________________
એક રે ]
पुरंदरेणावि अयला भयमेरवावसग्गेहिं खंतिखमेाय इति काउण वरं महावीरोचि नामधेयं से कयंति ।
* મહાવીર ,
નામ શાથી પડયું ?
લેાકપ્રકાશમાં ઉપાધ્યાય શ્રી વિનયવિજયજી મહારાજ ૩૨ મા સમાં ૯૭૫ થી ૯૦૮ શ્લાક સુધીમાં ઉપરીક્ત હકીકત જણાવે છે ને તેમાં પ્રમાણુ તરીકે એક ગાથા મૂકે છે, તે આ—
बालत्तणे बि सूरो, पयइए गुरुपरक्कमो भयवं वीरेति कयं नामं, सक्केणं तुट्ठचित्तेणं ॥
*
*
*
૧૨૯
.
કલિકાલસર્વજ્ઞ શ્રી હેમચન્દ્રસૂરિજી મહારાજ યોગશાસ્ત્રમાં મહાવીર નામને માટે જુદા પ્રસંગ જણાવે છે. જ્યારે જન્માભિષેકને માટે પ્રભુને મેરુપર્વત પર લઈ ગયા ત્યારે અભિષેક કરતાં પહેલાં ઇન્દ્રને સંશય થયા કે—પ્રભુનું
આ તદ્દન નાનું શરીર મેટા સાગરના ધેાધ જેવા જલપ્રવાહને કેવી રીતે સહન કરશે ? ઇન્દ્રની આ વિચારણાને અવધિજ્ઞાને જાણી, ઇન્દ્રના સંશયને દૂર કરવા અંગૂઠાવડે મેરુપ તને માગ્યે. મેરુ હચમચી ગયા, ધરતી ધણધણી ઊઠી. સાગર ખળભળી ગયા. સર્વે ભય પામી ગયા. ઇન્દ્ર પણુ વિચારમાં પડી ગયા. ઉપયાગ મૂકયા. સમજાયું ને પરમાત્મા પાસે ક્ષમા યાચી. આવી સ્થિતિમાં પણ નિપ્રકલ્પ પ્રભુને જોઇને ઇન્દ્રે મહાવીર' એવું નામ સ્થાપ્યું,
*
નામ
ગચ્છાચારપયજ્ઞાની ટીકામાં પણ ઉપરાક્ત પ્રસંગે • મહાવીર ’ પડ્યાનું જણાવેલ છે.
*
વાંચક શ્રીઉમાસ્વાતિજી મહારાજપ્રણીત તત્ત્વાર્થાધિગમસૂત્ર છે. તે સૂત્રના પ્રારમ્ભમાં અવતરણરૂપ ૩૧ સમ્બન્ધકારિકાએ તેઓશ્રીની જ રચેલી છે. તેની ૧૩ મી કારિકા આ પ્રમાણે છે.
शुभसारसत्त्व संहननवीर्यमाहात्म्यरूपगुणयुक्तः ।
जगति महावीर इति, त्रिदशैर्गुणतः कृताभिख्यः ॥ १३ ॥
તે કારિકાની ટીકામાં શ્રી દેવગુપ્તસૂરિજી મહારાજ જણાવે છે કે—
૧ અવધિજ્ઞાન રૂપી દ્રવ્યાને જાણી શકે છે. મનના પુગા રૂપી છે. એટલે તે પણ અવધિજ્ઞાનથી જષ્ણુાય છે તે વિચારણાનું આધુ અનુમાન પણ તેથી થઈ શકે છે. મન:પયાઁવજ્ઞાનથી વિચારણાએ વિશુદ્ધ ને તેના વધારે પર્યાયે જણાય છે.
