________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
બાર ક્ષમાશમણા
લેખક –
હીરાલાલ રસિકદાસ કાપડિયા એમ. એ. (અનુસંધાન પણ ૩૪૧ થી )
વિહુનિસિહુચણિ જિનદાસગણિ મહત્તરે રચી છે. એમાં એમણે પિતાનું નામ ખૂબીથી રજૂ કર્યું છે. સાથે સાથે પોતાના વિદ્યાગુરુ તરીકે પ્રદ્યુમ્ન ક્ષમાશ્રમણને ઉલ્લેખ કર્યો છે. જિનદાસગણિએ નદીણિગ રચી છે. એની અનેક હસ્તલિખિત પ્રતિઓમાં એને રચના–સમય શક સંવત ૧૯૮ના એટલે કે વિક્રમ સંવત ૭૩૩નો જોવાય છે. આગમ દ્ધારક જૈનાચાર્ય આનંદસાગરસૂરિજીએ સંપાદિત કરેલી આવૃત્તિમાં શક સંવત ૫૦૦ નો ઉલ્લેખ છે. શક ૫૯૮ અને શક ૫૦૦ એ બંનેમાંથી એકે વર્ષ નંદીક્ષિણના રચના–સમય તરીકે આ. આનંદસાગરસૂરિજીને માન્ય નથી એમ લાગે છે. તેમના મતે હરિભદ્રસૂરિ વીર સંવત ૧૦૫૫ યાને વિ. સં. ૧૮૫ માં સ્વર્ગે સંચર્યો એ હકીકતને આથી વાંધ આવે છે. વળી પ્રદ્યુમ્નસૂરિ ‘પૂર્વધર' હતા એમ જે એઓ માને છે તેને પણ આની સાથે મેળ ખાતે નથી. શું આ બે કારણોને લઈને તેઓ ભિન્ન મત ધરાવે છે?
જિનદાસગણિએ અગદ્દારણિ રચી છે. આનંદસાગરસૂરિજીના કથન મુજબ આવયચુણિ, દસયાલિયચુણિણ અને ઉત્તઝયણચણિ પણ જિનદાસગણિની કૃતિઓ છે. એમના વિદ્યાગુરુ પ્રદ્યુમ્ન ક્ષમાશ્રમણે કોઈ કૃતિ રચી હોય તો તે જાણવામાં નથી.
૭. મલવાદી. આ નામની કેટલીક વ્યક્તિઓ થઈ ગઈ છે.
(૧) પ્રભાવરિતમાં સૂચવ્યા મુજબ વીરસંવત ૮૮૪માં બૌદ્ધોને હરાવનાર અને દ્વાદશાનિયચક્રવાલ રચનાર..
(૨) ધર્મકીર્તિકૃત ન્યાયબિન્દુ ઉપરની ધર્મોત્તરની ટીકા ઉપર ટિપ્પણુ રચનાર મલવાદી.
(૩) વિક્રમની તેરમી સદીમાં થયેલા અને જેમના કાવ્યની મંત્રીશ્વર વસ્તુપાલે પ્રશંસા કરી છે એ મલવાદી.
૧. જિનવિજયજીએ અકલંકશન્થયના પ્રાસ્તાવિક( પૃ. ૪ )માં કહ્યું છે કે–મેં હરિભદ્રસૂરિકા સમયનિર્ણય” માં જિનદાસગણિને નંદીગૃહિણના કર્તા તરીકે ઓળખાવ્યા છે અને તેમ કરનાર તરીકે હું બકે પહેલે છું. વિશેષમાં તેઓ કહે છે કે-જિનદાસગણિ આવસ્મયગુણિ અને (વિસેસ)નિસીહણિના પણ કર્તા છે.
For Private And Personal Use Only
