમાણે વર્ધમાનકુમાર” એવું નામ સ્થાપ્યું.
ભગવાન ખૂબ તપશ્ચર્યા કરતા, વિકટ ઉપસર્ગો સહન કરતા, વિષમ અભિગ્રહો ધારણ કરતા; તેથી જનતા તેઓશ્રીને “શ્રમણ” તપસ્વી કહીને સમ્બોધતી. શાસ્થતિ ત મા જે કષ્ટ સહન કરે તે શ્રમણ. એ પ્રમાણે એ પરમાત્માના સંયમી જીવનનું રહસ્યભૂત યથાર્થ નામ “શમણુ” છે.
ભગવાનનું અતિશય પ્રચલિત નામ “મહાવીર” છે. તે ક્યારે અને કેવી રીતે પડ્યું તે સમ્બન્ધી પ્રસિદ્ધ ને પ્રચલિત હકીકત આ છે.
પ્રભુની શેશવલય પછીની કુમાર વયનો આ પ્રસંગ છે. સમવયસ્ક મિત્રો સાથે ઉપવનમાં વર્ધમાનકુમાર ક્રીડા કરતા હતા. સમયોચિત રમત રમતા હતા. રમત-રીત આ પ્રમાણે હતી. કેઈ એક કુમાર ઉપર દાવ હોય તે દૂર ઊભે રહે. નિયત કળમાં રમનારા બીજા બાળકે જુદા જુદા ઝાડ ઉપર ચડી જાય, એટલે દાવવાળો બાળક ત્યાં આવી ઝાડ પર ચડી જેને અડી જાય તેના ઉપર દાવ આવે.
આંવી આવી અનેક રમતોની કીડા ચાલતી હતી, સાધર્મ દેવકના સ્વામી શકેન્દ્ર બાળકો સાથે ક્રીડા કરતા વધમાનકુમારને અવધિજ્ઞાને આલકી સુધર્મા સભામાં વિશાળ સુરસમુદાય સમક્ષ પોતાને થયેલ હર્ષ–આનન્દ વ્યક્ત કરતા હતા ને વર્ધમાનકુમારના ઘેર્યની પ્રશંસા કરતા હતા. દેવસભામાં તેમણે કહ્યું.
ભરતક્ષેત્રમાં વર્ધમાનકુમારનું હૈયે અલોકિક ને અદ્વિતીય છે. તેમને ઘેર્યથી ચલાયમાન કરવાને કોઈ દેવ તો શું ઈન્દ્ર પણ સમર્થ નથી.”
આ કથન સર્વ દેવોએ સાંભળ્યું. સાંભળીને એક દેવને વિચાર આવ્યો કેઇન્દ્ર પણ ખબ કરે છે. સાધારણ માનવીને દેવ પણ ચળાવી ન શકે! કેટલું અસંગત! ચાલ-કયાં દૂર છે. આ હમણાં પરીક્ષા. તે દેવ ક્રીડા કરતા બાળકોના ઉપવનમાં આવ્યું. જે આંબલી ઉપર બાળકે ચડતા હતા, તેના થડમાં એક
ને ૧૨૭ ) =
